ACT -
Ghaqkhaer
Ghaqkhaer Sanqbof
Ghaqkhaer
Ghkh
Ghaqkhaer
Ghaqkhaer Deuq Nae Gar Mr-euq Sanqbof
Bof-euq ghaq: Lurkaf
Gui-eu tsawrhaq: Aqcawq Tsawrjeuq Pyeuf-eu Kalizaq
Bof-euq aryamq: A.D. 61
Yaerbof yawoer-euq lafkhoer Meqsirya-euq garkawv, Miqyaer gharduq ngaeqdan taq-euq mae. Iqsaqyar, Meqsirya-euq gar mr-eu Yurdav tsawrhaq-euq gharduq taef-aer maq ngeur-eu aqcawq tsawrjeuq-euq gharduq khawf, mr taef-a laer aertaq-euq mae (Isy 42:1-7; 49:1-7). Yeqsur, mirtsaq-euq khoertav can luf ngae-aq, myaqmyaq ni Yurdav tsawrhaq naeq-aer jawr-awr mr-euq mae. Aerkhawf, Ghaqkhaer sanqbof-euq lafkhoer Yeqsur, aqyawf-euq gar aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr mrkeuv-ir-euq garkawv boftaq-euq mae. Beqdeqgordeq yawbui bui-eu arnan-anr, Yeqsur Kali, Kalizaq-euq khoertav aqyawf-euq muiq-eu Saflar shaevka lef-awr, mirtsaq doe ni khaerdov ghae-euq mae. Ghaqkhaer sanqbof deuvzaq yawbae deuv-anr boftaq-euq lof-aer, Ghaqkhaer sanqbof heu-aq, Tawrpirlu-anr tsaqtsov-awr bof naeq-euq, Lurkaf nae bof-euq sanqbof nyiq pur tiqpur mae. Aqcawq tsawrjeuq tsawrca Kalizaq armur-anr ghaq bif-eu gharduq, sanqbof heupur-euq lafkhoer yawbae zir-euq Kalizaq armur-euq zirga dzanrga, A.D. 30-60 khof-euq yawkaq-anr pyeuf lar-euq garkawv deuq boftaq-euq mae. Lurkaf, Ghaqkhaer sanqbof A.D. 61 khof-anr bof-euq ngeur-eu dur.
Ghaqkhaer sanqbof-aq, aqcawq tsawrjeuq Kalizaq geuflar-awr, Kalizaq armur aqjox-aer baelar-euq la laer ya gaq ngae ghawqmya jeq narhaq mawf-eu deuq-anr aerkhof-eu sanqbof pyeuf-eu mae. Ghaqkhaer sanqbof, Yeqsur Kali ya shir-awr bi bafpanq-euq gar nae ghofdaef lar-euq garkawv, arnav ni huiq-eu garkawv pyeuf-awr aqdui-anr aqjox-aer taf-eu la laer toeqmaeq naeqlaf-eu mae. Khoeruqtaf, Yurdav-euq zanr hawr-eu Kalizaq aqjox-aer taf-eu la laer khawf jashaw naeqlaf-eu uqtaf, Yeqsur Kali-anr jan-eu mirnae, Yurdav tsawrhaq hawr-eu aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq tsawrhaq tiqpaeqzaq pyeuf lar-euq la laer khawf toeqmaeq naeqlaf-eu mae. Ghaqkhaer sanqbof-euq lafkhoer, Kalizaq jan-eu jeq-aq Lormav mirkhanq-euq dzoeqdzaq-anr puiq-eu zanr maq ngeur-a laer Lurkaf toeqmaeq-awr, mirtsaq doe ni Yeqsur Kali-anr jan-eu heu ir keuv-euq zirga dzanrga boftaq-euq mae.
Lurkaf, Ghaqkhaer sanqbof bof ngae, Kalizaq geuflar-euq tsawrhaq jawr-eu mirtsaq mircoer-anr dawqpaeq taq-awr nae boftaq-euq mae. Khoer-aq, Ghaqkhaer 1:8 lafkhoer, Sanqpaq Yeqsur nae aqyawf-euq zaqlanr deuq-anr dawq bif-euq gar tsaq-eu mae. Lurkaf, sanqbof heupur kof pav birpav-awr arsaq saqler-eu gar dawq uqdzan boftaq-euq mae (Ghkh 6:7; 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:30-31). Birpav taq-euq kof pav heulof-aer mae: Yeqlursaqlaeq (Ghkh 1:1-6:7), Yurdav, Gaqliqlaer hawr-eu Saqmaqliv (Ghkh 6:8-9:31), Aqdirawq (Ghkh 9:32-12:24), Aqsir mircoer (Ghkh 12:25-16:5), Aerjir iqmalavshav ganqkaq (Ghkh 16:6-19:20), Lormav (Ghkh 19:21-28:31).
Ghaqkhaer sanqbof arsaq saqlar-eu pav-anr haw ngae, Yeqsur Kali-euq gar ya mrdav lef-eu nga laer mawr lar-eu mae. Aqdir ya aer nar-aq, Yeqsur Kali iqnan keuv ni aqyawf-euq Saflar, aqyawf-euq dawq hawr-eu aqyawf-euq zaqlanr-anr ghoe-awr nae, aqyawf-euq armur bi dovlar bi huiqlar luf-eu mae (Ghkh 13:47; Isy 49:6).
Ghaqkhaer Sanqbof-euq Mawrkawr:
I. Yeqlursaqlaeq meuq-anr jawr-eu Sanqpaq Yeqsur-euq zaqlanr deuq (Ghkh 1:1-6:7)
II. Yeqsur-euq zaqlanr, Yurdav, Gaqliqlaer hawr-eu Saqmaqliv-anr maeqkeuv-ir-euq (Ghkh 6:8-9:31)
III. Yeqsur-euq zaqlanr, Aqdirawq meuq-anr maeqkeuv-ir-euq (Ghkh 9:32-12:24)
IV. Yeqsur-euq zaqlanr, Aqsir mircoer-anr maeqkeuv-ir-euq (Ghkh 12:25-16:5)
V. Yeqsur-euq zaqlanr, Aerjir iqmalavshav ganqkaq-anr maeqkeuv-ir-euq (Ghkh 16:6-19:20)
VI. Yeqsur-euq zaqlanr (Pawrluv) Lormav meuq-anr maeqkeuv-ir-euq (Ghkh 19:21-28:31)
1
Ardanq Bae-eu Dawq
1 Tawrpirlu-or! Ngaq nae bof-euq sanqbof yawbae pur-euq lafkhoer, Yeqsur nae mrdanq bae-awr, maeqdanq bae-euq dawqtawv luf-anr nae, 2 Yeqsur, Yawshawr Saflar-anr ghoe-awr, aqyawf nae tserdov taq-euq ghaqkhaer deuq-anr dawq bif yaf-awr, mqtav bi sheuqdav lef-euq gar keuv ni boftaq-euq ma. 3 Aqyawf shaqzanq daqghaq-euq nar-aq, yawduq baw-eu sarkir ghawqmya jeq nae aqyawf daef luf-eu ma laer, ghaqkhaer deuq-anr bi mawr-euq mae. Oeqtser nan-euq lafkhoer aqyawf-euq mawrdo aqyawf maf-anr bi mawr-awr, Miqyaer uvlanr-eu garkawv ja’maeq naeq-euq mae.
Yawshawr Saflar-anr Dawqtawq Siq
4 Yeqsur, aqyawfmaf naeq-aer uiqler-awr jawr ngae, Yeqlursaqlaeq-anr nae taq dov-ir, Aqda Miqyaer nae aertaq-euq dawqma sarjax khoerdawq-anr nawmaf dawqtawq siq laer, Yeqsur, aqyawf maf-anr dawq bif-euq mae. Yeqsur aer-eu, “Garkawv heu-aq, ngar aer-eu gar nawmaf ya gaq-euq mae. 5 Yorhaq-aq, ircuf nae bartirsaq mr naeq-euq mae. Aerkhawf, aqkar nar-aq, ghawqmya nan maq ghae-aer, nawmaf-aq, Yawshawr Saflar-euq lafkhoer bartirsaq ya hageuf taef-a.”
6 Khoermirnae, aqyawfmaf uiqler taq-awr jawr ngae, Yeqsur-anr narhaq-eu, “Sanqpaq-or! Nymq-mr nawr, Irsaqleqlav tsawrhaq yawqhar yawqha parbi uvlanr-eu laer ghae-eu ma lor?” 7 Khoerngae, Yeqsur, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Aqda, aqyawf-euq aryaq-euq lafkhoer, aryamq arlaw paxtaq-euq gar nawmaf siqnya-eu laer maqya ghae-ar. 8 Aerkhawf, Yawshawr Saflar, nawmaf-euq khoertav zafkale ngae, nawmaf baoq za taef-a. Khoernar-aq, nawmaf, Yeqlursaqlaeq hawr-eu Yurdav mirkhanq-euq lafkhoer, Saqmaqliv mirkhanq doe ni hawr-eu mqdzer mirdzer-anr keuv ni, ngaq-euq garkawv sarkir kamq-eu tsawrhaq pyeuf lar taef-a.”
Yeqsur Mq-euq Khoertav Ghofdav Ler-euq
9 Dawq khoerdeuq aerghaq-awr, aqyawfmaf hawluf ngae, aqyawf-anr bi sheuqdav lef-euq mae. Mqdmr tiq tsanq nae aqyawf-anr uvkaq le-awr, aqyawf-anr maqpar mawr nya-aq. 10 Aqyawf davler luf-eu gar aqyawfmaf mq-anr hawtsovluf ngae, maeqtsoeq yawpyur dm luf-eu tsawrhaq nyiq ghaq, aqyawf maf-euq dawqpae yawf luf-eu mae. 11 Aqyawfnyaf aer-eu, “Gaqliqlaer tsawrhaq deuq-or! Nawmaf aqjeq mirnae yawf-awr mq-anr hawluf-eu le? Nawmaf-anr nae mq-anr bi sheuqdav lef-euq Yeqsur heughaq-aq, aqyawf mq-anr bi sheuqdav lef-eu gar nawmaf nae ya mawr-euq lof-aer, aqyawf tiq pov par zafka le-eu mae.”
Laftav Tiv-anr Guiqlanq Shar-euq
12 Khoernar-aq, ghaqkhaer deuq, Saqloq laer kur-eu gawqjawq-anr nae Yeqlursaqlaeq-anr ghof-ir-euq mae. Gawqjawq khoerjawq-aq, Yeqlursaqlaeq-euq dawqpae jav-awr, landaw jawrnan ngae nan cankhmq-eu nav ni kaq-eu taef mae. 13 Aqyawfmaf meuq-anr ghofkeuv-ir-awr, aqyawfmaf yaf-eu laftav tiv-euq kuvlawv-anr ledav-euq-aq heudeuq mae: Beqtuvluv, Yorhaq, Yaqkov, Aqdaeqlaeq, Pirlirpuv, Tormav, Baqtawrlaqmaer, Maqtaeq, Aqlaqpaer-euq zaqyo Yaqkov, Sirmoq Zeqlur hawr-eu Yaqkov-euq zaqyo Yurdav. 14 Aqyawfmaf dawqtawvluf nuima tiqgar gm-awr, guiqlanq yawkhav-aer shar-awr, maq naqler ni tanqshar luf-eu mae. Zaqmiq aqbur heumyav ghaq, Yeqsur-euq aqma Maqliv hawr-eu Yeqsur-euq maernmr deuq khawf, aqyawfmaf naeq-aer jawr luf-eu mae.
Yurdav-euq Danzar Tserpar-euq
15 (Khoerngae yamq-anr, tsawrhaq 120 ghaq aerghaq ni uiqler taq-awr jawr-eu gar), Beqtuvluv, zaqlanr deuq-euq ghanrcae nae turlar-awr heulof-aer aer-eu mae: 16 “Aqyuif aqnyir deuq-or! Yawshawr Saflar, Daqbir-euq khaqmae-anr ghoe-awr aerkeuv taq-euq, ♦Yaerbof-euq lafkhoer boftaq-euq dawq heudawq ya byan lar-eu mae. Khoer-aq, Yeqsur-anr nyaef-euq tsawrhaq deuq-anr sheuqmaeq naeq-eu tsawrhaq pyeuf lar-euq Yurdav-euq garkawv mae. 17 Aqyawf khawf ngamaf naeq-aer bi sawxgawf-euq, guiqlanq gar heu-anr taf-eu tiq ghaq mae.”
18 “(Yurdav, aqyawf nae yawlaeq jeq mr-awr za-euq arpoeq khoer yur-awr, mirtsaq tiq tsanr zeur-euq mae. Yurdav uqduq tanqpov-aer ga-ir-awr, uqmav gapav-awr nae bawur bawma dawqtawvluf yoerdov lef-euq mae. 19 Garkawv heu-aq, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu tsawrhaq dawqtawvluf siqnya-eu mae. Khoermirnae, mirtsaq khoertsanr-anr aqyawf maf-euq dawq-anr nae, Aqgeqdaqmaq laer kur-euq mae. Dawqtsuif-aq, ‘Shiq-euq mirtsaq’ laer aermawf-eu mae).
20 “Aqjeq mirnae aernar-aq, Jaceuq-eu sanqbof-euq lafkhoer heulof-aer boftaq-euq mae,
‘Aqyawf-euq jawrduq-anr tsawrhaq tiqghaq-iq maq jawr ni, mirtsoeq tsoeq-ir luf-ur. (Jc 69:25)
Aqyawf-euq ardeuv artiv-anr, aqcawq nae bi yur luf-ur.’ (Jc 109:8)
21 “Khoermirnae, Sanqpaq Yeqsur, aqdui naeq-aer irir larlar-aer can-euq aryamq dawqtawv luf-euq lafkhoer, ardanqbae ngae nae nymq-mr keuv ni, aqdui naeq-aer jawr luf-eu tsawrhaq deuq-euq lafkhoer-euq tiq ghaq, 22 Yorhaq bartirsaq mr naeq-eu aryamq-anr nae bae-awr, Yeqsur, aqdui jawr-eu gar nae bi sheuqdav lef-euq arnan aryamq-anr keuv ni, aqdui naeq-aer keuq-eu tiq ghaq, Yeqsur ghofdaef lar-euq garkawv, aqduimaf naeq-aer sarkir kamq-eu tsawrhaq ya pyeuf lar-eu mae.”
23 Khoermirnae, aqyawfmaf, tsawrhaq nyiq ghaq-anr sharnoeq-euq mae. Yawbae ghaq-aq, tsawrmyanr myanrmar Yurtuq laer myanr-awr, Baqsaqbav laer khawf kur-eu Yorsaev mae. Nyiq ghaq tiqghaq-aq, Maqtir laer kur-eu mae. 24 Khoernar-aq, aqyawfmaf guiqlanq heulof-aer shar-euq mae, “♦Sanqpaq Miqyaer-or! Nawr-aq, tsawrhaq yawqghaq navluf-euq nuima-anr siqnya-eu mae. Nawr, heu nyiq ghaq-anr nae aqgeu ghaq-anr tserdov-euq le laer panmaeq naeqlaf-awq. 25 Yurdav-aq, aqyawf-euq jawrduq jawrzar-anr ir ni, mrbanq mrlaeq-awr coq-ir-euq mirnae, heughaq-anr ghaqkhaer bi geuf-awr guiqlanq gar heu-anr yabi mrtaf lar-eu mae.” 26 Khoernar-aq, aqyawfmaf, aqyawf nyaf-euq gharduq shaevtsaqtsaq ngae, Maqtir-anr zaqler-euq mae. Khoermirnae, Maqtir-anr ghaqkhaer 11 ghaq naeq-aer sawxgawf-euq mae.
2
Yawshawr Saflar Zafka Le-euq
1 Beqdeqgordeq yawbui bui-eu arnan keuvlar ngae, aqyawfmaf dawqtawvluf nuima tiqgar gm-awr, tiqgar taef-aer uiqler taq-awr jawr luf-eu mae. 2 Khoerngae, japyuq ni jaqlaer laerma baw-eu tersar lof-aer, mq-anr nae yawkhav-aer manrdov lef-awr, aqyawfmaf nuir luf-eu nymr nymrlan-aer tersar khoer byan luf-eu mae. 3 Khoernar-aq, aqyawfmaf jawr-eu gar, miqdzaq dof luf-eu maeqlar larcaeq lof-aer dur-eu miqdzaq miqlmr dovle-awr, aqyawf ghaq aqyawf-euq khoertav birkhawq ghae-awr naqler taq-awr jav-eu gar ya mawr-euq mae. 4 Khoerngae, aqyawfmaf yawqghaq navluf-anr Yawshawr Saflar byanle-awr, Yawshawr Saflar nae bi ngaeq-euq lof-aer, danqbae-awr nuijeq-euq dawq-anr nae dawqbav bav-eu mae.
5 Khoerngae, Miqyaer-anr yawzeu baw-eu Yurdav tsawrhaq deuq, mq-euq uqmov jav-eu mirkhanq yawqkhanq navluf-anr nae Yeqlursaqlaeq-anr lartaq-euq mae. 6 Tersar khoer manrdovlef ngae, tsawrhaq armaf mafma uiqlar-awr, aqyawfmaf ngaeq luf-eu dawq khoer, yawqha-euq jawrkhanq-anr ngaeq-eu dawqkawq lof-aer yawqha-anr gaqlar-eu mirnae, aqyawfmaf noeq maq dov-a. 7 Aqyawfmaf noeq maq dov-aer zanq duidui ler-eu lafkhoer tiqghaq tirghaq heulof-aer aer-eu mae: “Hawsher-eq, dawq ngaeq luf-eu teudeuq dawqtawvluf Gaqliqlaer-euq tsawrhaq maq ngeur-a lor? 8 Tox-aer ngeur nar-aq, yawqha-euq jawrkhanq-anr ngaeq-eu dawqkawq aqdui-anr aqjox-aer gaqlar-eu nya? 9 Aqdui maf-aq, Baqtir mirkhanq, Miqdir mirkhanq, Erlamq mirkhanq hawr-eu Meqsoqpoqtaqmir mirkhanq-anr jawr-eu tsawrhaq, Yurdav mirkhanq, Gaqbaqdawrciv mirkhanq, Boqtuv mirkhanq, Aqsir mircoer, 10 Puqgir mirkhanq, Paqburlir mirkhanq, Irjirtuv hawr-eu Kurleqniq mirkhanq-euq dawqpae jav-eu Lirbyaq mirkhanq-anr jawr-eu tsawrhaq deuq ma. Lormav meuq-anr nae lartaq-euq Yurdav tsawrhaq, Yurdav-euq zanr tawqlar-euq ♦aqcawq tsawrjeuq tsawrca, 11 Gaqlaqdeq tsawrhaq hawr-eu Aqlar tsawrhaq khawf keuq-eu mae. Miqyaer nae muiq duidui-eu gardeuq mr-euq garkawv, aqyawfmaf ngaeq-eu gar aqdui yawqha-euq dawq-anr nae ya gaq-euq ma.” 12 Aqyawfmaf dawqtawvluf zanqler jir-awr, noeq maq dov ni pyeuf-ir jir-awr, tiqghaq tirghaq aer-eu, “Heu, aqjeq laer aermawf-eu nga?”
13 Tiqpavnav deuq aqjaf jafjaf-aer aer-eu, “Aqyawfmaf aqgaf dzaruir yawshuif dawryaef-euq jeq nga.”
Beqtuvluv Dawqmaeq Maeq-euq
14 Khoerngae, Beqtuvluv, ghaqkhaer 11 ghaq naeq-aer yawf-awr, tersar yawkhav khav-aer aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Yurdav tsawrhaq hawr-eu Yeqlursaqlaeq-anr khar jawr-eu tsawrhaq deuq-or! Garkawv heudeuq nawmaf siqnya paq-aer ghae-eu mae. Ngaq-euq dawq-anr yawmuiq-aer narhaq sher-eq. 15 Tsawrhaq heudeuq-aq, nawmaf noeq-eu lof-aer aqgaf dzaruir dawryaef-euq maq ngeur-a. Aqjeq mirnae aernar-aq, nymq-mr uqshawq paw naqliq ghoeq laf keuvlar-euq taef-a siq. 16 Aerkhawf, garkawv heu-aq, yaerdan Yorirlav nae aertaq-euq lof-aer pyeuf lar-euq mae:
17 ‘Miqyaer heulof-aer aer-eu mae,
“Arsaq saq-eu arnan aryamq keuvle ngae,
Shiqshaq khar piluf-eu tsawrhaq-euq khoertav,
Ngaq-euq Saflar shaevdavnaeq ma.
Nawmaf-euq zaqmiq zaqyo deuq, Miqyaer gharduq ngaeqdan taef-a.
Nawmaf-euq zaqguq deuq, mawrle-eu jeq-anr ya mawr-awr,
Nawmaf-euq tsawrmawq tsawrkhav deuq, yufmav ghawqmya jeq mavmawr taef-a.
18 Khoerngae yamq-anr, ngaq-euq ghaqzaq ghaqkhaer pyeuf-eu zaqmiq zaqyo deuq-euq khoertav,
Ngaq-euq Saflar shaevdav naeq-awr,
Aqyawfmaf khawf ngaq-euq gharduq ngaeqdan taef-a.
19 Mq-euq khoertav zanqler paq-aer ghae-eu jeq ngar bi mawr-awr,
Mirtsaq-euq khoertav-aq, bi siq bi mawr-eu jeq:
Shiq dov-awr miqdzaq dof-eu uqtaf, miqkhoeq uvghoeq taq-euq heudeuq-anr bi mawr ma.
20 Zawr huiq-awr zawr muiq-eu Sanqpaq Miqyaer-euq arnan maq keuvle-euq minav-aer,
Nanrma zanrtsui ni pyeuf-ir-awr,
Bala khawf shiq lof-aer pyeuf-ir taef-a.
21 Khoerngae, Sanqpaq Miqyaer-euq tsawrmyanr-anr khar kur-eu tsawrhaq ya buq-ir taef-a.” ’ (Yil 2:28-32)
22 “Irsaqleqlav tsawrhaq deuq-or! Ngar aer-eu gar narhaq sher-eq. Miqyaer, Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur-anr ghoe-awr, nawmaf-euq ghanrcae khavjeq-aer ghae-eu jeq, zanqler paq-aer ghae-eu jeq hawr-eu bi siq bi mawr-eu jeq bi mr-awr, Miqyaer nae nawmaf-euq gharduq sarkir bi pyeuf-euq ghaq mae laer nawmaf yawqghaq navluf siqnya-eu lof-aer mae. 23 Yawbae ngae nae, Miqyaer siqnya-awr noeqtsaev taq-euq lof-aer, Yeqsur, aqcawq-euq aqlaf-euq lafkhoer ya anr-ir-euq mae. Nawmaf, zanrdawq-anr leur-eu deuq-euq aqlaf-anr ghoe-awr, aqyawf-anr lafyaq-euq khoertav taftaeq-awr saef-euq mae. 24 Aerkhawf, Miqyaer, aqyawf-anr shir-eu jeq-euq shaqzanq-anr nae puirpyaeq naeq-awr, bi ghofdaef lar-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, shir-eu jeq aqyawf-anr maq paftawftaq nya-a. 25 Daqbir, aqyawf-euq garkawv heulof-aer aertaq-euq mae:
‘Ngar, aqmyanluf, Sanqpaq Miqyaer-anr ngaq-euq maeqshi jawr luf-eu gar ngar mawr-euq ma.
Ngar maqya nyaelar ni, aqyawf, ngaq-euq armar paw jawr luf-eu mae.
26 Khoermirnae, ngaq-euq nuima nuikhanr shir-awr, ngaq-euq maeqlar laqkhaq caer-eu dawq ngaeq-eu ma.
Khoeruqtaf, ngaq-euq shiqshaq khawf noeqtmq-eu lafkhoer daef luf-eu ma.
27 Aqjeq mirnae aernar-aq, nawr, ngaq-euq saflar, ♦shir-eu mirkhanq-anr maq byaerdzae yaf-aer,
Nawq-euq Yawshawr ghaq-anr buf-ir shov-ir gar maqbi keuv-a.
28 Nawr, ngaq-anr daef-eu garma toeqmaeq naeqlaf-euq mae.
Nawq-euq maeqshi ngar laqkhaq caer-eu jeq byanlar ni, nawr, ngaq-anr janrnaelaf taef-a.’ (Jc 16:8-10)
29 “Aqyuif aqnyir deuq-or! Aqpoeq Daqbir-euq garkawv, ngar, nawmaf-anr dawrcoe ni ya aer nar-aq, aqyawf shir-awr aqyawf-anr bafpanq-euq mae. Khoeruqtaf, aqyawf-euq lmqbymr iqnan keuv ni aqduimaf jawr-eu gar jav luf-eu mae. 30 Daqbir-aq, yaerdan tiq ghaq pyeuf-eu mirnae, aqyawf-euq mawrdo hawr-eu shiqshaq-anr taf-eu arsiq-euq garkawv, Miqyaer sarjax dzaq-awr kamqtaq-euq lof-aer, aqyawf-euq nuirmanq-anr bi nuirlar ni, Miqyaer, Kali-anr bi dovlar-eu garkawv siqnya-eu mae. (Jc 132:11)
31 Aqyawf, maeqhu paw pyeuf lar-eu garkawv, hawmawr taq-euq mirnae, Kali ghofdaef lar-eu garkawv aer-eu,
‘Shir-eu mirkhanq-euq lafkhoer aqyawf-euq saflar-anr maq byaerdzae yaf-a.
Aqyawf-euq mawrdo khawf maqya buf-ir-a.’ (Jc 16:10)
32 Yeqsur heughaq-anr Miqyaer nae bi ghofdaef lar-euq mae. Ngamaf dawqtawvluf garkawv heu-euq gharduq sarkir kamq-eu tsawrhaq ma. 33 Miqyaer-euq armar paw aqyawf-anr taqhuiq taqmanr-awr, Yawshawr Saflar bif ma laer Miqyaer nae sarjax dzaqtaq-euq lof-aer, aqyawf za-euq mae. Nymq-mr nawmaf ya gaq ya mawr luf-eu lof-aer, aqyawf shaevdav naeqlef-euq mae.
34 “Daqbir mq-euq khoertav maq davler haw-aq. Aerkhawf, aqyawf, yawqha yawqha heulof-aer aer-eu mae,
‘Sanqpaq Miqyaer, ngaq-euq Sanqpaq-anr aer naeq-eu,
35 “Ngar, nawq-anr muir-eu deuq, nawq-euq aqkuir cawqtaqduq maqbi pyeuf lar-euq khoerkeuv ni, ngaq-euq armar paw nuir-awq.” ’ (Jc 110:1)
36 “Khoermirnae, Irsaqleqlav-euq nymrkhanq yawqkhanq navluf garkawv heu-anr yawmuiq-aer siqduq-awq. Nawmaf nae tafsaef-euq Yeqsur khoerghaq-anr Miqyaer nae Sanqpaq Miqyaer hawr-eu Kali bi pyeuf lar ghaq-euq mae.”
Kalizaq Armur Huiqlar-euq
37 Aqyawfmaf, dawq khoerdeuq-anr ya gaq ngae, nuima-anr zawler-awr, Beqtuvluv hawr-eu ghaqkhaer nuideuq-anr aer naeq-eu, “Aqyuif aqnyir deuq-or! Ngamaf aqjox-aer ya janr-eu la?”
38 Khoerngae, Beqtuvluv, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Miqyaer, nawmaf-euq iqbax pyaeq naeq ni noeqpov noeqpar-awr, Yeqsur Kali-euq tsawrmyanr-euq uqmov bartirsaq hageuf-awq. Khoerlof-aer janr nar-aq, Yawshawr Saflar-euq lafsawq za taef-a. 39 Aqjeq mirnae aernar-aq, sarjax khoer-aq, aqdui-euq Sanqpaq Miqyaer nae khar kurtaq-euq nawmaf-anr khawf, nawmaf-euq zaq deuq-anr khawf, garmanr kaq-eu gar jawr-eu tsawrhaq dawqtawv luf-anr khawf dzaq taq-euq mae.”
40 Khoeruqtaf, Beqtuvluv dawq ghawqmya ni ngaeq-awr, aqyawf sarkir kamq-awr aqyawf maf-anr ghaq bif naeq-eu, “Nawmaf, nanrpov-aer ghae-eu heuzir-anr ya buq-ir ni laejae-awq.” 41 Aqyawf nae maeq-euq dawq-anr laqkhaq caertav ni hageuf-euq tsawrhaq deuq bartirsaq hageuf-euq mae. Khoerngae nan, zaqlanr 3,000 ghaq aerghaq ni lanqlar-euq mae. 42 Aqyawfmaf aqmyanluf ghaqkhaer deuq-euq dawqmaeq dawqtsov narhaq-awr, tiqghaq tirghaq cawqcawq taf-eu lafkhoer, kaqmur ngawqpyaeq-awr guiqlanq shartaf-eu mae. 43 Khoernar-aq, guv-eu jeq yawqghaq navluf-euq khoertav keuvle-euq mae. Khoerngae, ghaqkhaer deuq zanqler paq-aer ghae-eu jeq hawr-eu bi siq bi mawr-eu jeq ghawqmya jeq mrdov laf-euq mae. 44 Jan-eu tsawrhaq dawqtawvluf tiqgar taef-aer jawr-awr, myawq dawqtawvluf tiqkawv lof-aer zmq-euq mae. 45 Aqyawfmaf, mirtsaq hawr-eu myawqganq anq-awr, khar mawf-eu ghaq-anr mawf-eu lof-aer daeqbir naeq-euq mae.
46 Aqyawfmaf nan-anr nae nuima gm-awr, ♦uqduq tanqnymr nymrma-anr davler-eu uqtaf, kaqmur ngawqpyaeq-awr, laqkhaq tiqcaer nuima jerlo ni, tiqnymr sair tiqnymr dzaqtaf dawrtaf-eu mae. 47 Aqyawfmaf, Miqyaer-anr jaceuq-eu mae. Tsawrhaq dawqtawvluf, aqyawf maf-anr nuikhanr shir-eu mae. Nan-anr nae kakhof-eu jeq za-awr jan-eu tsawrhaq deuq bi lanqlar ni, Sanqpaq Miqyaer mr luf-eu mae.
3
Aqkuir Yawcawv Tiq Ghaq
1 Tiqnan, uqciftaw naqliq smr laf-anr guiqlanq shar-eu aryamq keuvlar ngae, Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq, uqduq tanqnymr nymrma-anr davler luf-eu mae. 2 Khoerngae, Hawmuiq-eu larghov laer kur-eu ghovkhaeq-anr, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer urler-eu deuq-anr pyur bi shar-eu laer, daefle ngae nae aqkuir yawcawv tiq ghaq-anr aqcawq yawqnan navluf baftaq lar-eu lof-aer, bi baftaq lar-awr jawr-eu mae. 3 Aqyawf, Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq, uqduq tanqnymr nymrma-anr urler-eu laer ghae ngae, ya mawr-awr aqyawf nyaf-anr pyur shar-eu mae. 4 Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq, aqyawf-anr hawtsovtaq ngae Beqtuvluv aer-eu, “Nawr, nganyaf-anr hawsher-eq.” 5 Aqyawf, aqyawfnyaf tiqjeqnav bif naeqlaf-eu paq laer noeqtmq-eu mirnae, aqyawf, aqyawf nyaf-anr hawtsov taq-euq mae.
6 Khoerngae, Beqtuvluv aer-eu, “Ngar, pyur hawr-eu shuir maq anr. Aerkhawf, ngar anr-eu jeq nawq-anr bif ma. Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur Kali-euq tsawrmyanr-euq uqmov turlar-awr can-awq.” 7 Khoernar-aq, Beqtuvluv, khoerghaq-euq armar laf-anr nyaeftaeq-awr, aqyawf-anr gheutur naeq-euq mae. Khoerngae, aqyawf-euq aqkuir hawr-eu kuirmyavpur tiqpov taef-aer ghaq anrlar-euq mae. 8 Khoermirnae, aqyawf tsawqdir laf-awr gawqyawf yawf-eu uqtaf, garma khawf can-eu mae. Khoernar-aq, aqyawf canlaw can, tsawqlaw tsawqtsawq-aer Miqyaer-anr jaceuq-eu lafkhoer, aqyawfnyaf naeq-aer uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer urler-euq mae. 9 Aqyawf, Miqyaer-anr jaceuq jaqceuq-aer can luf-eu gar, tsawrhaq dawqtawvluf ya mawr-euq mae. 10 Aqyawfmaf, aqyawf-aq, Hawmuiq-eu larghov ghovkhaeq-anr nuir-awr pyur shar-eu khoerghaq nga laer hawsiq-awr, aqyawf-euq khoertav pyeuf lar-euq jeq-euq baqda nae, aqyawfmaf noeq maq dov ni zanq duidui ler-euq mae.
Beqtuvluv Dawqmaeq Maeq-euq
11 Aqkuir yawcawv taqler-euq khoerghaq, Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq-anr nyaeftaeq-awr jawr luf-eu gar tsawrhaq dawqtawvluf zanq duidui ler-awr, aqyawfmaf jawr-eu ♦Sorlaqmoq-euq guirgaceuq laer kur-eu tsanr-anr caevghae lef-euq mae. 12 Beqtuvluv khoer-anr ya mawr ngae, tsawrhaq khoerdeuq-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Irsaqleqlav tsawrhaq deuq-or! Nawmaf aqjeq mirnae garkawv heu-anr zanqler-eu nya? Ngamaf-anr aqjeq mirnae hawtsov taq-euq le? Nganyaf-euq baoq hawr-eu nganyaf-euq yawshawr baqda nae heughaq-anr garma bi cannya lar-euq nga laer nawmaf noeq-eu le lor? 13 Nawmaf, Yeqsur, Pirlav-anr a’naeq-awr, Pirlav, aqyawf-anr pyaeq naeq ma laer noeqtsaev-euq khawf, Pirlav-euq maeqshi nawmaf, aqyawf-anr byaerdzae-euq mae. Aerkhawf,
‘♦Aqbyaqhaq, Irtsav hawr-eu Yaqkov-euq Miqyaer pyeuf-eu aqdui-euq aqpoeq deuq-euq Miqyaer-aq,’ (Di 3:6,15)
aqyawf-euq ghaqzaq ghaqkhaer Yeqsur-anr yawshaef khanqsaer bif naeq-euq mae. 14 Nawmaf, Tsaq-awr dawr-eu Yawshawr ghaq-anr byaerdzae-awr, aqcawq-anr saef-eu tsawrhaq pyaeq naeqlaf laer shar-euq mae. 15 Nawmaf, daefzir-euq Sanqpaq pyeuf-eu ghaq-anr saef-euq mae. Aerkhawf, Miqyaer, aqyawf-anr shir-euq gar nae bi ghofdaef lar-euq mae. Nganyaf-aq, garkawv heu-euq sarkir pyeuf-eu ma. 16 Nawmaf mawr-awr siqnya-eu tsawrhaq heughaq, ghaq anrlar-euq-aq, aqyawf, Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr jan-eu mirnae, Yeqsur-euq tsawrmyanr baqda nae, aqyawf-anr ghaq anrlar-euq mae. Aqyawf-anr nae dovle-euq Yeqsur-anr jan-eu jeq-euq baqda nae, aqyawf, nawmaf dawqtawv luf-euq maeqshi tiqbyan tiqlof muiqlar jir-euq mae.
17 “Aerkhawf, aqyuif aqnyir deuq-or! Nawmaf-euq uvlanr-eu deuq hawr-eu nawmaf khawf, maq siqnya-eu mirnae, khoerlof-aer mr-euq ngar-a laer ngar siqnya ma. 18 Aerkhawf, Kali-aq, shaqzanq ya daq mae laer aqyawf-euq gharduq ngaeqdan-eu tsawrhaq dawqtawv luf-euq khaqmae-anr ghoe-awr, Miqyaer nae dzeurlaf ngae nae aertaq-euq lof-aer byan lar-euq mae. 19 Khoermirnae, noeqpov noeqpar-awr daefpov daefpar-awq. Khoerlof-aer janr nar-aq, Miqyaer, nawmaf-euq iqbax sivdzae naeqlaf-awr, Sanqpaq Miqyaer-euq maeqshi lavshuif-eu aryamq keuvle taef-a. 20 Aqcawq, aqyawf-euq garkawv maeq-eu gar nawmaf ya gaqhaw-euq Yeqsur Kali-anr khawf, aqyawf bi oe taef-a. 21 Miqyaer-aq, mqmir bae ngae nae, shawr-eu aqyawf-euq yaerdan deuq-euq khaqmae-anr ghoe-awr aertaq-euq lof-aer, yawqjeq navluf lavmuiqkhof jir ngae keuv ni, mqtav mirkhanq, aqyawf-anr yabi jawrtawq taef-a. 22 ♦Morseq, aqpoeq deuq-anr aqdir heulof-aer aer naeq-euq mae,
‘Nawmaf-euq Miqyaer pyeuf-eu Sanqpaq Miqyaer, ngaq-anr bi dovlar-euq lof-aer, nawmaf-euq gharduq nawmaf-euq aqyuif aqnyir-euq lafkhoer nae, yaerdan tiq ghaq bi dovlar taef-a. Aqyawf nae nawmaf-anr khar aer naeqlaf-euq dawq nawmaf ya narhaq taef-a. (Dm 18:15-16)
23 Yaerdan khoerghaq-euq dawq maq narhaq geuf-eu aqsurghaq maqkaq, (Dm 18:19)
Miqyaer-euq tsawrhaq deuq-euq lafkhoer nae yabi lavcawvbyov taef-a.’ (Lb 23:29)
24 “Saqmeuqlav-anr nae aqyawf-euq maeqnan dovlar-euq yaerdan yawqghaq navluf nae khar ngaeqtaq-euq deuq, aryamq heu-euq garkawv aertaq-euq mae. 25 Nawmaf-aq, yaerdan deuq-euq zaqdeuq pyeuf-awr, Miqyaer nae aqdui-euq aqpoeq deuq-anr aer naeq-euq dawqma sarjax-euq zaqdeuq khawf pyeuf-eu mae. Miqyaer, Aqbyaqhaq-anr aer naeq-euq,
‘Mirtsaq-euq khoertav-euq tsawrpaq tsawrca dawqtawvluf, nawq-euq aryoeq-euq baqda nae guiqlanq za taef-a.’ (Adb 22:18; 26:4)
26 Nawmaf yawqghaq navluf, yawqha-euq yawlaeq jeq-anr byaerdzae-awr, aqyawf, nawmaf-anr guiqlanq bi bif-eu gharduq, Miqyaer, aqyawf-euq ghaqzaq ghaqkhaer, Yeqsur-anr bi ghofdaef lar-awr, nawmaf jawr-eu gar jeqhu bi oe-euq mae.”
4
Beqtuvluv Hawr-eu Yorhaq Bi nyaef-euq
1 Aqyawfnyaf, tsawrhaq khoerdeuq-anr ngaeqnaeqluf ngae, pirma deuq, uqduq tanqnymr nymrma-anr lofpir-eu aqyuif ghaq hawr-eu Saqduqgaer deuq, aqyawfmaf jawr-eu gar oe keuv-euq mae. 2 Aqyawfnyaf, tsawrhaq khoerdeuq-anr maeqnaeq tsovnaeq luf-awr, Yeqsur-euq garkawv-anr ghoe-awr, shir-euq tsawrhaq ghofdaef lar-eu garkawv maeq naeq luf-eu mirnae, nuima paer duidui-eu mae. 3 Khoermirnae, aqyawf nyaf-anr nyaef-awr, khoerngae nan uqcif cifle-euq mirnae, nishawq ngae nan keuv ni kuv-anr nyaefur taq-awr bi jawr-euq mae. 4 Aerkhawf, dawq khoer-anr ya gaq-euq tsawrhaq ghawqmya ni jan lar-euq mae. Zaqyo aqli deuq taef-aer 5,000 ghaq aerghaq ni byan-eu mae.
Khavma Armur-euq Maeqshi
5 Khoernar-aq, heulof-aer pyeuf lar-euq mae. Nishawq ngae nan, uvlanr-eu deuq, dzoeqmawq deuq hawr-eu, zanr maeq-eu deuq uiqlar-awr, 6 Aqna ♦pirma yawhuiq ghaq hawr-eu Gaqyaqpar, Yorhaq, Aqleqsaqdur hawr-eu pirma yawhuiq ghaq-euq aqyuif aqnyir dawqtawvluf khawf, Yeqlursaqlaeq-anr tiqkawv lof-aer uiqlar taq-euq mae. 7 Ghaqkhaer khoer nyiq ghaq-anr ghanrcae bi jawr-awr, aqyawfmaf narhaq-eu, “Nawnyaf aqgeu jeq-euq baoq zmq-awr, aqsurghaq-euq tsawrmyanr-anr ghoe-awr teulof-aer mr luf-eu le?”
8 Khoerngae, Beqtuvluv, Yawshawr Saflar byan-eu lafkhoer, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Mirkhanqzaq-anr uvlanr-eu deuq hawr-eu Irsaqleqlav-euq dzoeqmawq deuq-or, 9 ghaq maq anr-eu heughaq-anr yawmuiq jeq mr naeq-awr, aqyawf aqjeq-euq baqda nae taqler-euq garkawv, iqnan nganyaf-anr dar-eu ngeur nar-aq, 10 nawmaf dawqtawvluf hawr-eu Irsaqleqlav tsawrhaq dawqtawvluf heu-anr siqnya-awq. Nawmaf-euq maeqshi yawf luf-eu heughaq taqler-euq-aq, nawmaf nae tafsaef-awr, Miqyaer nae aqyawf-anr shir-euq gar nae bi ghofdaef lar-euq Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur Kali-euq tsawrmyanr baqda nae mae. 11 Yeqsur heughaq-aq,
‘Nawmaf, nymr tsov-eu deuq nae bafdzae taq-euq khaqlo khoersiq,
Lafcoer-euq lozif pyeuf lar-euq mae.’ (Jc 118:22)
12 Aqyawf-euq lafkhoer maq ngeur nar-aq, nuighaq tiqghaq-iq kakhof-eu jeq maq anr-a. Aqjeq mirnae aernar-aq, mq-euq uqmov, aqdui-anr bi buq-ir nya-eu tsawrmyanr yawqmyanryawq maq biftaq-aq.”
Yeqsur-euq Tsawrmyanr Taq Maeq
13 Aqyawfmaf, Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq nuima khaqduq ni ghae-eu gar ya mawr-awr, sanqbof maq dzawhaw-aer, mrdzaw maq dzaw-euq tsawrhaq mae laer parya siq ngae zanqler-eu mae. Khoerngae, aqyawf nyaf-aq, Yeqsur naeq-aer jawr-euq mirnae ngar-a laer, aqyawf maf-anr noeqdov ler-euq mae. 14 Khoeruqtaf, aqkuir taqler-euq khoerghaq, aqyawfnyaf naeq-aer yawf luf-eu gar parya mawr-euq mirnae, aqyawfmaf tiqjeq-iq maq aerler nya-a. 15 Khoernar-aq, aqyawfmaf, aqyawf nyaf-anr dawq bif-awr, ♦khavma armur-anraa nae lafnyir paw bi dov-ir-awr, aqyawf maf-euq yawkaq bawqdzaq bawqdzaq-aer heulof-aer aer-eu mae: 16 “Aqduimaf, tsawrhaq heu nyiq ghaq-anr aqjox-aer janr naeq paq nga? Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawfnyaf byacaev ni mawr lar-eu khavjeq-aer ghae-eu jeq janr-euq mae laer Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu tsawrhaq dawqtawvluf siqnya-eu mae. Aqduimaf khawf maq ngeur-a laer maq aer nya-eu beu. 17 Aerkhawf, garkawv heu, mirkhanqzaq-euq ghanrcae heunav maqtser maqpar bi khawq-ir ni, nymq-mr nae nar-aq, tsawrmyanr teumyanr-anr ghoeghoe-aer tiqghaq-anr-iq taqpar maeq laer aqduimaf, aqyawf nyaf-anr guvtsiq yawkhav-aer ya nyaefnaeq-eu ngar-a.”
18 Khoernar-aq, aqyawfmaf, aqyawf nyaf-anr kur-awr, Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr ghoe-awr maeq khawf taqpar maeq, ja khawf taqpar ja laer dawq bif-euq mae. 19 Aerkhawf, Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq, aqyawf maf-anr heulof-aer aerkhof naeq-euq mae, “Miqyaer-anr narhaq geuf-eu navmaqtser nawmaf-anr narhaq geuf-eu, Miqyaer-euq maeqshi tsaq paq-aer ghae mir-a laq laer nawmaf dar-awq. 20 Nganyaf-aq, nganyaf nae ya gaq-awr ya mawr-euq garkawv deuq maq ja-aer maq jawr nya nya.” 21 Khoerngae, aqyawfmaf, tsawrhaq baqmaf-anr guv-eu lafkhoer, aqyawf nyaf-anr aqjox-aer khaeqnaeq-eu paq nga laer noeq maq dov-eu mirnae, aqyawf nyaf-anr guvtsiq yawkhav-aer par nyaef-awr pyaeq naeq-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, khoergar pyeuf lar-euq garkawv-euq baqda nae, tsawrhaq dawqtawvluf Miqyaer-anr ciqhuiq ciqmanr luf-eu mae. 22 Aqjeq mirnae aernar-aq, khavjeq-aer ghae-eu jeq mr-euq lafkhoer taqler-euq tsawrhaq khoerghaq-aq, arkhof 40 khof dzaeq-ir-euq mae.
Nuima Khaqduq ni Taq nya ni Guiqlanq Shar-euq
23 Aqyawfnyaf bi pyaeq-euq nar-aq, cawqdeuq jawr-eu gar ir-awr, pirma aqyuif deuq hawr-eu dzoeqmawq deuq nae aqyawf nyaf-anr khar aer naeq-euq dawqtawvluf, aqyawf maf-anr dzawr naeq-euq mae. 24 Aqyawfmaf ya gaq ngae, nuima tiq siq taef-aer taq-awr, tersar yawkhav-aer Miqyaer-anr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Sanqpaq Miqyaer-or! Nawr-aq, mq hawr-eu mir, iqmalavshav hawr-eu heudeuq-euq lafkhoer khar jawr khar jav-eu yawqjeq navluf-anr bae-euq Yawsanr ghaq mae. 25 Nawr, nawq-euq ghaqzaq ghaqkhaer Daqbir-euq khaqmae-anr ghoe-awr heulof-aer bi aer-euq mae:
‘Aqjeq mirnae aqcawq tsawrjeuq tsawrca deuq hawr-eu mirkhanqzaq nuima paersaef-eu la?
Aqjeq ghae-eu tsawrhaqzaq gardanr maq tsoeq-eu jeq tovluf-eu nga?
26 Mirtsaq-euq sanqpaq deuq turlar-awr, uvlanr-eu deuq khawf tiqkawv lof-aer uiqlar taq-awr,
Sanqpaq Miqyaer hawr-eu aqyawf-euq Kali-anr muir-eu laer ghae-eu mae.’ (Jc 2:1-2)
27 “Nawq nae tsaqtsov taq-euq, shawr-eu nawq-euq ghaqzaq ghaqkhaer Yeqsur-anr aqdir muir-eu laer, Heqlor hawr-eu Boqtiv Pirlav, aqcawq tsawrjeuq tsawrca hawr-eu Irsaqleqlav tsawrhaq deuq khawf tiqkawv lof-aer uiqlar taq-euq mae. 28 Aqyawf maf-aq, nawr nuima tsaq-eu lof-aer nawq-euq aqlaf nae mr ma laer noeqtaq-euq lof-aer pyeuf lar ni mr-eu gharduq mae. 29 Sanqpaq Miqyaer-or! Nymq-mr aqyawfmaf, ngamaf-anr guvtsiq nyaeflar-eu gar haw-awr, nawq-euq ghaqzaq ghaqkhaer deuq nuima khaqduq ni anranr-aer, nawq-euq dawq ngaeq nya ni cawba naeqlaf-awq. 30 Nawq-euq aqlaf cawqja lef-awr nargawr lavtaq naeq-eu uqtaf, nawq-euq shawr-eu ghaqzaq ghaqkhaer Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr ghoe-awr, bi siq bi mawr-eu jeq hawr-eu zanqler paq-aer ghae-eu jeq mr-awq.”
31 Aqyawfmaf guiqlanq sharghaq ngae, aqyawfmaf uiqler taq-euq khoertsanr nyaelar-euq mae. Khoernar-aq, aqyawfmaf yawqghaq navluf-anr Yawshawr Saflar byanle-awr, aqyawfmaf nuima khaqduq ni Miqyaer-euq dawq ngaeq-eu mae.
Myawqganq Tiqkawv Lof-aer Zmq-euq
32 Kali-anr jan-eu tsawrhaq baqmaf myaq-eu khawf, nuima tiq siq taef-aer taq-awr, nuinoeq tiqgar taef-aer tsaq-eu mae. Aqgeu ghaq maqkaq, yawqha jav-eu myawqdeuq, yawqha-euq le laer tiqghaq-iq maq aer ni, khar jav-eu myawq dawqtawvluf tiqkawv lof-aer zmq-eu mae. 33 Ghaqkhaer deuq huiq-eu baoq anr-eu lafkhoer, Sanqpaq Yeqsur ghofdaef lar-euq garkawv sarkir kamq-euq mae. Aqyawfmaf yawqghaq navluf-euq khoertav, Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr huiq duidui-eu mae. 34 Aqyawf maf-euq lafkhoer nym-eu tsawrhaq tiqghaq-iq maq jawr-a. Aqjeq mirnae aernar-aq, yawqghaq navluf khar jav-eu jeq anq-awr, mirtsaq hawr-eu nymr khawf anq-awr, anqza-euq pyur khoer yurlaf-awr, 35 ghaqkhaer deuq-euq aqkuir-anr yurtaq lar-eu mae. Khoernar-aq, yawqha mawf-eu gar tsaq ni khar mawf-eu ghaq-anr birnaeq-eu mae.
36 phiGurbaqlur irjawlanr-anr daefle-euq Leqbir arjeuq arca Yorsaev laer kur-eu tiq ghaq jawr-eu mae. Ghaqkhaer deuq, aqyawf-anr Baqnaqbar laer myanrpar naeq-euq mae (Baqnaqbar laer aer-eu-aq, “Ghaq bif-eu zaqyo” laer aermawf-eu mae). 37 Aqyawf khawf mirtsaq jav-eu mae. Mirtsaq khoer anq-awr za-euq pyur khoer, ghaqkhaer deuq-euq aqkuir-anr yurtaq lar-euq mae.
5
Aqnaqnir Hawr-eu Saqpirla
1 Khoerngae, Aqnaqnir laer kur-eu tiq ghaq jawr-awr, aqyawf-euq miqzaq-aq Saqpirla laer kur-eu mae. Aqnyaf dzerzaq khawf mirtsaq tiq tsanr anq-euq mae. 2 Khoernar-aq, anqza-euq pyur-euq lafkhoer nae uicuiv yurdov yaf-awr, nuideuq-aq, ghaqkhaer deuq-euq aqkuir-anr yurtaq lar-euq mae. Pyur yurdov yaf-euq khoer aqyawf-euq miqzaq khawf siqnya-eu mae. 3 Khoerngae, Beqtuvluv heulof-aer aer naeq-euq mae: “Aqnaqnir-or! Aqjeq mirnae nawq-euq nuima-anr naef Saqdaq bi urbyan lar-awr, Yawshawr Saflar-anr jaqmyawf myawf-awr, mirtsaq anqza-euq pyur uicuiv yurdov yaf-euq le? 4 Mirtsaq maq anq-euq siq khoer-aq, nawq-euq mirtsaq maq ngeur-a lor? Par anq-euq law-awr khawf, arpoeq khoer nawq-euq nav ni jav-eu maq ngeur-a laq? Nawr aqjeq mirnae teulof-aer janr-eu laer, nawq-euq nuima-euq lafkhoer sharnoeq-euq le? Nawr, tsawrhaq-anr maq ngeur-eu, Miqyaer-anr jaqmyawf myawf-euq mae.”
5 Aqnaqnir dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, coqdzae ghae-awr saf tsaev-euq mae. Garkawv khoer ya gaq-euq tsawrhaq dawqtawvluf guv duidui-ir-euq mae. 6 Khoerngae, zaqguq tiqdeuq turlar-awr, mawrtawv tawv-awr nae bafdov ghae-awr bafpanq-ir-euq mae.
7 Khoernar-aq, naqliq smr laf aerghaq dzeur-ir ngae, aqyawf-euq miqzaq urlar-euq mae. Uqsoe pyeufdzeur yaf-euq garkawv-anr aqyawf maq siqnya-a. 8 Beqtuvluv, aqyawf-anr narhaq-eu, “Ngaq-anr aer naeqlaf sher-eq. Nawnyaf nae mirtsaq anqza-euq pyur heumyav taef ma lor?” Khoerngae, aqyawf aerkhof-eu, “Ngeur ma. Teumyav taef ma.” 9 Khoerngae, Beqtuvluv, aqyawf-anr aer naeq-eu, “Nawnyaf aqjox-aer tiqgar gm-awr, Sanqpaq Miqyaer-euq Saflar-anr tsermr haw-eu le? Taeq, nawq-euq khaqdzerzaq-anr bafpanq-ir-euq deuq ghovkhaeq-anr ghofkeuv lar-euq ngar-a. Aqyawfmaf, nawq-anr khawf bafdovghae taef-a.” 10 Zaqmiq aqbur khoerghaq khawf tiqpov taef-aer Beqtuvluv-euq aqkuir-euq dawqpae coqdzae ghae-awr saf tsaev-euq mae. Zaqguq khoerdeuq urlar ngae, aqyawf saf tsaevdzeur-euq gar ya mawr-awr, aqyawf-anr khawf bafdov ghae-awr, aqyawf-euq khaqdzerzaq-euq gardzer bafpanq-ir-euq mae. 11 Khoermirnae, Kalizaq armur hawr-eu, garkawv khoer kharya gaq-euq tsawrhaq dawqtawvluf guv duidui-ir-euq mae.
Bi siq Bi mawr-eu Jeq Hawr-eu Zanqler Paq-aer Ghae-eu Jeq
12 Sanqpaq Miqyaer, ghaqkhaer deuq-euq aqlaf-anr ghoe-awr, tsawrhaq ghawqmya ni-euq ghanrcae, bi siq bi mawr-eu jeq hawr-eu zanqler paq-aer ghae-eu jeq ghawqmya ni mr-euq mae. Aqyawfmaf dawqtawvluf nuima tiq siq taef-aer taq-awr, Sorlaqmoq-euq guirgaceuq-anr uiqler-awr jawr-eu mae. 13 Aqcawq tiqghaq-iq aqyawfmaf naeq-aer maq gawfler peuq-eu khawf, mirkhanqzaq, aqyawf maf-anr noeqpoeq-awr taqhuiq-eu mae. 14 Sanqpaq Yeqsur-anr jan-eu tsawrhaq, zaqmiq aqbur khawf, zaqyo aqli khawf, ghawqmya ni tiqjawr sair tiqjawr myaqlar luf-eu mae. 15 Khoeruqtaf, Beqtuvluv cantsaev ngae, aqyawf-euq arbar narshmr taef-aer khawf, nar-awr gawr-eu tsawrhaq-anr bi barshmr ni, aqyawf maf-anr garma-anr bafdov lef-awr, yufzar-anr maq ngeur nar-aq, parsiq-anr bi yuftaq-euq mae. 16 Yeqlursaqlaeq-euq jawqlaw jawrlawr jav-eu meuq-anr jawr-eu tsawrhaq armaf deuq, nar-awr gawr-eu tsawrhaq deuq hawr-eu, naef yawjawf nae bi khaeq bi khav-euq tsawrhaq deuq sheuqlaf-euq mae. Aqyawfmaf dawqtawvluf taqler jir-euq mae.
Ghaqkhaer Deuq Khaeq-awr Khav-eu Gar Ya daq-euq
17 Khoerngae, pirma yawhuiq ghaq hawr-eu aqyawf naeq-aer khar jawr-eu Saqduqgaer armur-anr gawf-eu tsawrhaq deuq myavnavnav duidui-eu mirnae tsawqtur lar-euq mae. 18 Khoerngae, aqyawfmaf, ghaqkhaer deuq-anr nyaef-awr kuv-anr nyaefur taq-euq mae. 19 Aerkhawf, uqcif paw Sanqpaq Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer tiq ghaq, kuv-euq larghov deuq panle-awr, aqyawf maf-anr sheuqdov ghae-awr aer-eu, 20 “Nawmaf le-awr, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer yawf-awr, aqyawf maf-anr daef-eu jeq bif-eu dawq dawqtawvluf ja’maeq naeqler-awq.”
21 Ghaqkhaer deuq dawq khoerdawq ya gaq-euq mirnae uqshawq yawnaf-aer, uqduq tanqnymr nymrma-anr urler-awr maeqnaeq tsovnaeq-euq mae. Khoerngae, pirma yawhuiq ghaq hawr-eu aqyawf naeq-aer jawr-eu tsawrhaq deuq lar-awr, khavma armur hawr-eu Irsaqleqlav tsawrhaq-euq dzoeqmawq dawqtawvluf kuruiq jir-awr, kuv-anr nyaefur taq-euq ghaqkhaer deuq-anr bi sheuqdov laq-ir-euq mae.
Ghaqkhaer Deuq Shaqzanq Parya Daq-euq
22 Aerkhawf, lofpir-eu kuirlaf deuq ir keuv ngae, ghaqkhaer deuq kuv-anr ur-eu gar maq mawr-aq. Khoermirnae, aqyawfmaf ghoflar-awr, dawqdzawr dzawr-eu lafkhoer, 23 aer-eu, “Kuv-euq larghov zifdan ni tawftaeq taq-awr, lof-eu tsawrhaq deuq khawf lafnyir paw ghovkhaeq-euq maeqshi yawf luf-eu gar ngamaf ya mawr-euq ma. Aerkhawf, larghov pan-awr haw ngae-aq, lafkhoer tiqghaq-iq jawr-eu maq mawr-aq.” 24 Khoerngae, pirma yawhuiq ghaq, uqduq tanqnymr nymrma-anr haw-eu aqyuif ghaq hawr-eu, pirma aqyuif deuq, dzawrlar-euq dawq khoer-anr ya gaq ngae, garkawv heu aqjox-aer pyeuf lar-eu laer ghae-eu nga laer noeq maq dov-a.
25 Khoerngae, tsawrhaq tiq ghaq, aqyawfmaf jawr-eu gar urlar-awr aer-eu, “Haeqsher-eq! Nawmaf nae kuv-anr nyaefur taq-euq tsawrhaq khoerdeuq, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer yawf-awr, khoergar jawr-eu tsawrhaq deuq-anr maeq naeq luf-eu mae.” 26 Khoermirnae, uqduq tanqnymr nymrma-anr haw-eu aqyuif ghaq, lofpir-eu kuirlaf sheuq-awr, ghaqkhaer deuq-anr maq lavnar ni sheuqlaq-ir-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, tsawrhaq armaf deuq, aqyawf maf-anr khaqlo biqlar-eu gar guv-eu mae.
27 Ghaqkhaer deuq-anr sheuqkeuv laf-euq nar-aq, khavma armur-euq maeqshi bi yawf-awr, pirma yawhuiq ghaq, aqyawf maf-anr narhaq-eu lafkhoer, 28 aer-eu, “Tsawrmyanr heumyanr-anr ghoeghoe-aer aqcawq-anr taqpar maeq naeq laer ngamaf, nawmaf-anr dawq yawkhav khav-aer bif-euq maq ngeur-a lor? Aerkhawf, hawsher-eq, nawmaf-euq dawqmaeq dawqtsov deuq, Yeqlursaqlaeq meuq meuqlanni gaq doe-ir taq-awr, tsawrhaq heughaq-euq shiq-euq arpoeq, ngamaf-euq khoertav bi keuvle mawf-eu ghae-eu nga.”
29 Khoerngae, Beqtuvluv hawr-eu ghaqkhaer deuq heulof-aer aerkhof-euq mae: “Ngamaf, tsawrhaq-euq dawq-anr navmaqtser, Miqyaer-euq dawq-anr narhaq geuf-eu tsaq mae. 30 Nawmaf nae darkawq lafyaq-anr gheuceuq-awr saef-euq Yeqsur-anr, aqdui-euq aqpoeq deuq-euq Miqyaer nae bi ghofdaef lar-euq mae. 31 Uvlanr-eu ghaq hawr-eu Kakhof-eu ghaq pyeuf-awr, Irsaqleqlav-anr noeqpov noeqpar-eu jeq hawr-eu, iqbax pyaeq-eu jeq bif-eu gharduq, Miqyaer, aqyawf-anr aqyawf-euq armar paw ciqgor naeq-euq mae. 32 Ngamaf-aq, aqyawf-euq gharduq garkawv heudeuq sarkir kamq-eu ma. Miqyaer nae aqyawf-euq dawq narhaq geuf-eu tsawrhaq deuq-anr biftaq-euq Yawshawr Saflar khawf garkawv heudeuq sarkir kamq-eu mae.”
Gaqmaqleqlar-euq Maeqbawq
33 Aqyawfmaf dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, nuima paer duidui lar-awr, ghaqkhaer deuq-anr saef-eu laer tov-eu mae. 34 Aerkhawf, tsawrhaq dawqtawvluf yawzeu baw-eu zanrdawq maeq-eu saqlaq, Gaqmaqleqlar laer kur-eu ♦Paqliqsaer tiq ghaq, khavma armur-euq lafkhoer turlar-awr, ghaqkhaer deuq-anr lafnyir tiqkhaeq bi sheuqdov ghae ni aqyawf maf-anr dawq bif-euq mae. 35 Khoernar-aq, aqyawf, khavma armur deuq-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Irsaqleqlav tsawrhaq deuq-or! Nawmaf tsawrhaq heudeuq-anr aqjox-aer janr naeq law-awr khawf, yawmuiq-aer yanr-eu lafkhoer janr-eu tsaq mae. 36 Arhu Turdav laer kur-eu tiq ghaq dovlar-awr, aqyawxyawf yawhuiq yawmanr tiq ghaq ma laer aer-eu mae. Oeqyar ghaq aerghaq ni aqyawf-euq maeqnan cantae-euq mae. Aerkhawf, aqyawf-anr lavsaef ghaq ngae, aqyawf-anr nuijan taq-euq tsawrhaq dawqtawvluf caevbyav jir-awr, yawqngaef pyeuf-ir-euq mae. 37 Khoernar-aq, mirkhanqzaq-euq tsawrmyanr dawv ngae, Yurdav laer kur-eu Gaqliqlaer tsawrhaq tiq ghaq khawf dovlar-euq mae. Mirkhanqzaq tiqpavnav deuq-anr gheupyawr-awr, aqyawf-euq maeqnan bi cantae lar-euq mae. Aqyawf khawf bi saef-euq nar-aq, aqyawf-anr nuijan taq-eu tsawrhaq dawqtawvluf bi taebyav jir-euq mae. 38 Khoermirnae, nymq-mr tsawrhaq heudeuq-anr tiqjeq-iq maq janr naeq ni bi jawrtawq sher-eq laer ngar, nawmaf-anr sharmawf mir-a. Aqyawf maf-euq bawqtov hawr-eu mr-eu jeq tsawrhaq-anr nae dovlar-euq ngeur nar-aq, yawqngaef pyeuf-ir taef-a. 39 Aerkhawf, Miqyaer-anr nae dovle-euq ngeur nar-aq, nawmaf, aqyawf maf-anr maq lavtsoeq nya-ar. Khoeruqtaf, nawmaf, Miqyaer-anr guirdeuv deuv-eu nga laer mawr lar-eu baw-mr.”
40 Aqyawf, aqyawf maf-anr japyawr-awr, aqyawfmaf, ghaqkhaer deuq-anr kurur laf-awr nae aqyawf maf-anr diq ghaq-euq nar-aq, Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr ghoeghoe-aer taqpar maeq laer dawq bif-awr, aqyawf maf-anr pyaeq naeq-euq mae.
41 Miqyaer, aqyawf maf-anr Yeqsur-euq tsawrmyanr baqda nae shafdawr-eu jeq-anr daq-eu geux-eu tsawrhaq laer sawxnaeq-euq mirnae, ghaqkhaer deuq, khavma armur-euq maeqshi nae laqkhaq caertav ni dov-ir-euq mae. 42 Aqyawfmaf yawqnan navluf, Yeqsur-aq, Kali mae laer uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer hawr-eu nymr yawqnymr navluf-euq lafkhoer, dawqmaeq maeq-awr maeqnaeq tsovnaeq-euq mae.
6
Cawmr-eu Tsawrhaq Tserdov-euq
1 Khoerngae yamq-anr, zaqlanr deuq myaqlar luf-eu mae. Yawqnan navluf dzaqdzaq dawrdawr birnaeq ngae, aqyawf maf-euq miqcoeq miqma deuq-anr yawmuiq-aer maq birof naeq-euq mirnae, Heqlaqsar dawq ngaeq-eu deuq, ♦Heqbyaer dawq ngaeq-eu deuq-anr dawqghof dov-eu mae. 2 Khoermirnae, ghaqkhaer 12 ghaq, zaqlanr baqmaf mafma-anr kuruiq-awr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Ngamaf, Miqyaer-euq dawq maeq-eu byaer-awr, dzaqdzaq dawrdawr birnaeq-eu-aq maq tsaq nga. 3 Khoermirnae, aqyuif aqnyir deuq-or! Nawmaf-euq lafkhoer tsawrmyanr muiq-awr, Yawshawr Saflar hawr-eu zaqsiq tsawrganr byan-eu tsawrhaq shif ghaq-anr tserdov-awq. Ngamaf, aqyawf maf-anr khaerdar naeq-awr gar heu bi mr ma. 4 Aerkhawf, ngamaf-aq, guiqlanq shar-awr, Yaerdawq-anr taf-eu guiqlanq gar-anr taef-aer noeqtsov taq-awr mr ma.”
5 Aqyawfmaf aer-eu gar, tsawrhaq armaf maflanni nuikhanr shir-awr, heudeuq-anr tserdov-euq mae: jan-eu jeq byan-awr Yawshawr Saflar byan-eu Saqteqpaq hawr-eu Pirlirpuv, Bawrkawq, Nirgaqnawq, Tirmoq, Baqmeqnar hawr-eu Yurdav-euq zanr tawqlar-euq Aqdirawq-anr jawr-eu Nirgawrla heudeuq mae. 6 Aqyawf maf-anr ghaqkhaer deuq-euq maeqshi bi yawf-awr, ghaqkhaer deuq guiqlanq shar-awr, aqyawf maf-euq khoertav aqlaf bafdav naeq-euq mae.
7 Khoernar-aq, Miqyaer-euq dawq gaq doe-ir-awr, Yeqlursaqlaeq-euq lafkhoer zaqlanr zawr myaqlar-awr, pirma ghawqmya ni khawf Kali-anr jan lar-euq mae.
Saqteqpaq-anr Nyaef-euq
8 Saqteqpaq-aq, jan-eu jeq hawr-eu baoq tiqbyan ni anr-awr, mirkhanqzaq-euq ghanrcae huiq duidui-eu zanqler paq-aer ghae-eu jeq hawr-eu bi siq bi mawr-eu jeq mr-euq mae. 9 Khoerngae, Buq-ir-euq tsawrhaq-euq ♦zanrdawq khawqnymr laer kur-eu armur-anr taf-eu Kurleqniq meuq, Aqleqsaqdur meuq, Girlirciv hawr-eu Aqsir mircoer-anr nae lar-euq tsawrhaq tiqpavnav deuq turlar-awr, Saqteqpaq naeq-aer tsawrpyaer pyaercae cae-euq mae. 10 Aerkhawf, Saqteqpaq-aq, zaqsiq tsawrganr hawr-eu muiq-eu Saflar-anr ghoeghoe-aer ngaeq-eu mirnae, aqyawfmaf maq pyaerghaq nya-a.
11 Khoermirnae, aqyawfmaf tsawrhaq tiqpavnav deuq-anr yawzaf zaf-aer cawqtawv-awr heulof-aer bi aer-euq mae, “Tsawrhaq heughaq-aq, Morseq hawr-eu Miqyaer-anr yaeqbawq saerlu-aer aer-eu gar ngamaf ya gaq-euq ma.”
12 Khoernar-aq, aqyawfmaf nae mirkhanqzaq, dzoeqmawq deuq hawr-eu, zanr maeq-eu deuq-anr lavteuv-euq mae. Khoermirnae, aqyawfmaf, Saqteqpaq jawr-eu gar oe-awr, aqyawf-anr nyaef-awr nae, aqyawf-anr khavma armur jawr-eu gar sheuqghae-euq mae. 13 Khoeruqtaf, aqyawfmaf, tsawrkaq jaqmyawf kur laf-awr heulof-aer bi aer-euq mae: “Tsawrhaq heughaq-aq, yawshawr lawv hawr-eu zanrdawq-anr maq tsaevler ni yaeqbawq saerlu-aer aerluf-eu mae. 14 Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur, uqduq tanqnymr nymrma heu-anr pyavdzae-awr, ‘Morseq nae aqdui-anr bi tawqka lef-euq zanr deuq-anr khawf lavpar taef-a’ laer aqyawf aer-eu gar ngamaf ya gaq-euq ma.”
15 Khoerngae, khavma armur-euq lafkhoer nuir luf-eu tsawrhaq dawqtawvluf, Saqteqpaq-anr hawtsov taq-awr, aqyawf-euq myavpyawq, mqtav ghaqkhaer-euq myavpyawq lof-aer dur-eu gar ya mawr-euq mae.
7
Saqteqpaq Dawqmaeq Maeq-euq
1 Khoernar-aq, pirma yawhuiq ghaq, Saqteqpaq-anr narhaq-eu, “Heulof-aer ngeur-eu mae lor?” 2 Khoerngae, Saqteqpaq heulof-aer aerkhof naeq-euq mae: “Aqyuif aqnyir hawr-eu aqda deuq-or! Narhaq sher-eq. Aqdui-euq aqpoeq Aqbyaqhaq, Harlaq meuq-anr maq jawr-ir-euq minav-aer, Meqsoqpoqtaqmir mirkhanq-anr jawr ngae, yawshaef khanqsaer huiq-eu Miqyaer, aqyawf jawr-eu gar dovle-awr, 3 aqyawf-anr aer naeq-euq,
‘Nawq-euq mirtsaq hawr-eu nawq-euq aqyuif aqnyir jawr-eu gar nae dov-ir-awr, ngar, nawq-anr toeqmaeq-eu laer ghae-eu mirtsaq-anr ir-awq.’ (Adb 7:5)
4 Khoermirnae, aqyawf, Kaqlaqdaer mirkhanq-anr nae dovle-awr, Harlaq meuq-anr jawr-ir-euq mae. Aqyawf-euq aqda shir dzeur-euq nar-aq, Miqyaer, aqyawf-anr khoergar nae bi dov-ir-awr, nymq-mr nawmaf jawr luf-eu mirkhanq heukhanq-anr bi jawrle-euq mae.
5 Heugar, Miqyaer, aqyawf-anr jeqbir maq bif naeq-aq. Kuirzaq tiq daq hui ni taef-aer khawf maq bif naeq-aq. Aerkhawf, mirkhanq heukhanq, aqyawf hawr-eu aqyawf-anr nae jeuqle ovle-euq zaqdeuq uvdeuq-euq jeqbir bi pyeuf lar ma laer Miqyaer sarjax dzaqtaq-euq mae. Khoerngae, Aqbyaqhaq, zaq maq jawrle-aq siq. (Adb 17:8; 48:4)
6 Khoerngae, Miqyaer heulof-aer aer-eu mae,
‘Aqyawf-euq zaqdeuq uvdeuq-aq, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq mirkhanq-anr jawrnaq mr-awr, khoerkhanq-euq tsawrhaq deuq, aqyawf maf-anr 400 khof byan ni zaqkhav bi geuf-awr khaeqnaeq khavnaeq taef-a. 7 Miqyaer aer-eu, ‘Aqyawfmaf nae zaqkhav geufnaeq-euq tsawrjeuq khoerjeuq-anr ngar yarkhaqdar naeq ma. Khoernar-aq, aqyawfmaf khoergar nae dovlar-awr, heugar ngaq-anr uqduq tanqlar taef-a.’ (Adb 15:13-14; Di 3:12)
8 Khoernar-aq, Miqyaer, Aqbyaqhaq-anr bawkhov maeqdzaq yaeq-eu zanr-anr taf-eu dawqma sarjax bif-euq mae. Khoermirnae, Aqbyaqhaq-euq zaqyo Irtsav daefle-awr yaef nan byan lar-euq nar-aq, aqyawf-anr bawkhov maeqdzaq yaeqnaeq-euq mae. Irtsav-euq zaqyo Yaqkov mae. Yaqkov-euq zaqyo-aq, aqdui-euq aqpoeq 12 poeq mae.
9 “Aqpoeq heudeuq, Yorsaev-anr myavnav nav-eu mirnae, Irjirtuv-anr anqdzae-euq mae. Aerkhawf, Miqyaer, aqyawf naeq-aer jawr-awr, 10 shaqzanq yawqjeq navluf-anr nae aqyawf-anr bi buq-ir-euq uqtaf, Yorsaev, Irjirtuv sanqpaq Paqlawr-euq maeqshi jawr ngae, Miqyaer, aqyawf-anr ghoermr-awr zaqsiq tsawrganr khawf bif naeq-euq mae. Khoermirnae, Paqlawr, Yorsaev-anr mirkhanq hawr-eu aqyawf-euq nymrkhanq dawqtawv luf-anr sanrmr-eu ghaq bi geuf-euq mae. 11 Khoerngae, Irjirtuv hawr-eu Kaqnaq mirkhanq khanqlanni, maef-awr shuf-eu jeq hawr-eu shaqdui zanq duidui-eu jeq keuvle taq-euq mae. Aqdui-euq aqpoeq deuq khawf, dzaq-eu jeq maq povmawr nya-aer shaqlar taq-euq mae. 12 Aerkhawf, Yaqkov, Irjirtuv-anr caer jav-eu garkawv ya gaq ngae, aqdui-euq aqpoeq deuq-anr khaer ghae-awr, yawbae dov bi ir-euq mae. 13 Nyiq dov tiqdov ir ngae, Yorsaev, aqyawf aqsurghaq le laer aqyawf-euq maernmr deuq-anr bi siqnya-euq mae. Paqlawr khawf Yorsaev-euq zawfjir-anr ya siqnya-euq mae. 14 Khoernar-aq, Yorsaev, aqyawf-euq aqda Yaqkov hawr-eu aqyuif aqnyir bi sheuqlaq ler-eu laer khaer lef-euq mae. Aqyawfmaf dawqtawvluf 75 ghaq byan-eu mae. 15 Khoernar-aq, Yaqkov, Irjirtuv-anr jawr-ir-awr, aqyawf khawf, aqdui-euq aqpoeq deuq khawf khoergar shirjir-euq mae. 16 Aqyawf maf-anr Seqjeq meuq-anr bafkhof lef-awr, Seqjeq meuq-euq aqda Haqmawq-euq oeqpaq oeqma deuq-anr, Aqbyaqhaq nae pyur bif-awr zeurtaq-euq lmqbymr-anr bafpanq-euq mae.”
Miqyaer, Morseq-anr Ghoe-awr Nae Irsaqleqlav Tsawrhaq-anr Bi buq-ir-euq
17 “Miqyaer nae Aqbyaqhaq-anr sarjax dzaqtaq-euq dawq byan lar-eu aryamq paelar ngae, Irjirtuv-euq lafkhoer aqdui-euq tsawrjeuq tsawrca myaqlar-awr baerlar-euq mae.
18 Yorsaev-anr maq siqnya-eu sanqpaq yawshuif tiq ghaq dzoeqlar ngae keuv ni myaqlar baerlar-euq mae. (Di 1:8)
19 Sanqpaq heughaq aqdui-euq tsawrjeuq tsawrca-anr maershuir shuir-awr, aqdui-euq aqpoeq aqbawr deuq-anr khaeqnaeq khavnaeq-awr, zaqdeuq maqya daef-ir ni bi ciqdzae-euq mae. 20 Khoerngae, Morseq daefle-awr, Miqyaer nuikhanrshir duidui-eu mae. Bala smr siq byan ni aqyawf-euq aqda-euq nymr-euq lafkhoer cutaq-euq mae. 21 Arnan, aqyawf-anr ciqdzae-ir ngae, Paqlawr-euq zaqmiq nae aqyawf-anr ciqghae-awr, aqyawf-euq zaq lof-aer cuhuiq-euq mae. 22 Morseq-aq, Irjirtuv tsawrhaq-euq zaqsiq tsawrganr dawqtawvluf ya dzaw-awr, ngaeq-awr tmr-eu paw khawf, mr-awr shar-eu paw khawf ghaq anr duidui-eu mae.
23 “Aqyawf 40 khof khawvlar ngae, aqyawf-euq aqyuif aqnyir Irsaqleqlav tsawrhaq-anr haw-ir-eu laer aqyawf-euq nuima-anr noeqdov ler-euq mae. 24 Aqyawf, aqyawf maf-euq lafkhoer-euq tiq ghaq bi khaeq-awr shaqzanq daq luf-eu gar ya mawr ngae, aqyawf-euq tsawrhaq-anr cawba naeq-awr, khaeq-euq Irjirtuv tsawrhaq khoerghaq-anr janrkhof naeq-awr saef-euq mae. 25 Miqyaer, aqyawf-euq aqlaf-anr ghoe-awr, aqyawf maf-anr bi kakhof le-euq ngar-a laer, aqyuif aqnyir deuq ghovshawnya taef-a laer Morseq noeq-euq khawf, aqyawfmaf maq ghovshaw nya-a. 26 Nishawq ngae nan, Irsaqleqlav tsawrhaq nyiq ghaq caedzaq luf-eu gar dovle-awr, aqyawfnyaf tsaqler dzoerler ni laejae-eu lafkhoer aer-eu, ‘Cawq-or! Nawnyaf, aqyuif aqnyir yawkaq, aqjeq mirnae tiqghaq tirghaq mrbanq luf-eu le?’
27 Aerkhawf, aqyawf-euq aqyuif aqnyir-anr mrbanq-euq khoerghaq, Morseq-anr daeqdzae ghae-awr heulof-aer aer-eu mae,
‘Nawr, ngamaf-anr uvlanr-awr, yarkhaq dar-eu ghaq geuf ni aqsurghaq nae nawq-anr khaer taq-euq la? 28 Mirnan, nawr, Irjirtuv tsawrhaq khoerghaq-anr saef-euq lof-aer, ngaq-anr khawf saefmawf-eu nya lor?’ (Di 2:14)
29 Morseq dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, Mirdiqyaq mirkhanq-anr caev jawr-ir-awr, mirkhanq khoerkhanq-anr jawrnaq mr-eu tsawrhaq pyeuf lar-euq mae. Khoergar zaqyo nyiq ghaq jawrle-euq mae.
Morseq-anr Kur-euq
30 “Oeqtser khof dzeur-ir-awr, Sirnav gawqjawq-euq dawqpae jav-eu bawrtsanq bawdanr-anr daef-eu bawduv-anr miqdzaq dof luf-awr, miqdzaq miqlmr-euq lafkhoer, Sanqpaq Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer tiq ghaq, Morseq jawr-eu gar dovle-euq mae. (Di 3:2)
31 Morseq khoer-anr ya mawr ngae, zanqler-awr hawduq ler-eu laer dawqpae lepae ngae, Sanqpaq Miqyaer-euq tersar ngaeqdov laf-awr 32 aer-eu,
‘Ngar-aq, nawq-euq aqpoeq deuq-euq Miqyaer, Aqbyaqhaq-euq Miqyaer, Irtsav-euq Miqyaer hawr-eu Yaqkov-euq Miqyaer ma.’ (Di 3:6)
Khoerngae, Morseq yawdzuq gan’gan-aer maq hawpeuq-a. 33 Khoerngae, Sanqpaq Miqyaer, aqyawf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae:
‘Nawr nawqluf-eu saeqnawv laev-awq. Aqjeq mirnae aernar-aq, nawr yawf luf-eu jawrduq heutsanr-aq yawshawr mae. (Di 3:5)
34 Ngaq-euq tsawrhaq, Irjirtuv-anr jawr-awr, khaeq-awr khav-eu jeq-anr daq luf-eu gar ngar ya mawr-awr, aqyawfmaf manr luf-eu tersar-anr khawf ngar ya gaq-awr, aqyawf maf-anr bi buq-ir-eu laer oeka-euq ma. Haeq, kawr-aer lar-awq. Ngar, nawq-anr Irjirtuv-anr khaer ghae ma.’ (Di 3:7-10)
35 “Morseq heughaq-aq, aqyawfmaf nae heulof-aer aer-awr byaerdzae-euq mae,
‘Nawr, ngamaf-anr uvlanr-awr yarkhaq dar-eu ghaq geuf ni aqsurghaq nae nawq-anr khaer taq-euq la?’ (Di 2:14)
Aerkhawf, Miqyaer-aq, bawduv-euq lafkhoer dovle-euq mqtav ghaqkhaer khoerghaq-euq aqlaf-anr ghoe-awr, aqyawf-anr uvlanr-eu ghaq hawr-eu bi buq-ir-eu ghaq bi geuf-eu laer khaer lef-euq mae. 36 Morseq-aq, Irjirtuv-euq lafkhoer khawf, Irner iqmalavshav hawr-eu bawrtsanq bawrdanr-anr 40 khof byan ni jawr luf ngae khawf, zanqler paq-aer ghae-eu jeq hawr-eu bi siq bi mawr-eu jeq janr-awr, aqyawf maf-anr sheuqdov laf-euq mae.
37 “Tsawrhaq heughaq-aq, Irsaqleqlav tsawrhaq-anr heulof-aer aer naeq-euq Morseq mae,
‘Sanqpaq Miqyaer, ngaq-anr bi dovlar-euq lof-aer, nawmaf-euq gharduq, nawmaf-euq aqyuif aqnyir-euq lafkhoer nae, yaerdan tiq ghaq bi dovlar taef-a. Nawmaf, aqyawf-anr ya narhaqgeuf taef-a.’ (Dm 18:15)
38 “Morseq-aq, bawrtsanq bawrdanr-anr uiqler-euq baqmaf-euq lafkhoer keuq-eu mae. Sirnav gawqjawq-euq khoertav aqyawf-anr dawq ngaeqcawq-euq mqtav ghaqkhaer khoerghaq naeq-aer jawr-awr, aqdui-euq aqpoeq deuq naeq-aer khawf jawr-euq mae. Bi daeflar nya-eu dawq aqdui-anr bif-eu laer aqyawf hageuf-euq mae. 39 “Aerkhawf, aqdui-euq aqpoeq deuq aqyawf-euq dawq-anr maq narhaqgeuf ni, aqyawf-anr byaerdzae-awr, aqyawf maf-euq nuima-euq lafkhoer-aq, Irjirtuv-anr ghof-ir mawf-eu mae. 40 Aqyawfmaf, Aqloq-anr aer naeq-eu,
‘Ngamaf-anr maeqhuq bi huq-eu miqyaer janr naeqlaf-awq. Aqjeq mirnae aernar-aq, Irjirtuv-euq lafkhoer nae ngamaf-anr sheuqdov laf-euq Morseq heughaq-anr aqjeq pyeuf lar-euq laer ngamaf maq siqnya nya.’ (Di 32:1,23)
41 Khoerngae yamq-anr, aqyawfmaf mawrner mawrgaw-euq mawrkawr tiq kawr taev-euq mae. Khoernar-aq, mawrkawr khoerkawr-anr lawr naeq shaer naeq-awr, aqyawf maf-euq aqlaf nae taevdov taq-euq mawrkawr-anr laqkhaq caer-euq mae. 42 Miqyaer yawqpawyawq ciqpyawr-awr nae aqyawf maf-anr byaer-awr, mq-euq khoertav jav-eu jeq-anr uqduq bi tanq-euq mae. Khoer-anr tafler-awr nae, yaerdan deuq-euq sanqbof-euq lafkhoer heulof-aer boftaq-euq mae:
‘Irsaqleqlav-euq nymrkhanq deuq-or!
Nawmaf bawrtsanq bawrdanr-anr 40 khof byan ni can ngae,
Jeqzaq saef-awr lawr-euq khoer, nawmaf, ngaq-anr lawr naeq-euq ma lor?
43 Uqduq tanq-eu gharduq nawmaf nae janrtaq-euq Morlaev tanqpanq aqma mawrkawr-euq saeqghawv hawr-eu,
Nawmaf uqduq tanq-eu laer janr-euq, nawmaf-euq miqyaer Leqpaq-euq aqguir-euq arbar-anr nawmaf bafbaf-aer can-eu mae.
Khoermirnae, ngar, nawmaf-anr Baqburloq pawpav sheuqtaq-ir ma.’ (Am 5:25-27)
44 “Aqdui-euq aqpoeq deuq bawrtsanq bawrdanr-anr jawr ngae, sarkir-euq saqpar saeqghawv jav-euq mae. Morseq nae ya mawr-euq arbar lof-aer ghawv-awq laer Miqyaer, aqyawf-anr aer naeq-awr khaerdar-euq mae. 45 Saqpar saeqghawv heughawv-anr aqdui-euq aqpoeq deuq hageuf-awr ghawvka lef-euq mae. Yorsuv khawf aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq mirkhanq-anr bafanr ghae-awr, Daqbir-euq zir-anr keuv ni jav-euq mae. Aqcawq tsawrjeuq tsawrca khoerdeuq-aq, Miqyaer nae aqdui-euq aqpoeq deuq-euq maeqshi nae taedov-euq mae. 46 Daqbir-aq, Miqyaer ghoermr-eu tsawrhaq pyeuf-awr, Yaqkov-euq Miqyaer-euq jawrduq bi tsov naeqlaf laer shar-euq mae. 47 Aerkhawf, Miqyaer-euq gharduq nymr yatsov-euq ghaq-aq, Sorlaqmoq mae.
48 “Aerkhawf, aqdir aernar-aq, Gor duidui-eu ghaq-aq, tsawrhaqzaq-euq aqlaf nae tsov-euq uqduq tanqnymr deuq-anr jawr-eu maq ngeur-a. Yaerdan heulof-aer aertaq-euq mae:
49 ‘Sanqpaq Miqyaer aer-eu,
Mq-aq, ngaq-euq nuirmanq pyeuf-awr,
Mir-aq, ngaq-euq aqkuir cawqtaqduq ma.
Nawmaf, ngaq-euq gharduq aqjox-aer ghae-eu nymr tsov-eu laer ghae-eu le?
Maq ngeur nar-aq, ngar jawrnaq mr nya-eu aqjeq jav-eu la?
50 Heudeuq dawqtawvluf ngaq-euq aqlaf nae baetaq-euq maq ngeur-a lor?’ (Isy 66:1-2)
51 “Kawqlanr ghanr-awr, nuima hawr-eu naqbawr bawkhov maeqdzaq maq yaeq-euq tsawrhaq deuq-or! Nawmaf aqmyanluf Yawshawr Saflar-anr lavtsoeq-eu mae. Nawmaf-euq aqpoeq deuq aqjox-aer janr-euq nar-aq, nawmaf khawf khoerlof-aer ghaeluf-eu mae. 52 Nawmaf-euq aqpoeq deuq nae maqbi khaeq maqbi khav haw-euq Yaerdan aqgeu ghaq jawr-eu la? Tsaq-awr dawr-eu ghaq oe taef-a laer ngaeqdan-euq deuq-anr khawf, aqyawfmaf saef-euq mae. Nymq-mr nawmaf khawf, Tsaq-awr dawr-eu khoerghaq, aqcawq-anr anqdzaq-awr bi saef-euq mae. 53 Nawmaf-aq, mqtav ghaqkhaer deuq-anr nae zanrdawq za-euq khawf maq cantae-aq.”
Saqteqpaq-anr Bi Biqsaef-euq
54 Aqyawfmaf dawq khoer-anr ya gaq ngae, nuima-anr tsawvler-awr, Saqteqpaq-anr seuq teuf-eu mae. 55 Khoerngae, Saqteqpaq-anr Yawshawr Saflar byanle-awr mq-anr hawtsovtaq ngae, Miqyaer-euq yawshaef khanqsaer-anr mawr-awr, Yeqsur, Miqyaer-euq armar paw yawf luf-eu gar khawf ya mawr-awr, 56 aer-eu, “Hawsher-eq! Mq pantaq-awr, ♦Tsawrhaq-euq Zaqyo, Miqyaer-euq armar paw yawf luf-eu gar ngar mawr luf-eu ma!”
57 Khoerngae, aqyawfmaf tersar yawkhav-aer gurgur-aer, naqbawr daeqtsoeq-awr, Saqteqpaq jawr-eu gar tiqkawv lof-aer caevghae-euq mae. 58 Khoernar-aq, aqyawf-anr meuq-euq lafnyir daeqdov ghae-awr, aqyawf-anr khaqlo nae biq-euq mae. Sarkir pyeuf-eu deuq, aqyawf maf-euq paerkhanq laev-awr, Sawrluv laer kur-eu zaqguq tiq ghaq-euq aqkuir-anr yurtaq yaf-euq mae. 59 Aqyawfmaf, Saqteqpaq-anr khaqlo biqluf ngae, Saqteqpaq, Miqyaer-anr kurkur-aer aer-eu, “Sanqpaq Yeqsur-or! Ngaq-euq saflar-anr hageuf naeqlaf-awq.” 60 Khoernar-aq, aqyawf pawqtsuif pawqdmq dmq-awr tersar yawkhav-aer aer-eu, “Sanqpaq Miqyaer-or! Iqbax heu aqyawf maf-euq khoertav taqbi jav.” Aqyawf khoerlof-aer aerghaq-awr yufkhav-euq mae.
8
Khaeq-awr Khav-eu Gar Ya daq-euq
1 Saqteqpaq-anr saef-eu gar Sawrluv khawf nuima tsaq-eu mae. Khoerngae nan-anr nae, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu Kali-anr jan-eu armur-aq, khaeqdui khav duidui-eu gar ya daq-euq mae. Ghaqkhaer deuq maq ngeur nar-aq, Kali-anr jan-eu tsawrhaq dawqtawvluf Yurdav mirkhanq hawr-eu Saqmaqliv mirkhanq doe ni caevbyav ghae-euq mae. 2 Miqyaer-anr yawzeu baw-eu deuq, Saqteqpaq-anr bafpanq-ir-awr, aqyawf-euq gharduq tsawrngoer yawkhav-aer ngoer-euq mae. 3 Aerkhawf, Sawrluv-aq, Kali-euq armur-anr lavcawv luf-eu mae. Aqyawf tiqnymr sair tiqnymr irir-aer, zaqmiq aqbur hawr-eu zaqyo aqli deuq-anr nyaef-awr kuv-anr dawv naeq-eu mae.
Guiqlanqdawq Saqmaqliv-anr Irkeuv-euq
4 Caevbyav ghae-euq khoerdeuq, khar ir keuv-euq gar Yaerdawq maeqnaeq-euq mae. 5 Pirlirpuv khawf Saqmaqliv meuq-anr ir-awr, aqyawf maf-anr Kali-euq garkawv dawqmaeq maeqnaeq-euq mae. 6 Tsawrhaq khoerdeuq, Pirlirpuv dawqmaeq maeq-eu gar ya gaq-awr, khavjeq-aer ghae-eu jeq janr-eu gar ya mawr-euq mirnae, nuima tiq siq taef-aer taq-awr, aqyawf maeq-eu dawq-anr yawmuiq-aer narhaq-euq mae. 7 Aqjeq mirnae aernar-aq, tsawrhaq ghawqmya ghaq-euq lafkhoer ur-eu naef yawjawf deuq, tersar yawkhav-aer gurgur-aer dovle-euq mae. Kuirshir lafshir shir-eu hawr-eu kuircawv ghawqmya ghaq khawf taqler-euq mae. 8 Khoermirnae, meuq khoermeuq-euq lafkhoer laqkhaq caer-eu jeq byan-eu mae.
Shavma Tiq Ghaq Janlar-euq
9 Aerkhawf, meuq khoermeuq-anr Sirmoq laer kur-eu tiq ghaq jawr-eu mae. Dzeurlaf ngae, aqyawf mawloq loq-awr, ♦Saqmaqliv tsawrhaq deuq-anr yawkhav-aer bi zanqler-euq mae. Aqyawf, yawqhar yawqha, yawhuiq yawmanr tiq ghaq ma laer aer-eu mae. 10 Meuq khoermeuq-anr jawr-eu huiqzaq nyirzaq dawqtawvluf heulof-aer aeraer-aer aqyawf-euq dawq narhaqgeuf luf-eu mae, “Tsawrhaq heughaq-aq, Miqyaer-euq huiq duidui-eu baoq mae.” 11 Aqyawf mawloq loq-awr, aqyawf maf-anr bi zanqler-eu myanrlar-euq mirnae, aqyawfmaf, aqyawf-euq dawq narhaq geuf-eu mae. 12 Aerkhawf, Pirlirpuv, Miqyaer uvlanr-eu garkawv hawr-eu Yeqsur Kali-euq tsawrmyanr garkawv dawqmaeq maeq-eu gar aqyawfmaf jan lar-awr, zaqmiq aqbur hawr-eu zaqyo aqli deuq khawf bartirsaq hageuf-euq mae. 13 Khoerngae, Sirmoq khoerghaq khawf jan lar-awr, bartirsaq hageuf-awr, aqmyanluf Pirlirpuv naeq-aer jawr-eu mae. Pirlirpuv nae mr-euq khavjeq-aer ghae-eu jeq hawr-eu bi siq bi mawr-eu jeq-anr aqyawf ya mawr ngae, zanq duidui ler-euq mae.
14 Saqmaqliv tsawrhaq, Miqyaer-euq dawq-anr hageuf-euq garkawv, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu ghaqkhaer deuq ya gaq ngae, Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq-anr aqyawfmaf jawr-eu gar khaer ghae-euq mae. 15 Aqyawfnyaf oe keuv-euq nar-aq, Kali-anr jan-eu tsawrhaq deuq, Yawshawr Saflar za ni aqyawf maf-euq gharduq guiqlanq sharnaeq-euq mae. 16 Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawfmaf tiqghaq-iq-euq khoertav Yawshawr Saflar maq zafka le-aer, aqyawfmaf, Sanqpaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-euq uqmov bartirsaq hageuf-euq taef-a siq. 17 Beqtuvluv hawr-eu Yorhaq, aqyawf maf-euq khoertav aqlaf bafdav naeq ngae, aqyawfmaf, Yawshawr Saflar za-euq mae.
18 Ghaqkhaer deuq aqlaf bafdav naeq nar-aq, aqcawq, Yawshawr Saflar za-eu gar Sirmoq ya mawr ngae, ghaqkhaer deuq jawr-eu gar pyur yurlaf-awr, 19 aer-eu, “Ngar, aqsurghaq-euq khoertav maq aer, aqlaf bafdav naeq ngae, khoerghaq, Yawshawr Saflar za ni baoq teu ngaq-anr khawf bif naeqlaf-awq.”
20 Khoerngae, Beqtuvluv, aqyawf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Miqyaer-euq lafsawq-anr pyur nae zeurnya taef-a laer nawr noeq-eu mirnae, nawr hawr-eu nawq-euq pyur tiqkawv lof-aer cawv-ir luf-ur. 21 Miqyaer-euq maeqshi nawq-euq nuima maq dawr-eu mirnae, nawr garkawv heu-anr tiqjeq-iq maq taf-aer, tiqpawf-iq maq gawf-a. 22 Nawr yawcawv jeq teu-anr nae noeqpov noeqpar-awq. Miqyaer-anr guiqlanq shar-awq, nawq-euq nuima-euq lafkhoer noeq-eu teu-anr Miqyaer iqbax pyaeq naeqlaf-eu baw-mr. 23 Aqjeq mirnae aernar-aq, nawr-aq, khaqjawf ni ghae-eu nuicawv nae dzardof bi dawv taq-awr, maq tsaq maq dawr-eu aryoeq nae bi paftawf taq-euq nga laer, ngaq-anr mawrlar nga.”
24 Khoerngae, Sirmoq aerkhof naeq-eu, “Nawq nae khar aer-euq jeq ngaq-euq khoertav tiqjeq-iq maqya keuvle ni, ngaq-euq gharduq Sanqpaq Miqyaer-anr guiqlanqshar naeqlaf-awq.” 25 Ghaqkhaer deuq sarkir kamq-awr, Sanqpaq Miqyaer-euq dawq maeq naeq ghaq-euq nar-aq, Yeqlursaqlaeq-anr ghofler-euq mae. Ghoflerluf ngae, Saqmaqliv-euq pu ghawqmya pu-anr guiqlanqdawq maeqnaeq-euq mae.
Pirlirpuv Hawr-eu Eqtiqorpir Tiq Ghaq-euq Garkawv
26 Khoerngae, Sanqpaq Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer tiq ghaq Pirlirpuv-anr aer naeq-eu, “Tur-awq, lafov paw jav-eu Yeqlursaqlaeq-anr nae Gaqsaq meuq-anr ir-eu garma khoerkanr-anr ir-awq.” Garma khoerkanr-aq, bawrtsanq bawrdanr mae. 27 Khoermirnae, aqyawf tur-awr irdov ghae-euq mae. Khoerngae, Eqtiqorpir sanqpaqma Gaqdaer-euq pyurshuir myawqganq dawqtawv luf-anr hawpir-eu, aryaq zawr gor-eu Eqtiqorpir-euq miqtsuif aqyuif ghaq, Yeqlursaqlaeq-anr uqduq tanqler-awr, 28 garma-anr ghof-ir luf-eu mae. Aqyawf, manq lavlawq-anr dziq-awr, yaerdan Irsaqyar nae boftaq-euq sanqbof guiluf-eu mae. 29 Khoerngae, muiq-eu Saflar, Pirlirpuv-anr aer naeq-eu, “Nawr, manq lavlawq-anr taemir-awr, manq lavlawq naeq-aer ir-awq.”
30 Khoermirnae, Pirlirpuv, aqyuif khoerghaq jawr-eu gar caevghae-euq mae. Khoerngae, aqyuif khoerghaq, yaerdan Irsaqyar nae boftaq-euq sanqbof guiluf-eu gar ya gaq-awr, aqyawf-anr narhaq-eu, “Nawr guiluf-eu garkawv teu, nawq-anr ghovshawlar mir-a lor?”
31 Khoerngae, aqyawf aer-eu, “Ngaq-anr maeq naeqlaf-eu tsawrhaq maq jawr-eu gar, ngar aqjox-aer ghovshawnya nmr-mq?” Khoernar-aq, Pirlirpuv-anr manq lavlawq-euq lafkhoer kurdav-awr, aqyawf naeq-aer bi nuir-euq mae.
32 Aqyawf guiluf-eu Yaerbof khoertsanr-aq heulof-aer mae:
“Aqyawf-aq, saef-eu laer bi tsanrghae-euq yawr-anr dur-eu mae.
Cafhm taeq-eu tsawrhaq-euq maeqshi yawrzaq maq manr ni jawr-eu lof-aer,
Aqyawf khawf khaqmae maq mrnga lar-aer ciqcur ni jawr luf-eu mae.
33 Aqcawq, aqyawf-anr taqnyir naeq ngae, aqyawf-anr dawr-awr tsaq-eu lafkhoer maq darnaeq-aq.
Aqyawf-euq tsuif aqsurghaq guinaeq nmr-mq?
Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawf-euq daef-eu jeq, mirtsaq-euq khoertav nae bi yurdzae-euq mae.” (Isy 53:7-8)
34 Khoerngae, aqyuif khoerghaq, Pirlirpuv-anr aer naeq-eu, “Ngar narhaqmawf mir-a. Yaerdan heughaq, aqsurghaq-euq garkawv aermawf-eu nga? Aqyawf-euq garkawv aermawf-eu nga lor? Maq ngeur nar-aq, aqcawq-euq garkawv aermawf-eu nga laq?” 35 Khoerngae, Pirlirpuv khaqmae mrnga-awr Yaerbof heudeuv-anr nae danqbae-awr, Yeqsur-euq garkawv aqyawf-anr dawqmaeq maeqnaeq-euq mae.
36 Aqyawfnyaf garma kanrli-aer ir ghae-awr, ircuf danq-eu tiq tsanr-anr ir keuv ngae, aqyuif khoerghaq aer-eu, “Hawsher-eq. Heugar ircuf danq ngar-a. Ngar bartirsaq hageuf-eu gar lavtsoeq paq-aer tiqjeqnav jav-a laq?” 37 Khoerngae, Pirlirpuv aer-eu, “Nawq-euq nuima dawqtawvluf jan nar-aq, bartirsaq hageufnya taef-a.”
Khoerngae, aqyuif khoerghaq aer-eu, “Yeqsur Kali-aq, Miqyaer-euq Zaqyo ngar-a laer ngar jan ma.”
38 Khoerngae, aqyuif khoerghaq dawq bif-awr, manq lavlawq-anr bi naq-euq mae. Pirlirpuv hawr-eu aqyuif khoerghaq ircuf-anr ur-ir-awr, Pirlirpuv, aqyawf-anr bartirsaq mr naeq-euq mae. 39 Aqyawfnyaf, ircuf-anr nae dovlar ngae, Sanqpaq Miqyaer-euq Saflar nae Pirlirpuv-anr ciqghae-awr, aqyuif khoerghaq, Pirlirpuv-anr maqpar ya mawr-euq mae. Aqyuif khoerghaq-aq, laqkhaq caertav ni maeqhu paw ghof-ir ghae-euq mae. 40 Khoernar-aq, Pirlirpuv, Aqcov meuq-anr jawr-eu gar bi mawr-euq mae. Aqyawf, meuq yawqmeuq navluf-anr cantsaev ngae, guiqlanqdawq maeqmaeq-aer Gaersaqlir-anr le keuv-euq mae.
9
Sawrluv Kali-anr Janlar-euq
Ghkh 22:6-16; 26:12-18
1 Khoerngae yamq-anr khawf, Sawrluv-aq, Sanqpaq Yeqsur-euq zaqlanr deuq-anr saef ma laer guvtsiq nyaefnyaef-aer lmqluf-eu mae. Aqyawf, pirma yawhuiq ghaq jawr-eu gar le-awr, 2 Kali-euq Garma khar tawqluf-eu zaqmiq aqbur, zaqyo aqli-anr ya mawr nar-aq, aqyawf, aqyawf maf-anr paf-awr Yeqlursaqlaeq-anr sheuqghae ni, Daqmaqsaer-anr jav-eu zanrdawq khawqnymr-anr bif-eu sanqbof sharler-euq mae. 3 Sawrluv irdov ghae-awr, Daqmaqsaer-euq dawqpae oe keuv ngae, mq-anr nae yawshaef japyuq ni aqyawf-euq tiqjawq byale-euq mae. 4 Khoerngae, aqyawf, mirtsa gacoq ghae-awr, aqyawf-anr heulof-aer aer-eu tersar-anr ya gaq-euq mae, “Sawrluv-or! Sawrluv, nawr aqjeq mirnae ngaq-anr khaeq-eu le?”
5 Khoerngae, aqyawf aer-eu, “Sanqpaq-or! Nawr aqsurghaq le?”
Sanqpaq Yeqsur aer-eu, “Ngar-aq, nawr khaeqluf-eu Yeqsur ma. Nawr jeqzaq-anr tae-eu darcae-anr baev-eu-aq yawshaq mae.” 6 Khoernar-aq, aqyawf zanqler taq-awr yawdzuq gan’gan-aer aer-eu, “Sanqpaq-or! Nawr, ngaq-anr aqjeq bi janrmawf-eu nya?”
Khoerngae, Sanqpaq Yeqsur, aqyawf-anr aerkhof naeq-eu, “Tur-awr meuq-anr urler-awq. Nawr aqjeq ya janr-eu la laer aqcawq, nawq-anr aer naeqlaf taef-a.” 7 Aqyawf naeq-aer can luf-eu tsawrhaq deuq tersar khoer-anr ya gaq-euq khawf, tiqghaq-anr-iq maq mawr-euq mirnae, dawq maq ngaeqdov nya ni yawf luf-eu mae. 8 Sawrluv, mirtsa nae turlar-awr, myavnuiv byae ngae, tiqjeq-iq maq mawr nya-a. Khoermirnae, aqyawfmaf, aqyawf-euq aqlaf-anr nyaeftaeq-awr, Daqmaqsaer-anr sheuqur lef-euq mae. 9 Aqyawf smq nan keuv ni, myavnuiv maq mawr nya-aer, maq dzaq maq dawr ni jawr-euq mae.
Aqnaqnir, Sawrluv-anr Bartirsaq Mrnaeq-euq
10 Daqmaqsaer-anr Aqnaqnir laer kur-eu zaqlanr tiq ghaq jawr-eu gar, mawrle-euq lafkhoer Sanqpaq Yeqsur aer-eu, “Aqnaqnir-or.”
Khoerngae, Aqnaqnir aer-eu, “Sanqpaq-or! Ngar heugar jawr ma.”
11 Khoerngae, Sanqpaq Yeqsur, aqyawf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Tur-awr, Gardawr laer kur-eu garma khoerkanr-anr ir-awq. Yurdav-euq irkanr jawr-eu, Daqsuv-anr nae lar-euq Sawrluv laer kur-eu tiq ghaq-anr haw-ir-awq. Nymq-mr aqyawf guiqlanqshar luf-eu mae. 12 Aqyawf-anr mawrle-euq lafkhoer Aqnaqnir laer kur-eu tiq ghaq urlar-awr, aqyawf-euq myavnuiv par mawr nya lar ni, aqyawf-euq khoertav aqlaf bafdav naeq-euq gar khawf ya mawr-euq mae.”
13 Khoerngae, Aqnaqnir heulof-aer aerkhof naeq-euq mae: “Sanqpaq-or! Tsawrhaq heughaq-aq, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu nawq-euq tsawrshawr deuq-anr arnav ni lavtanq lavnar naeq-euq garkawv, ngar, ghawqmya ghaq ja-eu gar ya gaq-euq ma. 14 Nymq-mr heugar khawf, nawq-euq tsawrmyanr-anr khar kur-eu tsawrhaq deuq-anr nyaef ma laer pirma aqyuif deuq-anr nae aryaq za taq-euq mae.”
15 Khoerngae, Sanqpaq Yeqsur, aqyawf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Ir-awq. Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawf-aq, aqcawq tsawrjeuq tsawrca, sanqpaq deuq hawr-eu Irsaqleqlav tsawrhaq-euq maeqshi, ngaq-euq tsawrmyanr bi pi-awr bi tsafgaq-eu laer ngaq nae tserdov taq-euq ngaq-euq keuka ma. 16 Ngaq-euq tsawrmyanr baqda nae, aqyawf shaqzanq ghawqmya jeq ya daq-a laer ngar, aqyawf-anr bi mawr ma.”
17 Khoermirnae, Aqnaqnir ir-awr, nymr khoernymr-anr urler-euq mae. Aqyawf, Sawrluv-euq khoertav aqlaf bafdav-awr aer-eu, “Maernmr Sawrluv-or! Nawr garpaer-anr oeluf ngae dovle-euq Sanqpaq Yeqsur khoerghaq, nawr myavnuiv mawr nya lar-awr, Yawshawr Saflar byanlar ni, ngaq-anr khaer ghae lef-euq mae.” 18 Khoerngae, tiqpov taef-aer Sawrluv-euq myavnuiv-anr nae ngaqghaw lof-aer ghae-eu jeq gayawv le-awr, aqyawf-euq myavnuiv mawr nya lar-euq mae. Khoernar-aq, aqyawf turlar-awr bartirsaq hageuf-euq mae. 19 Sawrluv, dzaqdzaq dawrdawr dzaqghaq dawrghaq ngae, ghaq anrkhof lar-euq mae. Khoernar-aq, Sawrluv, Daqmaqsaer-anr jawr-eu zaqlanr deuq naeq-aer heumyav nan jawr-euq mae.
Sawrluv, Kali-euq Garkawv Maeq-euq
20 Sawrluv tiqpov taef-aer zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer, Kali-aq, Miqyaer-euq Zaqyo mae laer maeqnaeq-euq mae. 21 Kharya gaq-euq tsawrhaq dawqtawvluf zanqler-awr aer-eu, “Tsawrhaq heughaq, Yeqlursaqlaeq-euq lafkhoer, tsawrmyanr heumyanr-anr khar kur-eu tsawrhaq-anr lavcawv-euq khoerghaq maq ngeur-a lor? Heugar khawf khoerlof-aer janr-eu gharduq, aqyawf, aqyawf maf-anr nyaef-awr pirma aqyuif deuq jawr-eu gar sheuqghae-eu laer, aqyawf oe-euq maq ngeur-a laq?” 22 Aerkhawf, Sawrluv tiqjawr sair tiqjawr ghaq khavdzaeq lar-awr, Yeqsur-aq, Kali mae laer yawmuiq-aer aerduq nya-eu mirnae, Daqmaqsaer-anr jawr-eu Yurdav tsawrhaq deuq zanqlerjir taq-euq mae.
23 Ghawqmya nan dzeur-ir ngae, Yurdav tsawrhaq deuq, Sawrluv-anr saef-eu laer tov-eu mae. 24 Aerkhawf, aqyawfmaf nae tov-euq khoer Sawrluv ya siq-euq mae. Aqyawfmaf, Sawrluv-anr saef-eu laer uqcif nan’ghanr maqaer, ♦meuq-euq lanrkhaeq deuq-anr lof luf-eu mae. 25 Khoermirnae, uqcif pawdzer, zaqlanr deuq nae aqyawf-anr khavpuq puqma-anr bi ur-awr, meuq-euq lanr-anr nae pyaeqka ghae-euq mae.
Sawrluv, Yeqlursaqlaeq-anr Jawr-euq
26 Khoernar-aq, Sawrluv, Yeqlursaqlaeq-anr larkeuv-awr, zaqlanr deuq naeq-aer gawfler-eu laer laejae-euq khawf, aqyawfmaf dawqtawvluf, Sawrluv zaqlanr pyeuf lar-euq mae laer maq jancoer-aer guv-eu mae. 27 Aerkhawf, Baqnaqbar, aqyawf-anr sheuq-awr ghaqkhaer deuq jawr-eu gar dzoer-ir-euq mae. Sawrluv garma garpaer-anr, Sanqpaq Yeqsur-anr aqjox-aer mawr-awr, Sanqpaq Yeqsur, aqyawf-anr dawq aqjox-aer ngaeqcawq le-euq garkawv hawr-eu aqyawf, Daqmaqsaer-anr Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr ghoeghoe-aer nuima khaqduq ni dawqmaeq aqjox-aer maeq-euq garkawv khawf, aqyawf maf-anr dzawr naeq-euq mae. 28 Khoermirnae, aqyawf, aqyawfmaf naeq-aer irir larlar-aer Yeqlursaqlaeq-anr jawr-euq mae. 29 Aqyawf, Sanqpaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr ghoeghoe-aer, nuima khaqduq ni dawqmaeq maeq-euq mae. Heqlaqsar tsawrhaq deuq naeq-aer tsawrpyaer pyaer-euq mae. Khoerngae, aqyawfmaf, aqyawf-anr saef-eu laer laejae-eu mae. 30 Aqyuif aqnyir deuq, garkawv khoer-anr ya siq ngae, aqyawf-anr Gaersaqlir-anr sheuqkeuv ha-ir-awr, Daqsuv-anr bi le-euq mae.
31 Khoerngae, Yurdav mirkhanq, Gaqliqlaer mirkhanq hawr-eu Saqmaqliv mirkhanq doe ni jawr-eu Kali-anr jan-eu armur deuq, nuisar of-eu lafkhoer ya jawr-awr huiqlar manrlar-euq mae. Sanqpaq Miqyaer-anr yawzeu baw-awr, Yawshawr Saflar ghaq bif-eu lof-aer daefghae-eu lafkhoer, aqyawfmaf myaqlar-euq mae.
Aerneq-anr Bi Taqler-euq
32 Khoerngae, heulof-aer pyeuf lar-euq mae. Beqtuvluv doedoe-aer can-awr, Lurda-anr jawr-eu tsawrshawr jawr-eu gar oeka-euq mae. 33 Khoergar, kuirshir lafshir shir-eu mirnae, yaef khof byan ni yufzar-anr taef-aer galaf-euq Aerneq laer kur-eu tiq ghaq-anr ya mawr-euq mae. 34 Beqtuvluv, aqyawf-anr aer naeq-eu, “Aerneq-or! Yeqsur Kali, nawq-anr lavtaq luf-eu mae. Tur-awr nawq-euq yufzar lavluiv-awq.” Khoerngae, tiqpov taef-aer aqyawf turlar-euq mae. 35 Lurda hawr-eu Saqlor mirkhanq-anr jawr-eu tsawrhaq dawqtawvluf khoerghaq-anr ya mawr ngae, Sanqpaq Yeqsur jawr-eu paw pyawrlar jir-euq mae.
Dawkar-anr Bi Ghofdaef Lar-euq
36 Yurbeq meuq-anr Daqbirtav laer kur-eu zaqlanr pyeuf-eu zaqmiq aqbur tiq ghaq jawr-eu mae. Daqbirtav-aq,bb Dawkar laer aermawf-eu mae. Aqyawf aqmyanluf yawmuiq jeq mr-awr, gamf naeq-eu tiq ghaq mae. 37 Aerkhawf, khoerngae yamq-anr aqyawf narlar-awr shir-euq mae. Aqcawq, aqyawf-anr ircuf dzuifnaeq-awr, nymr laftav tiv-euq kuvlawv-anr baftaq-euq mae. 38 Lurda-aq, Yurbeq meuq-euq dawqpae jav-eu mirnae, Beqtuvluv khoergar jawr mae laer zaqlanr deuq ya gaq ngae, aqyawfmaf, aqyawf jawr-eu gar tsawrhaq nyiq ghaq khaer ghae lef-awr, maq nyinaq ni aqyawfmaf jawr-eu gar oe-awq laer bi tanqshar ler-euq mae.
39 Khoerngae, Beqtuvluv tur-awr aqyawfnyaf naeq-aer ir-euq mae. Khoergar ir keuv-euq naeq-aer, aqcawq, aqyawf-anr nymr laftav tiv-euq kuvlawv-anr sheuqdav lef-euq mae. Miqcoeq miqma dawqtawvluf Beqtuvluv-euq dawqpae yawf-awr, Dawkar daef ngae guf-euq paerkhanq hawr-eu maeqtsoeq deuq, aqyawf-anr sheuhaw sheuhaw-aer ngoer-eu mae. 40 Beqtuvluv, aqyawfmaf yawqghaq navluf-anr bi dov-ir-awr, pawqtsuif pawqdmq dmq-awr guiqlanq shar-euq mae. Khoernar-aq, shir-euq mawrdo jav-eu paw ghawrpyawr-awr aer-eu, “Daqbirtav-or! Tur-awq.” Khoerngae, aqyawf myavnuiv byaelar-awr, Beqtuvluv-anr mawr ngae turnuir lar-euq mae. 41 Khoerngae, Beqtuvluv, aqlaf cawqja-awr, aqyawf-anr gheutur naeq-euq mae. Khoernar-aq, tsawrshawr deuq hawr-eu miqcoeq miqma deuq-anr kur laf-awr, Dawkar yawdaef-aer aqyawf maf-anr a’naeq-euq mae. 42 Garkawv heu Yurbeq meuq meuqlan-aer gaq doe-ir-awr, tsawrhaq ghawqmya ni Sanqpaq Yeqsur-anr jan lar-euq mae. 43 Khoernar-aq, Beqtuvluv, Yurbeq meuq-anr jawr-eu Sirmoq laer kur-eu shaqkhov janranq-eu ghaq-euq nymr-anr ghawqmya nan jawr-euq mae.
10
Beqtuvluv Hawr-eu Gorneqlir
1 Gaersaqlir-anr Gorneqlir laer kur-eu tiq ghaq jawr-eu mae. Aqyawf-aq, Irdaqliq Guirmaf laer kur-eu guirmaf tiq mur-euq ♦yardzoeq tiq ghaq mae. 2 Aqyawf hawr-eu aqyawf-euq miqsawrzaq yawqghaq navluf Miqyaer-anr guv-awr uqduq tanq-eu tsawrhaq pyeuf-eu mae. Yawqjawr navluf mirkhanqzaq-anr gamf naeq-awr, aqmyanluf Miqyaer-anr guiqlanqshar luf-eu mae. 3 Tiqnan, uqciftaw paw naqliq smr laf byanlar ngae, mawrle-eu lafkhoer byacaev ni ya mawr-euq Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer tiq ghaq, aqyawf jawr-eu gar urlar-awr aqyawf-anr aer naeq-eu, “Gorneqlir-or!”
4 Khoerngae, Gorneqlir, aqyawf-anr hawtsov taq-awr guv duidui-eu lafkhoer aer-eu, “Sanqpaq-or! Aqjeq aer-eu le?”
Khoerngae, mqtav ghaqkhaer khoerghaq, aqyawf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Nawq-euq guiqlanq shardawq hawr-eu nawq nae gamf naeq-euq jeq Miqyaer-euq maeqshi larkeuv-awr, aqyawf noeqmawr luf-eu mae. 5 Nymq-mr nawr, tsawrhaq khaer ghae-awr, Yurbeq meuq-anr jawr-eu Beqtuvluv laer kur-eu Sirmoq-anr bi kurlaq-ir-awq. 6 Aqyawf-aq, iqmalavshav-euq lawrdzer-anr jav-eu bawkhov janranq-eu Sirmoq-euq nymr-anr jawr luf mae. Nawr aqjeq ya janr-a laer aqyawf, nawq-anr aer naeqlaf taef-a.”
7 Aqyawf-anr ngaeqcawq le-euq mqtav ghaqkhaer khoerghaq ghofdov-ir dzeur ngae, Gorneqlir, aqyawf-euq nymrkhanq-euq kuirlaf nyiq ghaq hawr-eu, aqmyanluf aqyawf-euq myawqkhaer ghov-eu laer lof luf-eu tsawrhaq deuq-euq lafkhoer nae, Miqyaer-anr guv-eu guirzaq tiq ghaq-anr kur laf-euq mae. 8 Khoernar-aq, khoerdeuq dawqtawvluf, aqyawf, aqyawf maf-anr jashawnaeq ghaq ngae, Yurbeq meuq-anr khaer ghae-euq mae.
Beqtuvluv-anr Mawrle-euq
9 Nishawq ngae nan, aqyawfmaf garma dov-ir-awr, meuq-euq dawqpae ir keuv-awr, nanlov caelarmawf ngae, Beqtuvluv guiqlanq shar-eu laer nymrmq-anrcc davler-euq mae. 10 Khoerngae, aqyawf hawq yawkhav-aer maeflar-awr, hawq dzaqmawf-eu mae. Aerkhawf, aqcawq laeqhmqluf ngae, Beqtuvluv-anr mawrle-eu lafkhoer heulof-aer ya mawr-euq mae. 11 Mq panlar-awr, saqpar parma lof-aer ghae-eu tiq hmq, lafcoer oeq coer-anr paftawf taq-awr, aqyawf jawr-eu paw mirtsaq-anr pyaeqka lef-eu gar, aqyawf ya mawr-euq mae. 12 Saqpar-euq lafkhoer, mirtsaq-euq khoertav-euq oeq kuir tsof-eu jeqzaq khar ngeur-eu jeq, jeqzaq yawghae deuq, joejoe-aer can-eu jeqzaq hawr-eu mqtav zaw-eu arjir deuq ur-eu mae. 13 Khoerngae, tersar tiq sar aqyawf-anr aer naeq-eu, “Beqtuvluv-or! Tur-awr saef-awr dzaq-awq.”
14 Aerkhawf, Beqtuvluv aer-eu, “Sanqpaq-or! Maq geufnya-a. Maq dzaqkhmq-eu jeq hawr-eu maq shawr-eu jeq, ngar tiqpov-iq maq dzaqhaw-aq.”
15 Tersar khoer nyiq pov tiqpov aqyawf-anr par aer-eu, “Miqyaer nae shawr-euq jeq-anr maq dzaqkhmq-eu jeq laer nawr taq sawx.” 16 Khoerlof-aer smq pov keuv ni pyeuf lar ghaq-awr, saqpar parma-anr dur-eu khoerhmq, mq-anr par gheukhofdav lef-euq mae.
17 Beqtuvluv, mawrle-eu lafkhoer ya mawr-euq khoer aqjeq aermawf-eu nga laer yawqha taef-aer noeqzanq taq-awr jawr luf ngae, hawsher-eq, Gorneqlir nae khaer ghae lef-euq tsawrhaq khoerdeuq, Sirmoq-euq nymr-anr narhaq narhaq-aer larkeuv taq-awr ghovkhaeq-anr yawf luf-eu mae. 18 Khoerngae, Beqtuvluv laer kur-eu Sirmoq khoerghaq, khoergar jawr mae lor laer aqyawfmaf kurkur-aer narhaq-eu mae.
19 Beqtuvluv mawrle-euq jeq-euq garkawv sharnoeqluf ngae, muiq-eu Saflar, aqyawf-anr heulof-aer aer-eu mae: “Hawsher-eq, tsawrhaq smr ghaq, nawq-anr pov luf-eu mae. 20 Teumirnae tur-awr irka-awr, aqyawfmaf naeq-aer ir-awq. Nuima povpov lavlav-aer tiqpawf-iq taq ghae. Aqjeq mirnae aernar-aq, ngaq nae aqyawf maf-anr bi oe-euq ma.”
21 Khoerngae, Beqtuvluv irka-awr, Gorneqlir nae khaer ghae lef-euq tsawrhaq khoerdeuq-anr aer naeq-eu, “Haeq, nawmaf pov luf-eu ghaq-aq ngar ma. Nawmaf aqjeq mirnae oe-euq le?”
22 Khoerngae, aqyawfmaf aer-eu, “Yardzoeq guirhuq Gorneqlir-aq, Miqyaer-anr guv-awr, Yurdav tsawrjeuq tsawrca dawqtawv luf-euq lafkhoer tsawrmyanr muiq-eu, tsaq-awr dawr-eu tiq ghaq mae. Nawq-anr aqyawf-euq irkanr-euq lafkhoer kurur-awr, nawq-euq dawq narhaq-awq laer shawr-eu mqtav ghaqkhaer tiq ghaq, aqyawf-anr aer naeq le-euq mae.” 23 Khoernar-aq, Beqtuvluv, aqyawf maf-anr irkanr ha’ur-awr, uqcif tiq mir bi yaf-euq mae. Nishawq ngae nan, Beqtuvluv, aqyawfmaf naeq-aer le-euq mae. Yurbeq meuq-anr jawr-eu aqyuif aqnyir heumyav ghaq khawf aqyawf naeq-aer lecaw-euq mae.
Beqtuvluv, Gorneqlir-anr Dzoer-euq
24 Sarpaeq ngae nan, aqyawfmaf, Gaersaqlir-anr le keuv-euq mae. Gorneqlir, aqyawf-euq aqyuif aqnyir hawr-eu cawq yawghoer deuq kuruiq-awr, aqyawf maf-anr dawq luf-eu mae. 25 Beqtuvluv urler-euq naeq-aer, Gorneqlir, aqyawf-anr mawr-awr, aqyawf-euq aqkuir-euq maeqshi awbyav-awr uqduq tanq-eu mae. 26 Khoerngae, Beqtuvluv, aqyawf-anr gheutur-awr aer-eu, “Tur-awq, ngar khawf tsawrhaqzaq taef ma.”
27 Beqtuvluv, aqyawf naeq-aer dawq ngaeqcawq ngaeqcawq-aer urler ngae, tsawrhaq ghawqmya ni uiqlar taq-euq gar ya mawr-euq mae. 28 Khoernar-aq, aqyawf, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Yurdav tsawrhaq tiq ghaq, yawqkhanq yawqmir yawq-euq tsawrhaq naeq-aer cawq cawq-eu maq ngeur nar-aq, aqyawfmaf jawr-eu gar ir-eu heu, maq janrkhmq-a laer nawmaf siqnya-eu mae. Aerkhawf, tsawrhaq tiqghaq-anr-iq maq cawqkhmq-eu hawr-eu maq shawr-eu laer taq sawx laer, Miqyaer, ngaq-anr maeq naeqlaf-euq mae. 29 Khoermirnae, ngaq-anr kurlar-euq naeq-aer, ngar khoerheu laer maq aer ni lar-euq ma. Nawmaf, ngaq-anr aqjeq mirnae bi kurlaq le-euq le laer narhaqmawf mir-a?”
30 Khoerngae, Gorneqlir heulof-aer aer-eu mae, “Dzeurlaf-euq oeq nan ngae nan-anr nae heuyamq-anr keuv ni, ngar dzardzaq sheuq-euq ma. Uqciftaw naqliq smr laf-anr ngar, irkanr-euq lafkhoer guiqlanq sharluf ngae, tsawrhaq tiq ghaq yawshaef bya-eu maeqtsoeq dm-awr, ngaq-euq maeqshi yawfle-awr, 31 heulof-aer aer-eu mae: ‘Gorneqlir-or! Nawq-euq guiqlanq shardawq-anr Miqyaer gaq-awr, nawq nae gamf naeq-euq deuq-anr khawf Miqyaer-euq maeqshi aqyawf noeqmawr luf-eu mae. 32 Khoermirnae, nawr, Yurbeq meuq-anr tsawrhaq khaer ghae-awr, Beqtuvluv laer kur-eu Sirmoq khoerghaq-anr bi kurlaq-ir-awq. Aqyawf-aq, iqmalavshav-euq lawrdzer-anr jav-eu bawkhov janranq-eu Sirmoq-euq nymr-anr jawr-eu mae. Aqyawf larkeuv ngae, aqyawf, nawq-anr ja’maeq naeqlaf taef-a.’ 33 Khoermirnae, ngar tiqpov taef-aer nawr jawr-eu gar khaer ghae lef-euq ma. Nawr lar-euq-aq zawr muiq-eu mae. Miqyaer nae nawq-anr biftaq-euq yawqdawq navluf-anr narhaq-eu laer, nymq-mr ngamaf, Miqyaer-euq maeqshi uiqlar taq-euq ma.”
Beqtuvluv Dawqmaeq Maeq-euq
34 Khoerngae, Beqtuvluv, khaqmae mrnga-awr heulof-aer aer-eu mae, “Yawtsaq yawdawr-euq lafkhoer, Miqyaer-aq, myavpyawq huiqnyir maqtser nga laer, ngar siqduq-euq ma. 35 Aerkhawf, yawqjeuq yawqca navluf-euq lafkhoer, aqyawf-anr guv-awr tsaq-awr dawr-eu jeq mr-eu tsawrhaq yawqghaq navluf-anr aqyawf hageuf-eu mae. 36 Miqyaer, aqyawf-euq dawq, Irsaqleqlav tsawrhaq-anr bif-euq mae. Dawq khoerdawq-aq, dawqtawv luf-euq Sanqpaq pyeuf-eu Yeqsur Kali-euq baqda nae, nuisar bi za ni maeq-eu guiqlanqdawq mae. 37 Yorhaq, bartirsaq-euq garkawv dawqmaeq maeq-eu khoer dzeur-euq nar-aq, Gaqliqlaer mirkhanq-anr danqbae-awr, Yurdav mirkhanq doe ni maeqkhawq jir-euq dawq heu-anr nawmaf siqnya-eu mae. 38 Miqyaer, Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur-anr Yawshawr Saflar hawr-eu baoq nae tsaqtsov-awr, aqyawf doedoe-aer can ngae, Miqyaer, aqyawf naeq-aer jawr-eu mirnae, yawmuiq jeq mr-awr, ♦naef sanqpaq khaeq-awr khav-eu gar daq luf-eu tsawrhaq dawqtawv luf-anr bi taqler-euq mae.
39 Aqyawf nae Yurdav mirkhanq hawr-eu Yeqlursaqlaeq-anr khar mr-euq yawqjeq navluf-euq garkawv ngamaf sarkir kamq-eu ma. Aqcawq, aqyawf-anr lafyaq-euq khoertav gheuceuq-awr saef-euq mae. 40 Aerkhawf, smq nan keuvlar-euq nar-aq, Miqyaer, Yeqsur-anr bi ghofdaef lar-awr, aqyawf-euq mawrdo byacaev ni bi mawr-euq mae. 41 Mirkhanqzaq dawqtawv luf-anr bi mawr-euq maq ngeur-a. Sarkir bi kamq-eu laer yawbae ngae nae, Miqyaer nae tserdov taq-euq ngamaf-anr bi mawr naeqlaf-euq taef mae. Aqyawf shir-euq gar nae ghofdaef lar-awr, ngamaf, aqyawf naeq-aer dzaqtaf dawrtaf-euq ma. 42 Aqcawq-anr dawqmaeq maeq-awr, daef luf-eu tsawrhaq-anr khawf, shir-euq tsawrhaq-anr khawf, yarkhaq dar-eu ghaq geuf ni, Miqyaer, Yeqsur-anr tserdov taq-euq mae laer, sarkir bi kamq-eu gharduq, aqyawf, ngamaf-anr dawq bif yaf-euq mae. 43 Aqyawf-anr khar jan-eu aqsurghaq maqkaq, aqyawf-euq tsawrmyanr baqda nae iqbax pyaeq-eu jeq za taef-a laer, Yaerdan yawqghaq navluf aqyawf-euq garkawv sarkir kamqtaq-euq mae.”
Aqcawq Tsawrjeuq, Yawshawr Saflar Za-euq
44 Beqtuvluv dawq heudeuq ngaeq luf ngae, aqyawf-euq dawq narhaq luf-eu tsawrhaq dawqtawv luf-euq khoertav, Yawshawr Saflar zafka le-euq mae. 45 Aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq khoertav khawf, Miqyaer, Yawshawr Saflar-euq lafsawq shaevdav naeq-euq mirnae, Beqtuvluv naeq-aer lar-euq bawkhov maeqdzaq yaeq-euq jan-eu tsawrhaq khoerdeuq ya mawr ngae zanqler-euq mae. 46 Aqjeq mirnae aernar-aq, tsawrhaq heudeuq yawqjeq yawq-euq dawq bavbav-aer Miqyaer-anr ciqhuiq ciqmanr-eu gar ya gaq ya mawr-euq mae.
47 Khoerngae, Beqtuvluv aer-eu, “Tsawrhaq heudeuq khawf aqduimaf lof-aer Yawshawr Saflar za-euq mae. Aqyawf maf-anr ircuf-euq lafkhoer bartirsaq taq hageuf laer aqsurghaq lavtsoeq nya-eu la?” 48 Khoermirnae, Beqtuvluv, aqyawf maf-anr Sanqpaq Miqyaer-euq tsawrmyanr-euq uqmov bartirsaq hageuf-awq laer dawq bif-euq mae. Khoernar-aq, aqyawfmaf naeq-aer heumyav nan par jawr naeqlaf laer Beqtuvluv-anr shar-euq mae.
11
Beqtuvluv Garkawv Aershaw Naeq-euq
1 Ghaqkhaer deuq hawr-eu Yurdav mirkhanq-anr jawr-eu aqyuif aqnyir deuq, aqcawq tsawrjeuq tsawrca khawf, Miqyaer-euq dawq hageuf-euq mae laer ya gaq-euq mae. 2 Khoermirnae, Beqtuvluv, Yeqlursaqlaeq-anr davlar ngae, aqcawq-anr bawkhov maeqdzaq bi yaeq mawf-eu tsawrhaq deuq, aqyawf-anr iqbax taq-eu lafkhoer, 3 aer-eu, “Nawr beu-euq, bawkhov maeqdzaq maq yaeq-euq tsawrhaq-euq nymr-anr urler-euq uqtaf, aqyawfmaf naeq-aer dzaqtaf dawrtaf-euq nga-eq!”
4 Khoerngae, Beqtuvluv ardanq bae-eu gar nae, tiqjeq sair tiqjeq aqyawf maf-anr aershaw naeq-euq mae. Aqyawf heulof-aer aer-eu mae, 5 “Ngar, Yurbeq meuq-anr jawr-awr guiqlanq sharluf ngae, ngar yufmav mavmawr-eu lof-aer mawrle-euq lafkhoer, lafcoer oeq coer baw-eu saqpar parma lof-aer ghae-eu tiq hmq, mq-anr nae, ngaq-euq maeqshi pyaeqka lef-euq gar, ngar ya mawr-euq ma. 6 Khoer-euq lafkhoer ngar yawmuiq-aer hawduq ngae, mirtsaq-euq khoertav-euq oeq kuir tsof-eu jeqzaq deuq hawr-eu jeqzaq yawghae deuq, joejoe-aer can-eu jeqzaq hawr-eu mqtav zaw-eu arjir deuq ur-eu gar ngar ya mawr-euq ma. 7 Khoerngae, ‘Beqtuvluv-or! Tur-awr, saef-awr dzaq-awq’ laer aer-eu tersar-anr ngar ya gaq-euq ma.
8 Aerkhawf, ngar, ‘Sanqpaq-or! Maq geufnya-a. Maq dzaqkhmq-eu jeq hawr-eu maq shawr-eu jeq, ngaq-euq khaqmae-anr tiqpov-iq maq dawvluv haw-aq’ laer aer naeq-euq ma.
9 Khoerngae, mq-anr nae tersar nyiq pov tiqpov par aerkhof lef-eu, ‘Miqyaer nae shawr-euq jeq-anr maq dzaqkhmq-eu jeq laer nawr taq sawx.’ 10 Khoerlof-aer smq pov keuv ni pyeuf lar ghaq-awr, khoerdeuq dawqtawvluf mq-anr par gheudav lef-euq mae.
11 Khoerngae khavtseuv ni, Gaersaqlir-anr nae ngar jawr-eu gar bi khaer ghae lef-euq tsawrhaq smr ghaq, ngar jawr-eu nymr-euq ghovkhaeq-anr oe keuv taq-awr yawf luf-eu mae. 12 Khoerngae, muiq-eu Saflar, ngaq-anr aer naeqlaf-eu, nuima povpov lavlav-aer maq ghae ni aqyawfmaf naeq-aer le-awq. Aqyuif aqnyir heu kof ghaq khawf ngaq naeq-aer le-awr, khoerghaq-euq nymr-anr urler-euq ma. 13 Mqtav ghaqkhaer tiq ghaq, aqyawf-euq irkanr yawfle-euq gar aqyawf aqjox-aer ya mawr-euq garkawv, khoerghaq, ngamaf-anr dzawr naeqlaf-euq mae. Mqtav ghaqkhaer khoerghaq, aqyawf-anr heulof-aer aer naeqlaf-euq mae laer aer-eu mae, ‘Yurbeq meuq-anr tsawrhaq khaer ghae-awr, Beqtuvluv laer kur-eu Sirmoq-anr bi kurlaq-ir-awq. 14 Nawr hawr-eu nawq-euq miqsawrzaq yawqghaq navluf ya buq-ir ni, aqyawf, nawq-anr dawqja ja’maeq naeqlaf taef-a.’
15 “Ngar ngaeqdanq bae-euq naeq-aer, yawbae aqdui-euq khoertav Yawshawr Saflar zafka le-euq lof-aer, aqyawf maf-euq khoertav khawf zafka le-euq mae. 16 Khoerngae, ngar, Sanqpaq Yeqsur nae aer naeqlaf-euq dawq heudawq-anr noeqdov lar-euq mir-a. Aqyawf aer-eu, ‘Yorhaq-aq, ircuf nae bartirsaq mr naeq-euq mae. Aerkhawf, nawmaf-aq, Yawshawr Saflar-euq lafkhoer bartirsaq ya hageuf taef-a.’ 17 Aqdui, Sanqpaq Yeqsur Kali-anr janlar ngae, Miqyaer, aqdui-anr lafsawq bif naeqlaf-euq lof-aer, aqyawf maf-anr khawf bif naeq-euq ngeur nar-aq, Miqyaer-anr lavtsoeq nya ni ngar, aqsurghaq la?”
18 Aqyawfmaf garkawv khoer-anr ya gaq ngae, ciqcur sav ni jawr-awr Miqyaer-anr ciqhuiq ciqmanr-eu, “Tox-aer mar-iq, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr khawf daef-eu jeq bi za ni Miqyaer, aqyawf maf-anr bi noeqpov bi noeqpar-euq ngar-a.”
Aqdirawq Kalizaq Armur
19 Saqteqpaq-anr khaeq-awr khav-euq mirnae, jawrbyav taq-euq tsawrhaq khoerdeuq, Pirnir mirkhanq, Gurbaqlur irjawlanr hawr-eu Aqdirawq-anr keuv ni ir-awr, Yurdav tsawrhaq-anr taef-aer dawqmaeq maeqnaeq-euq mae. 20 Aerkhawf, Gurbaqlur irjawlanr hawr-eu Kurleqniq mirkhanq-anr jawr-eu tiqpavnav deuq-aq, aqyawfmaf, Aqdirawq-anr larkeuv ngae, Heqlaqsar tsawrhaq-anr khawf ngaeqcawq-awr, Sanqpaq Yeqsur-euq garkawv dawqmaeq maeqnaeq-euq mae. 21 Sanqpaq Miqyaer-euq aqlaf, aqyawf maf-anr sheuqghae luf-eu mirnae, tsawrhaq ghawqmya ni Sanqpaq Miqyaer-anr jan lar-awr, aqyawf jawr-eu paw pyawrlar-euq mae.
22 Garkawv heudeuq, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu Kali-anr jan-eu armur deuq-euq naqbawr-anr gaqkeuv ler-awr, aqyawfmaf, Baqnaqbar-anr khaer-awr, Aqdirawq meuq-anr bi ir-euq mae. 23 Aqyawf khoergar ir keuv-awr, Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr-anr ya mawr-euq mirnae, laqkhaq caer-eu mae. Aqyawf, aqyawfmaf yawqghaq navluf-anr nuima zifdan ni, Sanqpaq Miqyaer-euq dawqpae taeq ni daef-awq laer ghaq bif-euq mae. 24 Baqnaqbar-aq, tsawrmuiq tsawrjaq tiq ghaq pyeuf-awr Yawshawr Saflar hawr-eu jan-eu nuima tiqbyan ni anr-eu mae. Khoerngae, tsawrhaq, baqmaf-aer Sanqpaq Miqyaer jawr-eu paw lanqlar-euq mae.
25 Khoernar-aq, Baqnaqbar, Daqsuv-anr ir-awr, Sawrluv-anr pov-ir-euq mae. 26 Aqyawf-anr povmawr ngae, Aqdirawq meuq-anr sheuqlaf-euq mae. Aqyawfnyaf tiq khof byan ni khoergar jawr-awr, Kali-anr jan-eu armur naeq-aer uiqler uiqler-aer tsawrhaq ghawqmya ni-anr maeqnaeq tsovnaeq-euq mae. Zaqlanr deuq-anr Kalizaq laer kur-eu-aq, Aqdirawq meuq-anr nae kurbae bae-euq mae.
27 Khoerngae yamq-anr, yaerdan deuq Yeqlursaqlaeq-anr nae Aqdirawq meuq-anr oeka-euq mae. 28 Aqyawf maf-euq lafkhoer, Aqgaqbar laer kur-eu tiq ghaq turlar-awr, muiq-eu Saflar sheuqghae-eu lafkhoer, mirtsaq doe ni maefdui shuf duidui-eu jeq keuvle taef-a laer bi mawr-euq mae. Maef-awr shuf-eu khoer-aq, sanqpaq ♦Gaersaq Gaqlawrdir dzoeqdzaq mr luf ngae keuvle-euq mae. 29 Khoerngae, zaqlanr deuq yawqha khar ghaenya-eu lof-aer, Yurdav mirkhanq-anr jawr-eu aqyuif aqnyir deuq-anr cawba-eu pyur shaghae ma laer noeqtsaev taq-euq mae. 30 Aqyawfmaf nae noeqtsaev taq-euq lof-aer mr-awr, Baqnaqbar hawr-eu Sawrluv-euq aqlaf-anr ghoe-awr nae Kalizaq armur-euq dzoeqmawq deuq jawr-eu gar bi shaha ler-euq mae.
12
Yaqkov-anr Saef-euq
1 Khoerngae yamq-anr, sanqpaq Heqlor, aqyawf-euq aqlaf nae Kalizaq armur-euq lafkhoer jawr-eu tiqpavnav deuq-anr yaeqbawq-aer janr naeq-euq mae. 2 Khoernar-aq, aqyawf, micaer nae Yorhaq-euq maernmr Yaqkov-anr saef-euq mae. 3 Khoerlof-aer saef-eu gar Yurdav tsawrhaq nuikhanrshir nga laer, aqyawf ya mawr ngae, Beqtuvluv-anr khawf par nyaef-euq mae. Khoerngae yamq-aq, Daeqtseq maq dawv-euq kaqmur dzaq-eu yawbui-anr tsaq-eu mae. 4 Khoermirnae, Heqlor, Beqtuvluv-anr nyaef-awr kuv-anr dawvtaq-euq mae. Aqyawf-anr guirzaq oeq ghaq tiq mur murtaq-euq, oeq mur nae bi lof-euq mae. Baqsaqkaq yawbui dzeur-euq nar-aq, aqyawf-anr mirkhanqzaq-euq maeqshi yarkhaqdar ma laer noeqtaq-euq mae.
5 Khoermirnae, Beqtuvluv kuv-anr bi kaflanr taq-euq mae. Aerkhawf, Kalizaq armur-aq, maq naqler ni aqyawf-euq gharduq Miqyaer-anr guiqlanq shar-euq mae.
Beqtuvluv Kuv-anr Nae Dovle-euq
6 Heqlor, Beqtuvluv-anr yarkhaq dar-eu laer ghae-eu jeqhu ngae mir, Beqtuvluv-aq, shmrcav nyiq cav nae bi paftaq-awr, guirzaq nyiq ghaq-euq ghanrcae yufluf-eu mae. Lofluf-eu deuq khawf, kuv-euq larghov-euq lafnyir paw lof luf-eu mae. 7 Khoerngae, Sanqpaq Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer tiq ghaq Beqtuvluv-euq gardzer yawfle-awr, kuv-euq arlawv-euq lafkhoer yawshaef byalar-euq mae. Aqyawf, Beqtuvluv-euq byarghar-anr taevtaev-aer kurnoeq-eu, “Yawkawr-aer tur-awq.” Khoerngae, shmrcav deuq aqyawf-euq aqlaf-anr nae galaev jir-euq mae.
8 Khoernar-aq, mqtav ghaqkhaer, aqyawf-anr aer naeq-eu, “Jofpaf paf-awr saeqnawv arcav paf-awq.” Khoerngae, aqyawf khoerlof-aer janr-euq mae. Mqtav ghaqkhaer khoerghaq par aer-eu, “Nawq-euq paerkhanq paermanr gheudm-awr, ngaq-euq maeqnan cantae lef-awq.” 9 Khoernar-aq, Beqtuvluv, aqyawf-euq maeqnan cantaedov ghae-euq mae. Aerkhawf, mqtav ghaqkhaer khoerghaq mr luf-eu deuq aqdir aqmar nga laer Beqtuvluv maq siqnya-aer, mawrle-euq lafkhoer ya mawr-euq tiqjeq nya laer taef-aer noeq-euq mae. 10 Aqyawfnyaf yawbae tsanr-anr lof-eu deuq-anr hawr-eu nyiq tsanr tiqtsanr-anr lof-eu deuq-anr irdzeur-awr, meuq-anr ur-ir-eu shmr larghov-anr ir keuv ngae, larghov khoer aqyawxyawf, aqyawf nyaf-anr pannaeq-awr, aqyawfnyaf dov-ir-euq mae. Aqyawfnyaf garma tiqkanr lawcaw-aer ir luf ngae, mqtav ghaqkhaer khoerghaq tiqpov taef-aer aqyawf-anr nae ghawq-ir-euq mae.
11 Khoerngae, Beqtuvluv noeqbeur lar-awr aer-eu, “Sanqpaq Miqyaer, aqyawf-euq mqtav ghaqkhaer bi oe-awr, Heqlor-euq aqlaf hawr-eu Yurdav tsawrhaq nae noeqtmq taq-euq jeq dawqtawv luf-anr nae ngaq-anr bi buq-ir naeqlaf-euq nga laer, nymq-mr ngar aqdir siqduq-euq ma.”
12 Aqyawf garkawv khoer-anr sharnoeq hawghaq dzeur-euq nar-aq, Maqkuv laer khawf kur-eu Yorhaq-euq aqma Maqliv-euq nymr-anr ir-euq mae. Khoergar, tsawrhaq ghawqmya ni uiqler taq-awr guiqlanqshar luf-eu mae. 13 Beqtuvluv kmrcaer-euq larghov-anr khovluf ngae, Lordeq laer kur-eu aqbur tiq ghaq narhaq le-euq mae. 14 Aqyawf, Beqtuvluv-euq tersar-anr narhaqsiq ngae, laqkhaq caer-eu mirnae, larghov maq pannaeq ni, Beqtuvluv larghov-euq maeqshi yawfluf nya laer irkanr-euq lafkhoer caevur lef-awr, aqyawf maf-anr tsafgaq ler-euq mae. 15 Khoerngae, aqyawfmaf, aqyawf-anr, “Nawr uq-ir-euq nya laq” laer aer naeq-euq khawf, aqyawf maq juq ni aerluf-eu mirnae, aqyawfmaf, “Beqtuvluv-euq mqtav ghaqkhaer nya” laer aer-eu mae.
16 Beqtuvluv maq naqler ni larghov-anr khovluf-eu mae. Aqyawfmaf larghov pan-ir ngae, Beqtuvluv-anr ya mawr-awr, zanq duidui ler-euq mae. 17 Khoerngae, Beqtuvluv, aqyawf maf-anr ciqcur ni jawr-awq laer lafdzawr dzawr naeq-awr, Sanqpaq Miqyaer, aqyawf-anr kuv-anr nae aqjox-aer sheuqdov naeqlaf-euq garkawv, aqyawf maf-anr ja naeq-awr aer-eu, “Ir-awr, garkawv heu Yaqkov hawr-eu aqyuif aqnyir deuq-anr dzawr naeq-ir-awq.” Khoernar-aq, aqyawf dov-ir-awr, yawqgaryawq ir-euq mae.
18 Uqbya byalar-euq naeq-aer, Beqtuvluv aqgeu gar ir-euq nga laer maq siqnya-eu mirnae, guirzaq khoerdeuq suqsaq duidui luf-eu mae. 19 Heqlor, aqyawf-anr pov ngae maq povmawr nya-euq mirnae, lofpir-eu deuq-anr yawmuiq-aer narhaq ghaq-euq nar-aq, aqyawf maf-anr saef-awq laer dawq bif-euq mae. Khoernar-aq, Heqlor, Yurdav mirkhanq-anr nae irka ghae-awr, Gaersaqlir-anr jawr-ir-euq mae.
Heqlor Shir-euq
20 Heqlor-aq, Durlu hawr-eu Sirdoq-anr jawr-eu tsawrhaq deuq-anr nuima paer duidui-eu mae. Khoermirnae, aqyawfmaf nuima tiqgar gm-awr, aqyawf jawr-eu gar lar-euq mae. Sanqpaq-anr cawba-eu ghaq Baqlaqdur laer kur-eu ghaq-anr bawqdzaq tsaq-awr, tsaqler dzoerler ni sharler-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawf maf-euq dzaqdzaq dawrdawr Heqlor-euq mirkhanq-anr ghoeluf-eu mae.
21 Nanpax paxtaq-euq arnan keuvlar ngae, Heqlor-aq, sanqpaq-euq maeqtsoeq dm-awr, nuirmanq-anr nuir-awr nae aqyawf maf-anr dawqngaeq dawqtmr mr naeq-euq mae. 22 Khoerngae, tsawrhaq khoerdeuq gur-eu, “Tersar teu-aq, tsawrhaqzaq-euq tersar maq ngeur nya, miqyaer-euq tersar nya!” 23 Khoerngae, Heqlor, Miqyaer-anr maq ciqhuiq maq ciqmanr-eu mirnae, Sanqpaq Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer japyuq ni tanqghae lef-awr aqyawf-anr arboeq armawr deuq nae bi dzaq-awr, aqyawf saf tsaev-euq mae.
24 Aerkhawf, Miqyaer-euq dawq-aq, huiqlar manrlar luf-awr, khawq-ir byan-ir luf-eu mae.
25 Baqnaqbar hawr-eu Sawrluv, aqyawf nyaf-euq guiqlanq gar mrluiv ghaq-euq nar-aq, Yeqlursaqlaeq-anr nae Maqkuv laer khawf kur-eu Yorhaq-anr sheuq-awr ghof-ir-euq mae.
13
Baqnaqbar Hawr-eu Sawrluv-anr Khaerdov Ghae-euq
1 Aqdirawq Kalizaq armur-euq lafkhoer, yaerdan deuq hawr-eu maeqzaq deuq jawr-eu mae. Tsawrhaq khoerdeuq-aq, Baqnaqbar, Nirgaq laer kur-euq Surmoq, Kurleqniq mirkhanq-anr jawr-eu Lurgir, mirkhanq-anr uvlanr-eu Heqlor naeq-aer tiqkawv lof-aer huiqlar-euq Maqneq hawr-eu Sawrluv, heudeuq mae. 2 Aqyawfmaf, Sanqpaq Miqyaer-anr uqduq tanqtanq-aer dzardzaq sheuqluf ngae, Yawshawr Saflar, aqyawf maf-anr aer naeq-eu, “Ngaq nae aqyawf nyaf-anr kurtaq-awr bi mr-eu laer ghae-eu gar deuq-anr mr ni, ngaq-euq gharduq Baqnaqbar hawr-eu Sawrluv-anr tserpavdov taq-awq.” 3 Khoernar-aq, aqyawfmaf dzardzaq sheuq-awr guiqlanq shar-eu lafkhoer, aqyawf nyaf-euq khoertav aqlaf bafdav naeq-awr khaerdov ghae-euq mae.
Gurbaqlur Irjawlanr-anr Maeq-euq
4 Khoermirnae, Yawshawr Saflar, aqyawf nyaf-anr khaer-eu lof-aer, Seqlurgir meuq-anr irka-awr, khoergar nae lawq-anr dziq-awr, Gurbaqlur irjawlanr-anr ir ghae-euq mae. 5 Aqyawfnyaf, Saqlaqmir meuq-anr ir keuv ngae, Yurdav tsawrhaq-euq zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer, Miqyaer-euq dawq maeqnaeq-euq mae. Aqyawfnyaf, Yorhaq-anr-aq, cawba-eu ghaq bi geuf-euq mae.
6 Aqyawfmaf irjawlanr-anr cantsaevdov ghae-awr, Baqpur meuq-anr ir keuv ngae, Yurdav tsawrhaq pyeuf-eu Baqyeqsur laer kur-eu mawloq loqnya-awr, yaerdan jaqmyawf tiq ghaq tanqpuq-euq mae. 7 Heughaq-aq, zaqsiq tsawrganr zawr anr-eu Seqlaqgir Pawrluv laer kur-eu, irjawlanr-euq meuq-anr sanrmr-eu ghaq naeq-aer jawr-eu mae. Meuq-anr sanrmr-eu khoerghaq, Miqyaer-euq dawq gaqmawf-eu mirnae, Baqnaqbar hawr-eu Sawrluv-anr kur-euq mae. 8 Aerkhawf, meuq-anr sanrmr-eu heughaq maqbi janlar ni, mawloq loqnya-eu Erlurma laer kur-eu khoerghaq, aqyawf nyaf-anr lavtsoeq luf-eu mae (Erlurma laer aer-eu-aq, mawloq loqnya-eu laer aermawf-eu mae). 9 Khoerngae, Sawrluv laer khawf kur-eu Pawrluv-anr Yawshawr Saflar byanle-awr, mawloq loqnya-eu khoerghaq-anr hawtsov taq-awr, 10 heulof-aer aer naeq-euq mae: “Naef sanqpaq-euq zaqyo-or! Nawr-aq, jaqmyawf hawr-eu maershuir tiqbyan ni anr-eu nga. Tsaq-awr dawr-eu dawqtawv luf-anr muir-eu ghaq khawf ngeur nga. Sanqpaq Miqyaer-euq garma yawdawr-anr lavghof-eu nawr maq naqler-eu le siq laq? 11 Nymq-mr Sanqpaq Miqyaer-euq aqlaf nawq-euq khoertav keuvle-awr, nawr myavbaef baef-ir-awr, nanrma-euq yawshaef-anr maq mawr nya ni tiqkhaeq tiqyamq ya jawr taef-a.” Khoerngae, tiqpov taef-aer juqkhoeq lof-aer dur-eu zanrtsui ni ghae-eu jeq, aqyawf-euq khoertav keuvle-awr, aqyawf-euq aqlaf-anr nyaeftaeq-awr bi sheuqghae-eu laer, aqyawf jawqlaw jawrlawr-aer tsawrhaq-anr pov luf-eu mae. 12 Khoerlof-aer pyeuf lar-euq gar meuq-anr sanrmr-eu khoerghaq ya mawr ngae, aqyawf, Kali-anr jan lar-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, Sanqpaq Miqyaer-euq garkawv maeqnaeq-eu gar aqyawf zanq duidui ler-euq mae.
Birsirdir-euq Aqdirawq-anr Maeq-euq
13 Pawrluv hawr-eu aqyawf naeq-aer jawr-eu deuq lawq-anr dziq-awr, Baqpur meuq-anr nae Paqburlir mirkhanq Beqlaqgeq meuq-anr ir keuv-euq mae. Khoergar, Yorhaq, aqyawf nyaf-anr nae ghawq-awr Yeqlursaqlaeq-anr ghofler-euq mae. 14 Khoerngae, aqyawfnyaf, Beqlaqgeq meuq-anr nae dov-ir-awr, Birsirdir mirkhanq-anr jav-eu Aqdirawq-anr le keuv-euq mae. Landaw jawrnan ngae nan, aqyawfnyaf zanrdawq khawqnymr-anr urler-awr nuir-euq mae. 15 Zanrdawq hawr-eu Yaerdan deuq-euq sanqbof-anr guighaq ngae, zanrdawq khawqnymr-anr uvlanr-eu deuq aqyawfnyaf jawr-eu gar tsawrhaq khaer ghae-awr heulof-aer bi tsafgaq-ir-euq mae, “Aqyuif aqnyir deuq-or! Tsawrhaq heudeuq-anr ghaq bif mawf-eu jeq jav nar-aq bif-awq.”
16 Khoerngae, Pawrluv turlar-awr, aqlaf bafdir-awr heulof-aer aer-eu mae: “Irsaqleqlav tsawrhaq hawr-eu Miqyaer-anr guv-eu tsawrhaq deuq-or! Narhaq sher-eq. 17 Irsaqleqlav tsawrhaq heudeuq-euq Miqyaer-aq, aqdui-euq aqpoeq-anr tserdov-awr, Irjirtuv-anr daqyan pyeuf-awr jawr ngae, aqyawf maf-anr ciqhuiq ciqmanr naeq-awr, aqyawf-euq baoq huiq-eu lafdu nae aqyawf maf-anr sheuqdov laf-euq mae. 18 Khoerngae, 40 khof aerghaq ni aqyawfmaf nae bawrtsanq bawrdanr-anr mr-awr shar-euq jeq-anr Miqyaer or-euq mae. 19 Aqyawf, Kaqnaq mirkhanq-anr jawr-eu tsawrjeuq shif jeuq-anr lavcawv-awr, mirkhanq heukhanq aqyawf maf-anr bi of-euq mae.
20 “Khoernar-aq, yaerdan Saqmeuqlav maq dovlar-euq khoer, 450 khof aerghaq ni, Miqyaer, aqyawf maf-anr yarkhaq dar-eu tsawrhaq deuq bif naeq-euq mae. 21 Khoernar-aq, aqyawfmaf sanqpaq tiq ghaq shar-eu mirnae, Miqyaer, Beqyaqmiq-euq arjeuq arca Girsav-euq zaqyo Sawrluv-anr aqyawf maf-euq sanqpaq 40 khof bi geuf-euq mae. 22 Khoernar-aq, Miqyaer, Sawrluv-anr yurdzae-awr, Daqbir-anr aqyawf maf-euq sanqpaq bi geuflar-euq mae. Miqyaer, Daqbir-euq garkawv sarkir kamq-eu,
‘Ngar nuima tsaq-eu jeq dawqtawvluf mrbyan-awr,
Ngaq-euq nuima-anr cantae-eu tiq ghaq povmawr-euq ma.
Aqyawf-aq, Yeqshaer-euq zaqyo Daqbir mae.’ (Jc 89:20; 1Sml 13:14)
23 Miqyaer nae sarjax dzaqtaq-euq lof-aer, Daqbir-euq aryoeq-euq lafkhoer nae, Irsaqleqlav tsawrhaq-euq gharduq Kakhof-eu ghaq bi dovle-euq khoer-aq, Yeqsur mae. 24 Yorhaq, Yeqsur maq oe-euq minav-aer, noeqpov noeqpar-eu jeq-anr taf-eu bartirsaq-euq garkawv, Irsaqleqlav tsawrhaq dawqtawv luf-anr dawqmaeq maeqnaeq-euq mae. 25 Yorhaq, aqyawf-euq gar mrjirlaf ngae aer-eu, ‘Nawmaf, ngar, aqsurghaq nga laer noeq-eu le? Ngar-aq, khoerghaq maq ngeur. Ngaq-euq maeqnan tiq ghaq oeluf-eu mae. Ngar, aqyawf-euq saeqnawv arcav-anr puir-eu taef khawf maq geux-a.’
26 “Aqbyaqhaq-euq zaq pyeuf-eu aqyuif aqnyir hawr-eu nawmaf-euq lafkhoer Miqyaer-anr guv-eu tsawrhaq deuq-or! Kakhof-eu garkawv-anr taf-eu dawq heu-aq, nawmaf-anr shaha keuvlef taq-euq mae. 27 Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu tsawrhaq hawr-eu aqyawf maf-euq sanqpaq deuq-aq, aqyawf-anr maq siqnya-eu uqtaf, landaw jawrnan yawqjaw navluf guiluf-eu, yaerdan deuq nae boftaq-euq sanqbof-anr khawf, maq ghovshaw nya-eu mirnae, dawq khoerdeuq byanlar ni aqyawf-anr yarkhaq dar-euq mae. 28 Aqyawf-euq lafkhoer ya shir paq-aer mrlaeq taq-euq jeq maq povmawr nya-euq khawf, aqyawf-anr saef ni Pirlav-anr shar-euq mae. 29 Yeqsur-euq garkawv khar boftaq-euq lof-aer, aqyawfmaf mrbyan ghaq ngae, aqyawf-anr darkawq lafyaq-anr nae bafka-awr, lmqbymr-euq lafkhoer bafanr-ir-euq mae. 30 Aerkhawf, Miqyaer, aqyawf-anr shir-euq gar nae bi ghofdaef lar-euq mae. 31 Gaqliqlaer mirkhanq-anr nae Yeqlursaqlaeq-anr keuv ni, aqyawf naeq-aer le-euq deuq-anr, aqyawf-euq mawrdo ghawqmya nan bi mawr-euq mae. Tsawrhaq khoerdeuq-aq, nymq-mr aqcawq-euq maeqshi aqyawf-euq sarkir kamq-eu tsawrhaq pyeuf-eu mae.
32 Miqyaer nae aqdui-euq aqpoeq deuq-anr sarjax dzaqtaq-euq lof-aer, nganyaf, nawmaf-anr laqkhaq caer-eu guiqlanqdawq heu maeqnaeq-eu ma. 33 Yeqsur-anr bi ghofdaef lar-euq khoer-aq, Miqyaer nae aqyawf maf-euq zaqdeuq pyeuf-eu aqdui-euq gharduq bi byan lar-euq mae. Jaceuq-eu sanqbof deuvma nyif lafkhoer khawf heulof-aer boftaq-euq mae,
‘Nawr-aq, ngaq-euq Zaqyo mae.
Iqnan, ngar, nawq-euq Aqda pyeuf lar-euq ma.’ (Jc 2:7)
34 Miqyaer, aqyawf-anr shir-euq gar nae bi ghofdaef lar-awr, aqyawf-euq mawrdo tiqjawr-iq maqpar ya buf-ir-eu garkawv, Miqyaer aer-eu,
‘Daqbir-anr bif ma laer ngaq nae aertaq-euq yawduq baw-eu ghawqshaq gaq-eu jeq, ngar, nawmaf-anr bif ma.’ (Isy 55:3)
35 Khoermirnae, Jaceuq-eu sanqbof yawqtsanr yawq-anr par aer-eu,
‘Nawq-euq Yawshawr ghaq-anr buf-ir shov-ir gar maqbi keuv-ar.’ (Jc 16:10)
36 “Aerkhawf, Daqbir-aq, aqyawf-euq zir-anr daef-euq tsawrhaq deuq-euq gharduq, Miqyaer nuima tsaq-eu lof-aer mr-awr yufkhav-euq mae. Aqyawf-anr aqyawf-euq aqpoeq deuq naeq-aer bi bafpanq-awr, aqyawf-euq mawrdo buf-ir-euq mae. 37 Aerkhawf, Miqyaer nae bi ghofdaef lar-euq heughaq-aq, buf-ir gar maqya keuv-aq. 38 Khoermirnae, aqyuif aqnyir deuq-or! Nawmaf heu-anr siqnya-awq. Tsawrhaq heughaq-euq baqda nae iqbax pyaeq-eu garkawv, nawmaf-anr dawqmaeq maeqnaeq-euq ma. 39 Tsawrhaq heughaq-anr khar jan-eu tsawrhaq yawqghaq navluf, Morseq-euq zanrdawq nae maq mrshawr nya-eu iqbax yawqjeq navluf-anr khawf, mrshawr nya-eu mae. 40 Khoermirnae, yaerdan deuq-euq sanqbof-euq lafkhoer aertaq-euq lof-aer, nawmaf-euq khoertav maqya keuvle ni yanr-awq:
41 ‘Nawmaf, aqjaf jaf-eu deuq hawtaq-awq.
Zanqler-awr cawv-ir-awq!
Aqjeq mirnae aernar-aq,
Nawmaf-euq arnan aryamq-euq lafkhoer, ngar tiq jeq mr-eu ma.
Nawmaf gar heu-anr tiqjeq ghaenae-iq maq jan-ar,
Aqcawq, nawmaf-anr ja naeq khawf nawmaf maq jan-ar.’ ” (Hbk 1:5)
Guiqlanq Hawr-eu Shaqzanq
42 Khoernar-aq, Yurdav tsawrhaq, zanrdawq khawqnymr-anr nae dov-ir dzeur-euq nar-aq, aqkar keuvlar-eu landaw jawrnan ngae nan khawf, dawq heudeuq par maeq naeqlaf laer aqcawq tsawrjeuq tsawrca deuq shar-eu mae. 43 Tsawrhaq armaf ghawq-ir ngae, Yurdav tsawrhaq hawr-eu Miqyaer-anr guv-eu Yurdav-euq zanr tawqlar-euq tsawrhaq ghawqmya ni, aqyawf maf-anr maeqnaeq-euq Pawrluv hawr-eu Baqnaqbar-euq maeqnan cantae ghae-euq mae. Aqyawfnyaf, aqyawf maf-anr Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr-euq lafkhoer daefdav lef ni maeqjan yaf-euq mae.
44 Yawqjaw yawq-euq landaw jawrnan keuvlar ngae, meuq-euq lafkhoer jawr-eu tsawrhaq dawqtawvluf aerghaq ni, Miqyaer-euq dawq narhaq-eu laer uiqlar taq-euq mae. 45 Aerkhawf, Yurdav tsawrhaq deuq, tsawrhaq armaf-anr ya mawr ngae, myavnavnav duidui-eu lafkhoer Pawrluv ngaeq-eu gar lavtsoeq-awr, pyaerpyaer-aer yaeqbawq saerlu-aer aer naeq-eu mae. 46 Khoermirnae, Pawrluv hawr-eu Baqnaqbar nuima khaqduq ni anrlar-awr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Miqyaer-euq dawq nawmaf-anr jeqhu maeqnaeq-eu-aq tsaq mae. Aerkhawf, nawmaf, Miqyaer-euq dawq-anr byaerdzae-awr, li-eu maq baw ni daef-eu jeq za-eu-aq, yawqha maq geux-a laer dar-eu mirnae, nganyaf, aqcawq tsawrjeuq tsawrca jawr-eu paw ciqpyawr ma. 47 Aqjeq mirnae aernar-aq, Sanqpaq Miqyaer, ngamaf-anr dawq heulof-aer biftaq-euq mae,
‘Nawq-euq baqda nae, mqdzer mirdzer-anr keuv ni kakhof-eu jeq za ni,
Aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq gharduq ngar, nawq-anr yawshaef bi pyeuf-euq ma.’ ” (Isy 49:6)
48 Aqcawq tsawrjeuq tsawrca deuq, dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, laqkhaq caertav ni Sanqpaq Miqyaer-euq dawq-anr ciqhuiq ciqmanr-eu mae. Li-eu maq baw ni daef-eu jeq za-eu gharduq kharbi tserdov taq-euq deuq, Kali-anr jan lar-euq mae.
49 Khoermirnae, Sanqpaq Miqyaer-euq dawq, mircoer khoercoer-anr gaq doe-ir-euq mae. 50 Aerkhawf, Yurdav tsawrhaq deuq, Miqyaer-anr guv-eu myavpyawq narmaer jav-eu zaqmiq aqbur deuq hawr-eu meuq-euq lafkhoer aqyuif geuf luf-eu deuq-anr lavteuv-awr, Pawrluv hawr-eu Baqnaqbar-anr bi khaeq bi khav-awr, aqyawf nyaf-anr mircoer khoercoer-anr nae taedov-euq mae. 51 Aqyawfnyaf, tsawrhaq khoerdeuq-euq maeqshi, aqkuir-anr laef lar-euq khaqlaer baevkhar yaf-awr, Irgawrnir-anr le-euq mae. 52 Khoerngae, zaqlanr deuq laqkhaq caer-eu jeq hawr-eu Yawshawr Saflar tiqbyan ni byan luf-eu mae.
14
Irgawrnir-anr Maeq-euq
1 Aqyawfnyaf Irgawrnir-anr jawr-awr, Yurdav tsawrhaq-euq zanrdawq khawqnymr-anr tiqkawv lof-aer davler-euq mae. Khoergar dawqmaeq maeqnaeq-euq mirnae, Yurdav tsawrhaq hawr-eu Heqlaqsar tsawrhaq armaf mafma jan lar-euq mae. 2 Aerkhawf, aqyuif aqnyir deuq-anr muir ni, maq jan-eu Yurdav tsawrhaq deuq-aq, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr lavteuv-awr, aqyawf maf-euq nuinoeq-anr dzardof dawv-euq mae. 3 Aqyawfnyaf khoergar ghawqmyanr ni jawr-awr, Sanqpaq Miqyaer-euq lafkhoer khaqduq ni ngaeq-euq mae. Aqyawfnyaf ngaeq luf-eu aqyawf-euq guiqlanq yawdzanr-euq dawq khoer-anr sarkir bi pyeuf-eu gharduq, aqyawf nyaf-euq aqlaf-anr ghoe-awr, bi siq bi mawr-eu jeq hawr-eu zanqler paq-aer ghae-eu jeq ghawqmya jeq mr-euq mae. 4 Aerkhawf, meuq khoermeuq-anr jawr-eu tsawrhaq armaf deuq nyiq mur pav-ir-euq mae. Tiqpav-aq, Yurdav tsawrhaq jawr-eu paw pyawq-awr, tiqpav-aq, ghaqkhaer deuq jawr-eu paw pyawq-euq mae. 5 Khoerngae, aqcawq tsawrjeuq tsawrca hawr-eu Yurdav tsawrhaq deuq, aqyawf maf-euq dzoeqmawq deuq naeq-aer, ghaqkhaer khoer nyiq ghaq-anr yaeqbawq saerlu-aer janr naeq-awr, khaqlo nae biq-eu laer ghae-euq mae. 6 Aqyawfnyaf garkawv khoer-anr ya siq ngae, Lurgawrnir mirkhanq-anr jav-eu Lurdaqlar meuq, Deqbeq hawr-eu jawqlaw jawrlawr jav-eu jawrkhanq-anr caev-ir-euq mae. 7 Khoergar khawf, aqyawfnyaf guiqlanqdawq maeq-euq mae.
Lurdaqlar Meuq-anr Maeq-euq
8 Khoerngae, Lurdaqlar meuq-anr daefle ngae nae aqkuir yawcawv mirnae aqkuir ghaq maq anr-aer, garma tiqtof-iq maq canhaw-euq tsawrhaq tiq ghaq nuir luf-eu mae. 9 Aqyawf, Pawrluv ngaeq-eu gar narhaq luf-eu mae. Pawrluv, aqyawf-anr hawtsov taq-awr, aqyawf taqler ni jan-eu nuima anr-eu nga laer hawsiq ngae, 10 Pawrluv tersar yawkhav-aer aer-eu, “Nawr tsawqtur-awr dawrcoe ni yawf-awq.” Khoerngae, khoerghaq tsawqtur-awr garma can-eu mae. 11 Khoernar-aq, mirkhanqzaq, Pawrluv khoerlof-aer janr-eu gar ya mawr ngae, Lurgawrnir-euq dawq nae gur-eu, “Miqyaer deuq, tsawrhaq lof-aer pyeuf-awr, aqdui jawr-eu gar zafka le-euq nga!” 12 Aqyawfmaf, Baqnaqbar-anr Jursav laer kur-awr, Pawrluv-anr-aq, dawq ngaeqmyaq dzaeq-eu mirnae, Heqmeq laer kur-eu mae. 13 Khoerngae, meuq-euq meuqdzer jav-eu Jursav-euq uqduq tanqnymr-anr jawr-eu pirma, mawrner tsanr-awr, aryaev lanrdan yur-awr, meuq-euq lanrkhaeq-anr lar-euq mae. Aqyawf, tsawrhaq armaf mafma deuq naeq-aer lawr naeq-eu laer lar-euq mae.
14 Aerkhawf, ghaqkhaer Baqnaqbar hawr-eu Pawrluv garkawv khoer-anr ya gaq ngae, paerkhanq gheupyaq-awr, tsawrhaq armaf mafma-euq ghanrcae caevur ghae-awr gurgur-aer, 15 heulof-aer aer-eu mae: “Aqyuif aqnyir deuq-or! Aqjeq mirnae teulof-aer janr-eu le? Nganyaf khawf nawmaf lof-aer dur-eu tsawrhaqzaq pyeuf-eu ma. Nganyaf, nawmaf-anr dawqmaeq maeqle-euq heu-aq, nawmaf gardanr maq tsoeq-eu teudeuq-anr byaerdzae-awr, mq hawr-eu mir, iqmalavshav hawr-eu khar jawr khar jav-eu jeq dawqtawv luf-anr bae-euq ghaq pyeuf-eu, daef luf-eu Miqyaer jawr-eu paw bi ghofpyawr lar-eu gharduq ma. 16 Dzeurlaf-euq aryamq-euq lafkhoer, mirkhanq-euq tsawrjeuq dawqtawv luf-anr yawqha-euq nuinoeq nuidur lof-aer daef ni, Miqyaer pyaeq-euq mae.
17 Aqjox-aer law-awr khawf, aqyawf yawmuiq jeq mr-euq mae laer aqyawf-euq gharduq sarkir maqbi jav-aer maq byaer ni, aqyawf, aqdui-anr mq-anr nae uqyaer bif-awr, yamqlaw tsaq ni dzaqla ghocaer bi baw bi zale-eu mae. Khoer-aq, aqdui-euq nuima-anr dzaqdzaq dawrdawr hawr-eu laqkhaq caer-eu jeq bi byan-eu gharduq mae.”
18 Aqyawfnyaf khoerlof-aer aer-awr nae mirtsa, aqyawf nyaf-anr lawr naeq-eu laer ghae-eu tsawrhaq armaf-anr, maqghaq maqnav-aer lavnaq nya-euq mae. 19 Khoerngae, Yurdav tsawrhaq Aqdirawq hawr-eu Irgawrnir-anr nae khoergar oe-euq mae. Aqyawfmaf, tsawrhaq armaf mafma-anr gheupyawr nya-awr, Pawrluv-anr khaqlo bi biq-euq mae. Aqyawf shir-euq jeq nga laer noeq-awr, meuq-euq lafnyir gheudzae-ir-euq mae. 20 Aerkhawf, zaqlanr deuq, aqyawf ga-eu tiqjawq yawfluf ngae, aqyawf turlar-awr, meuq-anr urler-euq mae. Nishawq ngae nan, Baqnaqbar naeq-aer Deqbeq-anr ir-euq mae.
Janlar-euq Deuq-anr Ghaq Bif-euq
21 Aqyawfmaf, Deqbeq-anr jawr-eu tsawrhaq-anr guiqlanqdawq maeqnaeq-awr, tsawrhaq ghawqmya ghaq zaqlanr pyeuf lar ni mryaf-euq mae. Khoernar-aq, aqyawfnyaf, Lurdaqlar, Irgawrnir hawr-eu Aqdirawq meuq-anr ghofler-euq mae. 22 Zaqlanr deuq nuima saflar, ghaq khavlar ni, aqmyanluf jan-awr nuima zifdan ni jawr-awq laer ghaq bif naeq-eu lafkhoer aer-eu, “Aqdui, Miqyaer uvlanr-eu jeq-anr urler nya ni, shaqzanq ghawqmya jeq-anr ya tanqpuq-eu mae.” 23 Aqyawfnyaf, Kalizaq armur yawqmur navluf-anr, dzoeqmawq tserdov naeq-awr, dzardzaq sheuq-awr guiqlanq shar-eu lafkhoer, aqyawfmaf jan luf-eu Sanqpaq Miqyaer-euq aqlaf-euq lafkhoer a’naeq yaf-euq mae. 24 Aqyawfnyaf, Birsirdir mirkhanq-anr cantsaev-awr, Paqburlir mirkhanq-anr ir keuv-euq mae. 25 Beqlaqgeq meuq-anr Yaerdawq maeqnaeq-awr, Aqdaqlir meuq-anr ir-euq mae. 26 Khoergar nae nar-aq, lawq dziq-awr Aqdirawq-anr ghofkeuv-ir-euq mae. Yawbae, meuq khoermeuq-euq lafkhoer jawr ngae, aqyawfnyaf, Miqyaer-euq gar mr-eu gharduq, aqcawq, aqyawf nyaf-anr Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr-euq lafkhoer a’naeq-euq mae. Nymq-mr aqyawfnyaf gar khoer-anr mrluiv-euq mae.
27 Aqyawfnyaf ghofkeuvle ngae, Kalizaq armur-anr tiqgar kuruiq-awr, Miqyaer, aqyawf nyaf-anr ghoe-awr khar mr khar shar-euq garkawv hawr-eu, aqcawq tsawrjeuq tsawrca, Kali-anr janlar ni Miqyaer larghov aqjox-aer pannaeq-euq garkawv, aqyawf maf-anr dzawr naeq-euq mae. 28 Aqyawfnyaf khoergar zaqlanr deuq naeq-aer ghawqmyanr ni jawr-euq mae.
15
Yeqlursaqlaeq-anr Bawqdzaq-euq
1 Khoerngae, Yurdav mirkhanq-anr jawr-eu tsawrhaq tiqpavnav deuq oeka-awr, aqyuif aqnyir deuq-anr maeqnaeq tsovnaeq-eu lafkhoer aer-eu, “Nawmaf, Morseq-euq zanrtaq khoftaq jav-eu lof-aer, bawkhov maeqdzaq maq yaeq nar-aq, maq buq-ir nya-a.” 2 Khoermirnae, Pawrluv hawr-eu Baqnaqbar, aqyawfmaf naeq-aer caecae-aer pyaer duidui-euq mae. Khoernar-aq, garkawv khoer bi narhaq ler-eu laer, Pawrluv, Baqnaqbar hawr-eu aqyawf maf-euq lafkhoer keuq-eu heumyav ghaq-anr tserdov-awr, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu ghaqkhaer deuq hawr-eu dzoeqmawq deuq jawr-eu gar bi le-euq mae.
3 Khoerngae, Kalizaq armur aqyawf maf-anr khaerdov-awr bi le-euq mae. Aqyawfmaf, Pirnir mirkhanq hawr-eu Saqmaqliv mirkhanq-anr cantsaev-awr, aqcawq tsawrjeuq tsawrca, Miqyaer jawr-eu paw ghoflar-euq garkawv dzawrmaeq naeq ngae, aqyuif aqnyir dawqtawvluf laqkhaqcaer duidui-eu mae. 4 Aqyawfmaf, Yeqlursaqlaeq-anr le keuv ngae, Kalizaq armur, ghaqkhaer deuq hawr-eu dzoeqmawq deuq, aqyawf maf-anr hageuf-euq mae. Khoerngae, Miqyaer, aqyawf nyaf-anr ghoe-awr khar mr khar shar-euq garkawv dawqtawvluf, aqyawf maf-anr dzawr naeq-euq mae. 5 Aerkhawf, Paqliqsaer armur-anr gawf-awr Kali-anr jan lar-euq tiqpavnav deuq turlar-awr heulof-aer aer-eu mae, “Aqcawq tsawrjeuq tsawrca deuq bawkhov maeqdzaq ya yaeq-awr, Morseq-euq zanrdawq-anr mrcaw-awq laer dawq ya bif taef-a.”
Yeqlursaqlaeq-anr Maeqbawq Mr-eu
6 Khoermirnae, ghaqkhaer deuq hawr-eu dzoeqmawq deuq uiqler-awr, garkawv khoer maeqbawq mr-euq mae. 7 Garkawv khoer-anr ghawqmyanr ni pyaerkeuvlaf ngae, Beqtuvluv turlar-awr aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae: “Aqyuif aqnyir deuq-or! Aqcawq tsawrjeuq tsawrca khawf, guiqlanqdawq ya gaq-awr janlar nya ni, yawbae ngae nae aqdui maf-euq ghanrcae, Miqyaer, ngaq-euq khaqmae-anr zmq-eu laer tserdov-euq mae laer nawmaf siqnya-eu mae. 8 Tsawrhaq-euq nuima-anr siqnya-eu Miqyaer-aq, aqdui-anr Yawshawr Saflar bif naeqlaf-euq lof-aer, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr khawf bif naeq-euq mirnae, Miqyaer, aqyawf maf-anr khawf hageuf-eu nga laer mawr lar-eu mae. 9 Miqyaer-aq, aqdui hawr-eu aqyawfmaf laer maq tserpav-a. Jan-eu jeq-anr ghoe-awr nae, Miqyaer, aqyawf maf-euq nuima-anr bi muiq bi shawr lar-euq mae. 10 Tox-aer mar-iq, nymq-mr nawmaf aqjeq mirnae Miqyaer-anr tsermr haw-eu le? Aqjeq mirnae aqdui-euq aqpoeq deuq hawr-eu aqduimaf khawf maq daqcoer-eu khavbaev, zaqlanr deuq-euq kawqlanr-anr ciqpi naeq-eu le? 11 Sanqpaq Yeqsur Kali-euq guiqlanq yawdzanr-euq baqda nae, aqdui ya buq-ir taef-a laer aqdui jan-eu ma. Aqyawfmaf khawf khoerlof-aer ya buq-ir taef-a.”
12 Khoerngae, uiqlar-euq tsawrhaq dawqtawvluf ciqcur ni jawr-awr, Baqnaqbar hawr-eu Pawrluv dzawr naeq-eu gar narhaq luf-eu mae. Miqyaer, aqyawf nyaf-anr ghoe-awr, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq ghanrcae bi siq bi mawr-eu jeq hawr-eu zanqler paq-aer ghae-eu jeq ghawqmya ni mr-euq garkawv dzawr naeq-euq mae. 13 Aqyawfnyaf dzawr naeqghaq ngae, Yaqkov heulof-aer aer naeq-euq mae, “Aqyuif aqnyir deuq-or! Ngar aer-eu gar narhaq sher-eq. 14 Miqyaer, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr hawle baebae ngae pov, aqyawf maf-euq lafkhoer nae, aqyawf-euq tsawrmyanr-euq uqmov bi jawr-eu tsawrhaq deuq-anr tserdov taq-euq mae laer, Sirmoq dzawr naeqlaf dzeur-euq mae. 15 Garkawv heu-aq, yaerdan deuq nae aertaq-euq dawq-anr khawf tsaq-eu mae. Yaerbof-euq lafkhoer heulof-aer boftaq-euq mae:
16 ‘Heudeuq pyeuf lar ghaq-euq nar-aq,
Ngar ghofle-awr, coq-ir taq-euq Daqbir-euq saqpar saeqghawv tsovparle ma.
Pyav-ir shav-ir taq-euq gar ngar lavmuiq-awr,
Saqpar saeqghawv khoerghawv-anr khanqtur ma.
17 Khoerngae, dzerlar-euq tsawrhaqzaq, Sanqpaq Miqyaer-anr sharpovnya taef-a.
Ngaq-euq tsawrmyanr-anr ghoe-awr kurtaq-euq aqcawq tsawrjeuq tsawrca dawqtawvluf,
Heudeuq dawqtawv luf-anr Sanqpaq Miqyaer nae mr-euq mae laer aer taef-a.’ (Am 9:11-12)
18 “Miqyaer nae khar mr-euq gar dawqtawvluf, mqmaq maqbyav yarzir-anr nae aqyawf siqnya luf-eu mae.’ 19 Khoermirnae, Miqyaer jawr-eu paw ghoflar luf-eu aqcawq tsawrjeuq tsawrca heudeuq-anr lavshaq naeq-eu maq tsaq-a laer ngar aertsaev ma. 20 Aerkhawf, tanqpanq aqma mawrkawr-anr lawr naeq-euq maq shawr-eu jeq dzaq-eu, banq-awr khaqmiq sheu-eu, shiq hawr-eu pafsaef-euq jeqzaq dzaq-eu, heudeuq-anr byaer-awq laer aqyawf maf-anr sanqbof bof naeq-eu tsaq taef-a. 21 Aqjeq mirnae aernar-aq, Morseq-euq zanrdawq khofdawq-aq, arhuba nae tiqzir sair tiqzir, meuq yawqmeuq navluf-euq lafkhoer, dawq heudeuq maeqnaeq-eu tsawrhaq jawr-awr, landaw jawrnan yawqnan navluf zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer guimaeq naeqluf-eu mae.”
Yeqlursaqlaeq-anr Bawqtsaev-euq Jeq
22 Khoermirnae, aqyawf maf-euq lafkhoer nae tsawrhaq tserdov-awr, Pawrluv hawr-eu Baqnaqbar naeq-aer Aqdirawq-anr bi ir ma laer ghaqkhaer deuq, dzoeqmawq deuq hawr-eu Kalizaq armur murlan-aer nuikhanr shir-eu mae. Aqyuif aqnyir deuq-euq ghanrcae sheuqghae luf-eu Baqsaqbav laer kur-eu Yurdav hawr-eu Siqlav-anr tserdov-awr bi ir-euq mae. 23 Aqyawfmaf nae bof-euq sanqbof-aq, heulof-aer boftaq-euq mae:
“Ngamaf, ghaqkhaer deuq, dzoeqmawq deuq hawr-eu aqyuif aqnyir deuq, nawmaf, Aqdirawq, Surliv hawr-eu Girlirciv-anr jawr-eu, aqcawq tsawrjeuq tsawrca pyeuf-eu aqyuif aqnyir deuq-anr dawqcawqpuq ma.
24 Ngamaf-euq lafkhoer jawr-eu tsawrhaq tiqpavnav deuq, nawmaf jawr-eu gar oe-awr, ‘Nawmaf zanrdawq-anr ya cantae-awr, bawkhov maeqdzaq ya yaeq-eu mae’ laer nawmaf-euq nuima maq sar ni bi pyeuf lar-awr nuima saflar povpov lavlav-aer bi ghaelar-eu dawq ngaeqle-euq mae laer ngamaf ya gaq-euq ma. Tsawrhaq khoerdeuq-anr ngamaf nae khaer lef-euq maq ngeur. 25 Khoermirnae, ngamaf tiqgar uiqler-awr tserdov-euq, ngamaf zawr gaq-eu Baqnaqbar hawr-eu Pawrluv, nawmaf jawr-eu gar bi oe-eu yawmuiq taef-a laer noeq-eu ma. 26 Aqyawf nyaf-aq, aqdui-euq Sanqpaq Yeqsur Kali-euq tsawrmyanr gharduq, yawqha-euq daefzir bif peuq-eu tsawrhaq mae. 27 Khoermirnae, ngamaf, Yurdav hawr-eu Siqlav-anr khaer-awr bi oe-euq ma. Ngamaf nae khar boftaq-euq garkawv heu, aqyawf nyaf-euq khaqmae nae dzawr naeqlaf taef-a. 28 Maq mrkhmq-eu heudeuq maq ngeur nar-aq, nawmaf-euq khoertav khavbaev nuijeq maq ciqpi naeq-eu gar Yawshawr Saflar khawf nuima tsaq-awr, ngamaf khawf nuima tsaq-eu ma. 29 Nawmaf maq mrkhmq-eu jeq-aq heudeuq mae, tanqpanq aqma mawrkawr-anr lawr naeq-euq dzaqdzaq dawrdawr dzaq-eu, shiq dzaq-eu, pafsaef-euq jeqzaq dzaq-eu hawr-eu banq-awr khaqmiq sheu-eu, heudeuq-anr nawmaf maq mr nar-aq muiq duidui-eu mae. Nawmaf nuisar of luf-ur.”
30 Khoermirnae, aqyawf maf-anr bi khaer ghae-awr, Aqdirawq-anr ir keuv ngae, tsawrhaq armaf deuq-anr kuruiq-awr, aqyawf maf-anr sanqbof khoertaf bif naeq-euq mae. 31 Aqyawfmaf sanqbof khoertaf-anr guihaw ngae, aqyawf maf-anr ghaq bif-eu garkawv boftaq-euq mirnae, aqyawfmaf laqkhaqcaer duidui-eu mae. 32 Yurdav hawr-eu Siqlav, aqnyaf khawf, Yaerdan pyeuf-eu mirnae, aqyuif aqnyir deuq-anr dawq ghawqmya ni ngaeqnaeq-eu lafkhoer maeqbawq bif-awr ghaq bi khav lar-euq mae. 33 Aqyawfnyaf khoergar tiqkhaeq jawr-awr, aqyuif aqnyir deuq nae dawqcawq puqanr laf-euq dawq yur-awr, ghaqkhaer deuq jawr-eu gar bi ghof-ir-euq mae. 34 Aerkhawf, Siqlav ghaq-aq, khoergar jawryaf-eu yawmuiq nga laer noeqtsaev-euq mae. 35 Pawrluv hawr-eu Baqnaqbar-aq, Aqdirawq-anr jawr-awr, aqcawq ghawqmya ghaq naeq-aer gm-awr Sanqpaq Miqyaer-euq dawq maeqnaeq tsovnaeq-awr, dawqmaeq maeq-euq mae.
Pawrluv Hawr-eu Baqnaqbar Ghawq-ir-euq
36 Arnan aryamq uicuiv myanrlar ngae, Pawrluv, Baqnaqbar-anr aer naeq-eu, “Arnyaf nae Sanqpaq Miqyaer-euq dawq maeqyaf-euq meuq yawqmeuq navluf-anr ghofkhof-ir-awr, aqyuif aqnyir deuq aqjox-aer pyeuf luf-eu nga laer haw-ir kar-eur.” 37 Khoerngae, Baqnaqbar-aq, Maqkuv laer kur-eu Yorhaq-anr khawf sheuqghae ma laer noeqtsaev-euq mae. 38 Aerkhawf, dzeurlaf ngae, aqyawfmaf, Paqburlir mirkhanq-anr jawr ngae, aqyawfnyaf naeq-aer gar maq mr-ir ni ghawq-ir-euq tsawrhaq-anr sheuqghae-eu maq tsaq-a laer, Pawrluv pyaer-eu mae. 39 Khoermirnae, aqyawfnyaf yawkaq yawkhav-aer jadzaq-awr, tiqghaq tiqpaw-aer ghawq-ir-euq mae. Baqnaqbar-aq, Maqkuv sheuq-awr nae, Gurbaqlur irjawlanr-anr lawq-anr dziq-awr ir-euq mae. 40 Aerkhawf, Pawrluv-aq, Siqlav-anr tser-awr, aqyuif aqnyir deuq nae Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr-euq lafkhoer bi a’naeq ghaq-euq nar-aq, sheuq-awr dov-ir-euq mae. 41 Aqyawf, Surliv hawr-eu Girlirciv doedoe-aer, Kalizaq armur deuq-anr ghaq bifbif-aer can-euq mae.
16
Tivmorseq, Pawrluv Naeq-aer Ir-euq
1 Khoerngae, Pawrluv, Deqbeq hawr-eu Lurdaqlar-anr oe keuv-euq mae. Khoergar Tivmorseq laer kur-eu zaqlanr tiq ghaq jawr-eu mae. Aqyawf-aq, jan lar-euq Yurdavma tiq ghaq-euq zaqyo mae. Aerkhawf, aqyawf-euq aqda-aq, Heqlaqsar tsawrhaq mae. 2 Lurdaqlar meuq-anr hawr-eu Irgawrnir-anr jawr-eu aqyuif aqnyir deuq, aqyawf-anr jaceuq-eu mae. 3 Pawrluv, Tivmorseq-anr sheuqcawghae mawf-eu mirnae aqyawf-anr bawkhov maeqdzaq bi yaeq ler-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, Tivmorseq-euq aqda-aq, Heqlaqsar tsawrhaq mae laer khoergar jawr-eu Yurdav tsawrhaq dawqtawvluf siqnya-eu mae. 4 Aqyawfmaf tiqmeuq sair tiqmeuq-anr ir luf ngae, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu ghaqkhaer deuq hawr-eu dzoeqmawq deuq nae bawqdzaqtsaev taq-euq zanrtaq khoftaq khoer, zaqlanr deuq bi mrcaw-eu gharduq maeqnaeq-euq mae. 5 Khoermirnae, Kalizaq armur deuq, jan-eu paw ghaq khav lar-awr, nan-anr nae tsawrhaq myaqlar luf-eu mae.
Maqgeqdawrniv Tsawrhaq Kur-eu
6 Khoerngae, Aqsir mircoer-anr Yaerdawq maqbi maeq ni Yawshawr Saflar lavtsoeq-eu mirnae, aqyawfmaf, Puqgir hawr-eu Gaqlaqtiv mirkhanq irpav ghae-euq mae. 7 Aqyawfmaf, Mursir mirkhanq-euq mirkaq-anr ir keuv ngae, Beqturnir mirkhanq-anr urler-eu laer laejae-euq khawf, muiq-eu Saflar lavtsoeq-eu mae. 8 Khoermirnae, aqyawfmaf, Mursir mirkhanq irpav ghae-awr nae Daqlor-anr ir keuv-euq mae. 9 Uqcif pawdzer, Pawrluv-anr mawrle-euq lafkhoer, Maqgeqdawrniv tsawrhaq tiq ghaq yawfle-awr Pawrluv-anr shar-eu, “Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr lar-awr, ngamaf-anr cawba lar-awq.” 10 Pawrluv mawrle-eu lafkhoer khoerlof-aer ya mawr-euq nar-aq, Sanqpaq Miqyaer, aqyawf maf-anr guiqlanqdawq maeq naeqler laer ngamaf-anr, kur-eu ngar-a laer noeqjir-awr, ngamaf, Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr yawkawr-aer lenya ni laeqhmq-euq ma.
Luqdir, Yeqsur-anr Janlar-euq
11 Ngamaf, lawq-anr dziq-awr, Daqlor-anr nae Saqmoqdaqlaer irjawlanr-anr dawrcoe ni ir-awr, nishawq ngae nan, Naqbawrlir meuq-anr ir keuv-euq ma. 12 Khoergar nae nar-aq, Pirlirpiv-anr le keuv-euq ma. Meuq khoermeuq-aq, Maqgeqdawrniv mirkhanq-euq lafkhoer, Lormav tsawrhaq uvlanr luf-eu meuq uqdzan mae. Ngamaf khoergar heumyav nan jawr-euq ma. 13 Landaw jawrnan ngae nan, ngamaf meuq-euq lafnyir paw irdov-awr, guiqlanq shar-eu tsawrhaq aqmyanluf guiqlanq shar-ir-eu lawrbaq lawrdzer-anr ir keuv-euq ma. Ngamaf nuir-awr khoergar uiqlar taq-euq zaqmiq aqbur deuq-anr dzoer-awr dawq ngaeqcawq-euq ma. 14 Khoerngae, Miqyaer-anr uqduq tanq-eu, Tiqyaqdiqlar meuq-anr jawr-euq Luqdir laer kur-eu, nerpuir saqpar anq-eu zaqmiq aqbur tiq ghaq, ngamaf ngaeq-eu gar gaq-euq mae. Pawrluv nae ngaeq-euq garkawv deuq-anr yawmuiq-aer narhaq ni, Sanqpaq Miqyaer, aqyawf-euq nuima pan-euq mae. 15 Khoernar-aq, aqyawf hawr-eu aqyawf-euq nymrkhanq-euq zaq dawqtawvluf bartirsaq hageuf-euq mae. Khoerngae, aqyawf shar-eu, “Ngar, Sanqpaq Miqyaer-anr sarjax zif-eu nga laer nawmaf noeq-eu ngeur nar-aq, ngaq-euq nymr-anr davlar-awr yaflar-awq.” Khoermirnae, aqyawf, ngamaf-anr cawqza nya-euq mae.
Pirlirpiv-anr Jawr Ngae Bi nyaef-euq
16 Tiqnan, ngamaf guiqlanq sharduq-anr ir luf ngae, ja’maw maw-eu naef ur-eu zaqkhav aqbur tiq ghaq, ngamaf-anr tanqpuq lar-euq mae. Aqbur khoerghaq shaevtsaq tsaqnya-eu mirnae, aqyawf-euq yawsanr deuq-anr pyur ghawqmya ni lavza naeq-euq mae. 17 Aqbur khoerghaq, Pawrluv hawr-eu ngamaf-euq maeqnan cantae cantae-aer gur-eu, “Tsawrhaq heudeuq-aq, Gor duidui-eu Miqyaer-euq ghaqzaq ghaqkhaer mae. Aqyawf maf-aq, aqdui-anr bi buq-ir-eu garma dawqdzawr mrlar-euq mae.” 18 Aqyawf khoerlof-aer ghawqmya nan janrkeuv laf-euq mirnae, Pawrluv daevlar taq-awr, narkhan paw ciqpyawr-awr naef khoermawr-anr aer naeq-eu, “Yeqsur Kali-euq tsawrmyanr-euq uqmov, ngar, nawq-anr dawq bif-eu ma. Aqyawf-anr nae dovle-awq.” Khoerngae, tiqpov taef-aer naef khoermawr dovle-euq mae. 19 Aerkhawf, aqbur khoerghaq-euq yawsanr deuq, aqyawf maf-euq noeqtmqduq pyeuf-eu pyur zakhaeq maqpar jav-eu ngar-a laer ya mawr ngae, Pawrluv hawr-eu Siqlav-anr nyaef-awr, povka laevkawv, aryaq jav-eu tsawrhaq deuq jawr-eu gar gheughae-euq mae.
20 Aqyawfmaf, aqyawf nyaf-anr yarkhaq dar-eu tsawrhaq jawr-eu gar sheuqkeuv ghae-awr heulof-aer aer-eu mae, “Yurdav tsawrhaq pyeuf-eu tsawrhaq heu nyiq ghaq, aqdui-euq meuq gardzaq garkawv bi dovlar ni janrluf-eu mae. 21 Aqyawfnyaf, aqdui, Lormav tsawrhaq maq hageuf khmq-aer maq mrkhmq-eu zanr maeq luf tsov luf-eu mae.” 22 Khoerngae, tsawrhaq armaf mafma deuq tiqkawv lof-aer turlar-awr, aqyawf nyaf-anr muir-eu mae. Yarkhaq dar-eu tsawrhaq, aqyawf nyaf-euq maeqtsoeq nyaeflaev-awr, darkawq nae diq-awq laer dawq bif-euq mae. 23 Aqyawf nyaf-anr ghawqmya laf diq-awr, kuv-anr nyaefur-euq mae. Aqyawf nyaf-anr yawmuiq-aer lof ni kuv-euq aqyuif ghaq-anr dawq bif-euq mae. 24 Kuv-euq aqyuif ghaq dawq khoer za-euq lof-aer, aqyawf nyaf-anr kuv-euq lafkhoer lawv-anr nyaefur-awr, aqyawf nyaf-euq aqkuir-anr darkawq manqtawf nae tawftaeq taq-euq mae.
Kuv-euq Aqyuif Ghaq-euq Nymrkhanq Kakhof-eu Jeq Za-euq
25 Aerkhawf, saerghanr caelar ngae, Pawrluv hawr-eu Siqlav guiqlanq shar-awr, Miqyaer-anr jaceuq-eu cardawq carcar-aer jaceuq luf-eu mae. Kuv-anr ur-eu deuq khawf narhaq luf-eu mae. 26 Khoerngae, mirluvluv duidui lar-awr, kuv-euq dawqpaeq-anr keuv ni nyaelar-euq mae. Tiqpov taef-aer kuv-euq larghov dawqtawvluf panlar jir-awr, kuv-anr ur-eu tsawrhaq deuq-anr paftaq-euq shmrcav galaev jir-euq mae. 27 Khoerngae, kuv-euq aqyuif ghaq noeqlar-awr, kuv-euq larghov dawqtawvluf pantaq-euq gar ya mawr ngae, kuv-anr ur-eu tsawrhaq dawqtawvluf caevdov jir-euq jeq nga laer noeq-awr, micaer ghawrdov-awr, yawqhar yawqha saef-eu laer ghae-eu mae. 28 Aerkhawf, Pawrluv tersar yawkhav-aer gur-eu, “Yawqha-euq mawrdo-anr lavtanq lavnar-eu jeq taq janr. Ngamaf yawqghaq navluf heugar jawr luf ma.”
29 Khoerngae, kuv-euq aqyuif ghaq miqdzaq bi keuqlef-awr, caevur ghae-awr, yawdzuq gan’gan-aer, Pawrluv hawr-eu Siqlav-euq maeqshi gabyav ghae-euq mae. 30 Khoernar-aq, aqyawf, aqyawf nyaf-anr sheuqdov ghae-awr aer-eu, “Saqlaq-or! Ngar ya buq-ir ni aqjeq ya janr-eu la?”
31 Khoerngae, aqyawfnyaf aer-eu, “Sanqpaq Yeqsur Kali-anr jan-awq. Nawr hawr-eu nawq-euq nymrkhanq-euq zaq dawqtawvluf ya buq-ir taef-a.” 32 Khoernar-aq, aqyawfnyaf, kuv-euq aqyuif ghaq-anr hawr-eu aqyawf-euq nymr-euq lafkhoer jawr-eu tsawrhaq dawqtawv luf-anr, Sanqpaq Miqyaer-euq dawq ja naeq-euq mae. 33 Khoerngae mir, khoerngae yamq-anr, kuv-euq aqyuif ghaq, aqyawf nyaf-anr sheuqghae-awr, aqyawf nyaf-anr bi diq-euq markhaeq-anr tsiqshawr naeq-euq mae. Khoernar-aq, aqyawf hawr-eu aqyawf-euq nymrkhanq-euq zaq dawqtawvluf tiqpov taef-aer bartirsaq hageuf-euq mae. 34 Khoernar-aq, aqyawf nyaf-anr aqyawf-euq irkanr sheuqur-awr, aqyawf nyaf-euq maeqshi dzaqdzaq dawrdawr ciqtaq naeq-euq mae. Miqyaer-anr jan-eu mirnae, aqyawf hawr-eu aqyawf-euq nymrkhanq-euq zaq dawqtawvluf laqkhaqcaer duidui-eu mae.
35 Uqbya byalar ngae, yarkhaq dar-eu tsawrhaq, lofpir-eu kuirlaf deuq-anr khaer-awr heulof-aer bi tsafgaq-ir-euq mae, “Tsawrhaq khoer nyiq ghaq-anr pyaeq naeq-awq.” 36 Khoerngae, kuv-euq aqyuif ghaq, Pawrluv-anr dawq khoerdeuq heulof-aer aer naeq-euq mae, “Yarkhaq dar-eu tsawrhaq deuq, nawnyaf-anr pyaeq naeq-awq laer khaer lef-euq nga. Khoermirnae, nymq-mr kuv-anr nae dov-ir-awr, nuisar of-eu lafkhoer ghofler-awq.”
37 Aerkhawf, Pawrluv, aqyawf maf-anr aer naeq-eu, “Nganyaf, Lormav tsawrhaq pyeuf-eu khawf, aqyawfmaf, nganyaf-anr yarkhaq maq dar-euq minav-aer, aqcawq-euq maeqshi diq-awr kuv-anr biqur naeqlaf-euq mae. Nymq-mr aqyawfmaf, nganyaf-anr ciqcur ni pyaeq-eu laer ghae-eu la laq? Maq geuf. Aqyawfmaf, yawqha-euq mawrdo oe-awr, nganyaf-anr bi sheuqdov le-awq.”
38 Lofpir-eu kuirlaf khoerdeuq yarkhaq dar-eu tsawrhaq-anr tsafgaq naeqler ngae, aqyawfnyaf, Lormav tsawrhaq mae laer ya gaq-awr guv-eu mae. 39 Khoermirnae, aqyawfmaf oe-awr, aqyawf nyaf-anr tanqshar-euq mae. Khoernar-aq, aqyawf nyaf-anr kuv-anr nae sheuqdov-awr, meuq heumeuq-anr nae dov-ir naeqlaf laer shar-eu mae. 40 Aqyawfnyaf kuv-anr nae dovle-awr, Luqdir-euq irkanr-anr urler-euq mae. Aqyuif aqnyir deuq-anr ya mawr ngae, aqyawf maf-anr ghaq bif-awr ghawq-euq mae.
17
Tersaqlorni-anr Maeqjan-euq
1 Khoerngae, Pawrluv hawr-eu Siqlav, Aqpirbawrlir meuq hawr-eu Aqpawrlawrnir meuq-anr canpav ghae-awr, Tersaqlorni-anr oe keuv-euq mae. Khoergar, Yurdav tsawrhaq-euq zanrdawq khawqnymr jav-eu mae. 2 Khoernar-aq, aqmyanmyan lof-aer, Pawrluv, zanrdawq khawqnymr-anr urler-euq mae. Landaw jawrnan ngae nan smq jaw byan ni Yaerbof-anr ghoeghoe-aer aqyawfmaf naeq-aer jasawx-euq mae. 3 Kali-aq, shaqzanq ya daq-awr, shir-euq gar nae ya ghofdaeflar mae laer aershaw-awr ja’mawr naeq-eu lafkhoer aer-eu, “Ngar, nawmaf-anr dawqmaeq maeq luf-eu Yeqsur heughaq-aq Kali mae.” 4 Aqyawf maf-euq lafkhoer tiqpavnav deuq-anr maeqjan-awr, Pawrluv hawr-eu Siqlav-anr gawflar-euq mae. Miqyaer-anr guv-eu Heqlaqsar tsawrhaq armaf mafma hawr-eu, myavpyawq narmaer jav-eu zaqmiq aqbur deuq khawf yawmyaq mae.
5 Aerkhawf, maq jan-eu Yurdav tsawrhaq deuq myavnav nav-eu mirnae, povka laevkawv khar ngeur-eu gar jawr-eu tsawrdoer deuq-anr dae’uiq-awr, meuq khoermeuq bi luiqgha lar-euq mae. Aqyawfmaf, Yaqsoq-euq nymr-anr tanqur lef-awr, Pawrluv hawr-eu Siqlav-anr tsawrhaq khoermyav ni-euq maeqshi gheudov-eu laer pov-euq mae. 6 Aerkhawf, aqyawf nyaf-anr maq povmawr nya-eu mirnae, Yaqsoq hawr-eu aqyuif aqnyir tiqpavnav deuq-anr gheu-awr meuq-anr uvlanr-eu deuq jawr-eu gar le keuv ngae, heulof-aer gurgur-aer aer-eu mae, “Mirtsaq povlav par-eu tsawrhaq deuq, heugar khawf oe keuv taq-euq ngar-a. 7 Yaqsoq, aqyawf maf-anr hageuf-euq mae. Aqyawfmaf, Yeqsur laer kur-eu sanqpaq nuighaq jawr-eu mae laer aer-awr, aqyawfmaf dawqtawvluf sanqpaq Gaersaq-euq zanrtaq khoftaq-anr mrbanq-euq mae.” 8 Dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, tsawrhaq armaf deuq hawr-eu meuq-anr uvlanr-eu deuq, nuima maq sar ni pyeuf lar-euq mae. 9 Khoerngae, aqyawfmaf, kamq-eu gharduq pyur yurghaq-euq nar-aq, Yaqsoq hawr-eu cawq deuq-anr pyaeq naeq-euq mae.
Beqlir Meuq-anr Maeq-euq
10 Khoernar-aq, uqcif cifle ngae, aqyuif aqnyir deuq tiqpov taef-aer, Pawrluv hawr-eu Siqlav-anr Beqlir meuq-anr khaer ghae-euq mae. Aqyawfnyaf khoergar ir keuv ngae, Yurdav tsawrhaq-euq zanrdawq khawqnymr-anr urler-euq mae. 11 Khoergar jawr-eu tsawrhaq deuq-aq, Tersaqlorni meuq-anr jawr-eu tsawrhaq deuq navmaqtser sharnoeq nya-awr, aqyawfmaf laeqhmqdan taq-euq lafkhoer, Miqyaer-euq dawq-anr hageuf-eu mae. Garkawv khoerdeuq tsaq nga laq maq tsaq nga laq laer ya siq ni, yawqnan navluf Yaerbof-anr povtserhaw luf-eu mae. 12 Khoermirnae, aqyawf maf-euq lafkhoer ghawqmya ghaq Kali-anr jan lar-euq mae. Myavpyawq narmaer jav-eu Heqlaqsar-euq zaqmiq aqbur deuq khawf, zaqyo aqli deuq khawf ghawqmya ni jan lar-euq mae.
13 Aerkhawf, Pawrluv, Beqlir meuq-anr Miqyaer-euq dawq maeq luf-eu mae laer Tersaqlorni-anr jawr-eu Yurdav tsawrhaq deuq ya siq ngae, khoergar khawf oe-awr, tsawrhaq armaf mafma-anr lavteuv-euq mae. 14 Khoerngae, aqyuif aqnyir deuq, Pawrluv-anr iqmalavshav-euq lawrdzer paw yawkawr-aer bi ir-euq mae. Aerkhawf, Siqlav hawr-eu Tivmorseq-aq, khoergar jawryaf-euq mae. 15 Khoernar-aq, Pawrluv-anr sheuqha-ir-euq deuq, Aqteq-anr keuv ni sheuqha keuv-ir-euq mae. Siqlav hawr-eu Tivmorseq-anr aqyawf jawr-eu gar yawkawr-aer oe laer, dawq bif-awr nae bi ghofler-euq mae.
Pawrluv, Aqteq-anr Maeq-euq
16 Pawrluv, Aqteq-anr jawr-awr, aqyawf nyaf-anr dawqluf ngae, meuq meuqlanni tanqpanq aqma mawrkawr byan luf-eu gar ya mawr-awr, saflar maq sar ni pyeuf lar taq-euq mae. 17 Khoermirnae, aqyawf, zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer, Yurdav tsawrhaq hawr-eu Miqyaer-anr uqduq tanq-eu aqcawq tsawrjeuq tsawrca naeq-aer jasawx-eu uqtaf, yawqnan navluf povka laevkawv-anr khar mawrle-euq tsawrhaq naeq-aer jasawx-euq mae. 18 Khoerngae, Erpirgurlu armafdd hawr-eu Saqtovifee armaf-euq tsawrganr siqzaq deuq khawf, Pawrluv naeq-aer jasawx-euq mae. Khoerngae, tiqpavnav deuq aer-eu, “Heugar maqloev maqlawv-aer tortor-aer can-eu heughaq aqjeq aermawf-eu nga?” Pawrluv, Yeqsur-euq garkawv hawr-eu ghofdaef lar-euq garkawv maeq-eu mirnae, tiqpavnav deuq aer-eu, “Aqyawf-aq, yawqkhanq yawqmir yawq-euq miqyaer deuq-euq garkawv maeq-eu lof-aer dur nga.” 19 Khoerngae, aqyawfmaf, Pawrluv-anr Aqleqorpaqgur gawqjawq-anr sheuqdav lef-awr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Nawr ngaeq luf-eu dawqmaeq dawqtsov yawshuif teu, ngamaf-anr khawf bi siq naeqlafnya mae lor? 20 Nawr, ngamaf-euq naqbawr maq gaqhaw-euq jeq ngaeq-eu mirnae, ngamaf garkawv heudeuq-euq dawqtsuif siqnya mawf mir-a.” 21 Aqteq tsawrhaq hawr-eu khoergar jawr-eu daqyan deuq dawqtawvluf, nuijeq tiqjeq-iq-euq gharduq aryamq maq zmq-aer, maq gaqhaw-euq garkawv yawshuif jeq ja-awr, narhaq-eu gar taef-aer aryamq zmq-eu mae.
Pawrluv, Aqleqorpaqgur-anr Maeq-euq
22 Khoerngae, Pawrluv, Aqleqorpaqgur gawqjawq-euq ghanrcae yawf-awr heulof-aer aer-eu mae,
“Aqteq-euq tsawrhaq-or! Nawmaf yawqdzer dzaq-anr navluf uqduq tanq-eu zanr-anr taqhuiq duidui-eu nga laer ngar ya mawr-euq ma. 23 Aqjeq mirnae aernar-aq, ngar doedoe-aer can-awr, nawmaf uqduq tanq-eu jeq-anr haw ngae: NGA’MAF MAQ SIQNYA-EU MIQYAER-EUQ GHARDUQ laer bofmyanq taq-euq lawrduq tiq tsanr-anr ngar mawr-euq ma. Khoermirnae, nawmaf maq siqnya-eu khawf uqduq tanqluf-eu Miqyaer heughaq-euq garkawv, ngar, nawmaf-anr ja’maeq naeq mawf mir-a:
24 “Mirtsaq hawr-eu mirtsaq-euq khoertav khar jawr khar jav-eu yawqjeq navluf-anr bae-euq Miqyaer-aq, mq hawr-eu mir-euq Yawsanr ghaq pyeuf-eu mirnae, tsawrhaq-euq aqlaf nae tsov-euq uqduq tanqnymr-anr jawr-eu maq ngeur-a. 25 Aqyawf tiqjeqpaq mawf-eu lof-aer, tsawrhaqzaq-euq aqlaf nae lawr-euq gar ghoe-eu maq ngeur-a. Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawf-aq, tsawrhaq dawqtawv luf-anr daef-eu jeq, saf hawr-eu yawqjeq navluf bif-eu ghaq pyeuf-eu mae. 26 Aqyawf, tsawrhaq tiq ghaq-euq shiq-anr nae taef-aer, mirkhanq-euq tsawrjeuq tsawrca dawqtawv luf-anr bae-euq khoer-aq, mirtsaq tanqkhawr doe ni bi jawr-eu gharduq mae. Aryamq arlaw hawr-eu ya jawr-eu mirkaq khawf, ardanqbae ngae nae noeqtsaev taq-euq mae. 27 Khoer-aq, tsawrhaqzaq noeqtmq-eu lafkhoer, aqyawf-anr ya sawvhaw-awr ya mawr ni, Sanqpaq Miqyaer-anr bi sharpov-eu gharduq mae. Miqyaer-aq, aqdui yawqghaq navluf-anr nae, garmanr maqkaq gar jawr luf-eu mae. 28 Aqjeq mirnae aernar-aq, aqdui, aqyawf-euq lafkhoer daef-awr, luvlav mr luf-eu uqtaf, yawdaef daef luf-eu ma. Nawmaf-euq zaqnyiq zmqdawq siqzaq tiqghaqnav nae aertaq-euq lof-aer, ‘Aqdui khawf Miqyaer-anr nae jeuqle ovle-euq tsawrhaq ma.’ 29 Khoermirnae, aqdui, Miqyaer-anr nae jeuqle ovle-euq ngeur nar-aq, Miqyaer-euq pyeufghaer-aq, tsawrhaq nae noeqdov-awr janrtaq-euq pyur, shuir, khaqlo-euq mawrkawr, heudeuq-anr dur taef-a laer noeq-eu maq tsaq-a. 30 Dzeurlaf ngae, tsawrhaq nae maq siqnya-aer mr-euq deuq-anr Miqyaer hawdzeur-euq mae. Aerkhawf, nymq-mr yawqgar navluf jawr-eu tsawrhaq dawqtawvluf noeqpov noeqpar-awq laer dawq bif-euq mae. 31 Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawf nae aryaq biftaq-euq ghaq-anr ghoe-awr, mirtsaq zaq-anr tsaq-awr dawr-eu lafkhoer aqyawf yarkhaq dar-eu laer nanpax paxtaq-euq mae. Aqyawf-anr shir-euq gar nae bi ghofdaef lar-euq gar ghoe-awr, Miqyaer nae khoerghaq-anr aryaq biftaq-euq mae laer tsawrhaqzaq dawqtawv luf-anr yawduq baw-eu jeq bif naeq-euq mae.”
32 Khoerngae, aqyawfmaf shir-euq gar nae ghofdaef lar-euq garkawv ya gaq-awr, tsawrhaq tiqpavnav deuq, aqyawf-anr aqjaf jaf-eu mae. Aerkhawf, tiqpavnav deuq aer-eu, “Nawr garkawv teu ja-eu gar ngamaf yawqpovyawq par narhaq taef-a.” 33 Khoernar-aq, Pawrluv, aqyawf maf-euq ghanrcae-anr nae dov-ir-euq mae. 34 Aerkhawf, heumyav ghaq, Kali-anr jan lar-awr, aqyawf-anr gawfler-euq mae. Tsawrhaq khoerdeuq-euq lafkhoer, Aqleqorpaqgur armaf-anr taf-eu Daqyawrnaqsir laer kur-eu tiq ghaq keuq-awr, Daqmaqlir laer kur-eu zaqmiq aqbur tiq ghaq hawr-eu nuideuq khawf keuq-eu mae.
18
Gawrliqtu-anr Maeq-euq
1 Khoernar-aq, Pawrluv, Aqteq-anr nae dov-ir-awr, Gawrliqtu-anr ir-euq mae. 2 Khoergar, Boqtuv mirkhanq-anr daefle-euq Aqgurla laer kur-eu Yurdav tsawrhaq tiq ghaq-anr tanqpuq-euq mae. Yurdav tsawrhaq dawqtawvluf Lormav meuq-anr nae ya dov-ir jir-eu mae laer, sanqpaq Gaqlawrdir dawq bif-euq mirnae, aqyawf-euq nymrdanq Birgirla naeq-aer Irdaqliq mirkhanq-anr nae dovle-euq maq myanrlar-aq siq. Pawrluv, aqnyaf dzerzaq-anr dzoer-ir-euq mae. 3 Aqnyaf dzerzaq-aq, saqpar saeqghawv janranq-eu tsawrhaq mae. Pawrluv khawf aqnyaf dzerzaq lof-aer gar aqyawf tiqjeq mr-eu mirnae, Pawrluv, aqyawfnyaf naeq-aer jawr-awr gar mr-euq mae. 4 Yurdav tsawrhaq hawr-eu Heqlaqsar tsawrhaq, Kali-anr janlar ni, landaw jawrnan yawqnan navluf zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer Pawrluv kurcawq-eu mae.
5 Siqlav hawr-eu Tivmorseq, Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr nae oe keuv ngae, Pawrluv, muiq-eu Saflar katir-eu mirnae, Yeqsur-aq, Kali mae laer Yurdav tsawrhaq deuq-anr sarkir kamqnaeq luf-eu mae. 6 Aerkhawf, tsawrhaq khoerdeuq, aqyawf-anr muir-awr yaeqbawq saerlu-aer aer ngae, Pawrluv, aqyawf-euq paerkhanq byuqkhar-awr aer-eu, “Nawmaf-euq shiq, nawmaf-euq uqduq-euq khoertav jav luf-ur. Ngar-aq, yawshawr ma. Iqnan tafnar-aq, ngar, aqcawq tsawrjeuq tsawrca jawr-eu gar ir ma.”
7 Khoernar-aq, aqyawf khoergar nae dov-ir-awr, Miqyaer-anr uqduq tanq-eu Yurtuq laer kur-eu ghaq-euq irkanr ir-euq mae. Aqyawf-euq nymr-aq, zanrdawq khawqnymr-euq dawqpae jav-eu mae. 8 Zanrdawq khawqnymr-euq aqyuif geuf-eu Gaqlirpuv laer kur-eu ghaq hawr-eu aqyawf-euq miqsawrzaq yawqghaq navluf, Sanqpaq Yeqsur-anr jan lar-euq mae. Gawrliqtu-anr jawr-eu ghawqmya ghaq khawf ya gaq-awr jan lar-awr, bartirsaq hageuf-euq mae.
9 Uqcif pawdzer mawrle-eu lafkhoer, Sanqpaq Yeqsur, Pawrluv-anr heulof-aer aer-eu mae, “Taq guv. Nawr ciqcur ni maq jawr-aer ngaeq-awq. 10 Aqjeq mirnae aernar-aq, ngar, nawq naeq-aer jawr-eu ma. Tiqghaq-iq nawq-anr maq lavtanq maq lavnar lar-ar. Meuq heumeuq-euq lafkhoer ngaq-euq tsawrhaq ghawqmya ni jawr-eu ma.” 11 Pawrluv khoergar tiq khof uqtaf bala kof siq jawr-awr, aqyawf maf-euq ghanrcae Miqyaer-euq dawq maeqnaeq tsovnaeq-euq mae.
12 Aqgaqyar mirkhanq-anr Gaqliqoq sanrmr luf ngae, Yurdav tsawrhaq nuima tiqgar gm-awr, Pawrluv-anr muir ni turlar-awr, aqyawf-anr yarkhaq dar-eu nuirmanq-anr sheughae-awr, 13 aer-eu, “Tsawrhaq heughaq-aq, zanrdawq-anr banq-eu jeq-aer Miqyaer-anr uqduq tanq ni, aqcawq-anr gheupyawr luf-eu mae.”
14 Khoernar-aq, Pawrluv khaqmae mrnga-awr dawq ngaeq-eu laer ghae ngae, Gaqliqoq, Yurdav tsawrhaq deuq-anr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Yurdav tsawrhaq deuq-or! Garkawv heu yawlaeq jeq maq ngeur nar-aq, zawr banq-eu yawcawv jeq mr-euq ngeur-eu lawnmr-aq, ngar oror-aer nawmaf ja-eu gar narhaq ma. 15 Aerkhawf, dawq deuq, tsawrmyanr deuq hawr-eu nawmaf-euq zanrdawq-anr taf-eu garkawv pyeuf-eu mirnae, nawmaf yawqha yawqha hawtser-awq. Heulof-aer ghae-eu garkawv deuq-anr ngar yarkhaq dar-eu ghaq maq geuf mawf nya.” 16 Khoernar-aq, aqyawf, aqyawf maf-anr yarkhaq dar-eu nuirmanq-anr nae taedov ghae-euq mae. 17 Khoerngae, Heqlaqsar tsawrhaq dawqtawvluf, zanrdawq khawqnymr-euq aqyuif Surdeq-anr tsuvtaeq-awr, yarkhaq dar-eu nuirmanq-euq maeqshi diq-euq mae. Aerkhawf, Gaqliqoq-aq, garkawv khoer aqyawf-anr tiqjeq-iq maq taf-eu lof-aer jawr-eu mae.
Pawrluv, Aqdirawq-anr Ghof-ir-euq
18 Pawrluv khoergar ghawqmya nan jawr-euq nar-aq, aqyuif aqnyir deuq-anr ghawqdawq tsaf-awr, lawq-anr dziq-awr Surliv-anr ir-euq mae. Birgirla hawr-eu Aqgurla aqnyaf dzerzaq khawf aqyawf naeq-aer ir-euq mae. Aqyawf nae kamqtaq-euq lof-aer, Geqjeq meuq-anr ir keuv ngae, aqyawf uqjaev jaev-euq mae. 19 Aqyawfmaf, Erpersu-anr ir keuv-awr, aqnyaf dzerzaq-anr khoergar bi jawryaf-euq mae. Pawrluv-aq, zanrdawq khawqnymr-anr urler-awr, Yurdav tsawrhaq deuq naeq-aer jasawx-euq mae. 20 Khoerngae, aqcawq, aqyawf-anr uicuiv tiqkhaeq jawr naeqlaf-awq laer shar-eu khawf, aqyawf maq jawrnaeq-aq. 21 Aerkhawf, aqyawf, aqyawf maf-anr ghawq-ir ngae aer-eu, “Ngar khar ghaenya-eu lof-aer Yeqlursaqlaeq-anr yawbui jav-eu gar ya ir keuv-a. Aerkhawf, Miqyaer nuima tsaq nar-aq, ngar, nawmaf jawr-eu gar par ghoflar ma.” Khoernar-aq, aqyawf, lawq-anr dziq-awr Erpersu-anr nae dov-ir-euq mae.
22 Pawrluv, Gaersaqlir-anr ir keuv-awr, khoergar nae ledav-awr, Kalizaq armur-anr dawqcawq puqnaeq-awr, Aqdirawq-anr le-euq mae. 23 Pawrluv khoergar tiqkhaeq jawr-euq nar-aq dov-ir-awr, Gaqlaqtiv hawr-eu Puqgir mirkhanq tiqgar sair tiqgar ir-awr, zaqlanr dawqtawv luf-anr ghaq bif-euq mae.
Aqpawrluv, Guiqlanq-euq Gar Mr-euq
24 Khoerngae, Aqleqsaqdur meuq-anr daefle-euq Aqpawrluv laer kur-eu Yurdav tsawrhaq tiq ghaq, Erpersu-anr oe keuv-euq mae. Aqyawf-aq, dawq zawr ngaeq nya-awr, Yaerbof siqnya duidui-eu mae. 25 Tsawrhaq heughaq-aq, Sanqpaq Miqyaer-euq garkawv ya dzaw-awr, nuima keuv duidui-eu lafkhoer, Sanqpaq Miqyaer-euq garkawv marjawv ni maeq nya-awr aernya-eu mae. Aerkhawf, aqyawf-aq, Yorhaq-euq bartirsaq-anr siqnya-eu taef mae. 26 Aqyawf, zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer, danqbae-awr nuima khaqduq ni maeq-eu mae. Birgirla hawr-eu Aqgurla aqnyaf dzerzaq, aqyawf maeq-eu dawq ya gaq ngae, aqyawf-anr kurceuv dov-awr, Miqyaer-euq garkawv marjawv ni yawmuiq-aer, aqyawf-anr maeqnaeq-euq mae.
27 Aqyawf, Aqgaqyar mirkhanq-anr irtsaev mawf-eu mirnae, khoergar jawr-eu zaqlanr deuq aqyawf-anr bi ha’ni, ghaq bif-eu laer aqyuif aqnyir deuq nae sanqbof bofanr ghae-euq mae. Aqyawf khoergar ir keuv ngae, Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr-euq baqda nae, jan lar-euq tsawrhaq deuq-anr yawkhav-aer cawba naeq-euq mae. 28 Aqjeq mirnae aernar-aq, Yeqsur-aq, Kali mae laer Yaerbof panpan-aer tsawrhaq dawqtawv luf-euq maeqshi, Yurdav tsawrhaq naeq-aer tsawrpyaer pyaer ngae, aqyawf pyaerghaq nya-eu mae.
19
Pawrluv, Erpersu-anr Jawr-euq
1 Aqpawrluv, Gawrliqtu-anr jawr ngae, Pawrluv laftav paw-euq mirkhanq deuq-anr cantsaev-awr, Erpersu-anr ir keuv-euq mae. Khoergar, zaqlanr heumyav ghaq-anr tanqpuq-awr, 2 aqyawf, aqyawf maf-anr aer naeq-eu, “Nawmaf janlar ngae Yawshawr Saflar za’maq lor?”
Khoerngae, aqyawfmaf aer-eu, “Ngamaf, Yawshawr Saflar-euq garkawv gaq-eu taef-aer khawf maq gaqhaw-aq.” 3 Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Tox-aer mar-iq, nawmaf aqgeu jeq-euq bartirsaq-anr hageuf-euq le?”
Khoerngae, aqyawfmaf aer-eu, “Yorhaq-euq bartirsaq-anr hageuf-euq ma.”
4 Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Yorhaq-euq bartirsaq-aq, noeqpov noeqpar-eu bartirsaq mae. Yorhaq, tsawrhaq khoerdeuq-anr aqyawf-euq maeqnan oe-eu ghaq-anr jan-awq laer aer naeq-euq mae. Khoerghaq-aq, Yeqsur Kali mae.” 5 Aqyawfmaf dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, Sanqpaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-euq uqmov bartirsaq hageuf-euq mae. 6 Khoernar-aq, Pawrluv, aqyawf maf-euq khoertav aqlaf bafdav naeq ngae, aqyawf maf-euq khoertav Yawshawr Saflar zafka le-euq mae. Aqyawfmaf dawqbav bav-eu uqtaf, Miqyaer gharduq ngaeqdan-eu mae. 7 Aqyawf maf-aq, zaqyo aqli deuq dawqtawvluf 12 ghaq aerghaq ni byan-eu mae.
8 Khoernar-aq, Pawrluv zanrdawq khawqnymr-anr urler urler-aer, khaqduq ni bala smr siq aerghaq ni, aqyawf maf-anr gheupyawr khof-eu gharduq, Miqyaer uvlanr-eu garkawv jasawx jasawx-aer jawr-euq mae. 9 Aerkhawf, tiqpavnav deuq nuima ghanr-awr maq jan-aer, tsawrhaq armaf mafma-euq maeqshi Yeqsur Garma-anr dawqdoer ngaeq-eu mae. Khoerngae, Pawrluv, aqyawfmaf jawr-eu gar nae dov-ir-awr, zaqlanr deuq-anr khawf, aqyawf maf-euq lafkhoer nae bi dovle-awr, nan-anr nae Durlaqnmr-euq dawqmaeq maeq-eu dzawnymr-euq lafkhoer jasawx-euq mae. 10 Aqyawf nyiq khof byan ni khoerlof-aer janr-euq mirnae, Aqsir mircoer-anr khar jawr-eu tsawrhaq dawqtawvluf Yurdav tsawrhaq deuq khawf, Heqlaqsar tsawrhaq deuq khawf, Sanqpaq Yeqsur-euq dawq ya gaq-euq mae.
Naef Nae Bi Tae-euq Geqbar-euq Zaqyo Deuq
11 Miqyaer, Pawrluv-euq aqlaf-anr ghoe-awr nae, tiqjawr-iq maq mawr haw-euq khavjeq-aer ghae-eu jeq mr-euq mae. 12 Khoermirnae, Pawrluv-euq mawrdo-anr nae lafsiv maq ngeur nar-aq, tsanrghaq-eu saqpar, nar-awr gawr-eu deuq jawr-eu gar yur ghae-awr ghovdavnaeq ngae, nargawr taqler-awr, naef yawjawf deuq khawf dov-ir-eu mae. 13 Khoerngae, doedoe-aer cancan-aer, naeftor tor-awr naef taedov luf-eu Yurdav tsawrhaq heumyav ghaq, Sanqpaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr ghoeghoe-aer naef yawjawf ur-eu deuq-anr aer naeq-eu, “Ngamaf, Pawrluv dawqmaeq maeq luf-eu Yeqsur khoerghaq-euq tsawrmyanr-anr ghoe-awr, nawmaf dovle-awq laer dawq bif-eu ma.” 14 Khoerlof-aer mr luf-eu deuq-aq, Geqbar laer kur-eu Yurdav tsawrhaq-euq pirma aqyuif tiq ghaq-euq zaqyo shif ghaq mae.
15 Khoerngae, naef yawjawf, aqyawf maf-anr aerkhof naeq-eu, “Ngar, Yeqsur-anr siqnya-awr, Pawrluv-anr khawf siqnya ma. Aerkhawf, nawmaf teu, aqsurghaq le?”
16 Khoernar-aq, naef yawjawf ur-eu khoerghaq, aqyawf maf-anr tsawqdawf lef-awr, aqyawf maf-anr khavghaq-awr, dawfghaq-euq mirnae, aqyawfmaf bi lavnar bi lavgawr-awr, nymr khoernymr-anr nae nermyawv ni caevdovghae lef-euq mae. 17 Garkawv heu-aq, Erpersu-anr jawr-eu Yurdav tsawrhaq hawr-eu, Heqlaqsar tsawrhaq dawqtawvluf ya siq-euq mae. Aqyawfmaf dawqtawvluf guv duidui-awr, Sanqpaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr yawkhav-aer ciqhuiq ciqmanr-eu mae.
18 Kali-anr jan lar-euq tsawrhaq ghawqmya ni lar-awr, yawqha nae mrlaeq taq-euq deuq aerdov aerdov-aer ja naeq luf-eu mae. 19 Mawloq loqnya-eu tsawrhaq ghawqmya ghaq khawf, aqyawf maf-euq sanqbof pardmq bafuiq laf-awr, tsawrhaq dawqtawv luf-euq maeqshi keuqdzae-euq mae. Aqyawfmaf pardmq khoer-euq arpoeq sawxhaw ngae, pyur marbyav 50,000 byav poeq-eu mae. 20 Khoermirnae, Sanqpaq Miqyaer-euq dawq-aq, ghaq khavlar luf-awr ghaqler luf-eu mae.
Erpersu-anr Luiqgha Lar-euq
21 Garkawv heudeuq pyeuf lar dzeur-euq nar-aq, Pawrluv, Maqgeqdawrniv mirkhanq hawr-eu Aqgaqyar mirkhanq-anr irtsaev ghae-awr, Yeqlursaqlaeq-anr le ma laer muiq-eu Saflar-euq lafkhoer noeqtsaev-euq mae. Aqyawf aer-eu, “Ngar khoergar leghaq-euq nar-aq, Lormav meuq-anr khawf ya le-a siq.” 22 Khoermirnae, aqyawf-anr cawba-eu deuq-euq lafkhoer nae, Tivmorseq hawr-eu Erlaqdur aqnyaf-anr Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr bi le-awr, aqyawf-aq, Aqsir mircoer-anr tiqkhaeq par jawryaf-euq mae. 23 Khoerngae yamq-anr, Yeqsur Garma-euq baqda nae yawkhav-aer luiqgha lar-euq mae. 24 Aqjeq mirnae aernar-aq, Deqmeqdeqlir laer kur-eu pyur taev-eu tiq ghaq jawr-eu mae. Aqyawf-aq, pyur yur-awr Aqdeqmir miqyaerma-euq lawrguir guirzaq taev-eu mae. Aqyawf-euq baqda nae, lafmyawq lafmuv mr-eu tsawrhaq deuq jirjeuq ghawqmya ni za luf-eu mae. 25 Aqyawf pyur taev-eu deuq hawr-eu khoerlof-aer ghae-eu gar mr-eu deuq-anr kuruiq-awr heulof-aer aer-eu mae, “Cawqdeuq-or! Gar heu-euq baqda nae, aqdui smrmuiq muiqlar-euq ma laer nawmaf siqnya-eu mae. 26 Aerkhawf, tsawrhaq-euq aqlaf nae taev-euq miqyaer deuq-aq, miqyaer maq ngeur-a laer Pawrluv heughaq aeraer-aer, Erpersu-anr taef-aer maq ngeur-eu, Aqsir mircoer yawqgar navluf aerghaq ni, aqyawf, tsawrhaq ghawqmya ni-anr gheupyawr-awr nuima lavpar luf-eu gar nawmaf ya gaq ya mawr-euq mae. 27 Khoermirnae, aqdui-euq gar heu tsawrmyanr cawv-ir-eu taef-aer maq ngeur-eu, Aqsir mircoer hawr-eu mirtsaqzaq dawqtawvluf uqduq tanqluf-eu, khanqsaer huiq-eu Aqdeqmir miqyaerma-euq uqduq tanqnymr khawf, tiqjeq-iq gardanr maq tsoeq-eu lof-aer pyeuf-ir-awr, aqyawf-euq yawshaef khanqsaer khawf cawv-ir gar ya guv-eu mae.”
28 Aqyawfmaf dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, nuima yawkhav-aer paerlar-awr gur-eu, “Erpersu tsawrhaq-euq Aqdeqmir-aq, huiqdui manr duidui-eu mae!” 29 Khoerngae, meuq meuqlan-aer luiqgha lar-euq mae. Aqyawfmaf, Pawrluv naeq-aer can luf-eu Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr jawr-eu Gaqyur hawr-eu, Aqliqdaqgur-anr gheu-awr, meuq-euq yawbui buiduq-anr uiqler-euq mae. 30 Pawrluv, tsawrhaq armaf mafma jawr-eu gar urler mawf-eu khawf, zaqlanr deuq, aqyawf-anr maqbi urler-a. 31 Pawrluv-euq cawq Aqsir mircoer-euq sanrmrzaq geuf-eu tiqpavnav deuq khawf, yawbui buiduq-anr urler-awr yawqha-anr taq lavshaq laer dawqtsaf tsafanr lef-awr aqyawf-anr shar-euq mae. 32 Khoergar uiqler taq-euq tsawrhaq deuq, aqyawfmaf myaq ni tiqpav-aq, aqjeq mirnae uiqlar-euq le laer maq siqnya-aer, yawbanq yawlanr-aer ghaeluf-eu mirnae, tiqghaq tiqjeq-aer gur-eu mae. 33 Khoerngae, aqcawq, Aqleqsaqdur-anr gheudov lef-awr, Yurdav tsawrhaq nae aqyawf-anr tsawrhaq khoerdeuq-euq maeqshi daeqdov ghae-euq mae. Khoernar-aq, Aqleqsaqdur, tsawrhaq armaf mafma deuq-anr garkawv jashawnaeq mawf-eu mirnae, aqlaf bafdir-euq mae. 34 Aerkhawf, aqyawfmaf, heughaq-aq, Yurdav tsawrhaq nga laer ya siq ngae, naqliq nyiq laf aerghaq ni, aqyawfmaf dawqtawvluf tiqkawv lof-aer heulof-aer gur-eu mae, “Erpersu tsawrhaq-euq Aqdeqmir-aq, huiqdui manr duidui-eu mae!”
35 Khoerngae, meuq-anr sanrmr-eu aqyuif ghaq nae tsawrhaq armaf khoermaf-anr lavcof-awr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Erpersu-anr jawr-eu tsawrhaq deuq-or! Erpersu-aq, huiq-awr manr-eu Aqdeqmir miqyaerma-euq uqduq tanqnymr-anr hawr-eu Jursav-anr nae ga le-euq mawrkawr-anr hawpir-eu meuq mae laer maq siqnya-eu aqsurghaq jawr-eu la? 36 Garkawv heudeuq-anr tsawrpyaer pyaerkhar maq za-eu mirnae, maq sharnoeq-aer tiqjeq-iq taq janr, nawmaf ciqcur ni jawr-eu tsaq mae. 37 Tsawrhaq heudeuq-aq, uqduq tanqnymr-anr tanrjoe dae-euq maq ngeur-aer, aqdui maf-euq miqyaerma-anr yaeqbawq saerlu-aer aer-euq khawf maq ngeur-eu gar nae, nawmaf, aqyawf maf-anr heugar sheuqlef-euq ngar-a. 38 Khoermirnae, Deqmeqdeqlir hawr-eu aqyawf-euq cawq lafmyawq lafmuv mr-eu deuq, tiqghaqnav yarkhaq ja’mawf nar-aq, yarkhaq darduq pantaq-awr, sanrmr-eu deuq khawf jawr-eu mae. Aqyawf maf-euq yawkaq yarkhaq bi ja-awq. 39 Aerkhawf, nawmaf garkawv yawqjeqyawq par jav nar-aq, zanr-anr tsaqler-eu lafkhoer uiqler ngae, nawmaf-euq garkawv bi dartsaev taef-a. 40 Iqnan luiqgha lar-euq gar tafler-awr nae, aqcawq, aqdui-euq yawlaeq nyaeflar-eu gar khanqlanrkhar za-eu mae. Aqjeq mirnae heulof-aer uiqler-awr luiqgha banqgha luf-eu le laer aqcawq narhaqlar nar-aq, aqdui yawduq duq-aer tiqjeq-iq maq aerkhof naeq nya-a.” 41 Aqyawf khoerlof-aer aer naeq ghaq-awr, uiqlar-euq tsawrhaq deuq-anr bi ghawq-ir-euq mae.
20
Heqlaqsar Mirkhanq-anr Ir-euq
1 Luiqgha-eu khoer cof-ir-euq nar-aq, Pawrluv, zaqlanr deuq-anr kuruiq-awr, aqyawf maf-anr byarcuf-awr, Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr ir ghae-euq mae. 2 Mirkhanq khoerkhanq doe ni ir ghae ngae, zaqlanr deuq-anr dawq ghawqmya ni ngaeqnaeq-awr ghaq bif yaf-awr, Heqlaqsar mirkhanq-anr ir keuv-euq mae. 3 Khoergar bala smr siq byan ni jawr-awr, lawq-anr dziq-awr Surliv-anr ghof-ir-eu laer ghae ngae, Yurdav tsawrhaq, Pawrluv-anr saef-eu laer tovluf-eu mirnae, aqyawf, Maqgeqdawrniv mirkhanq paw nae ghof-ir ma laer noeqtsaev-euq mae. 4 Pawrluv naeq-aer ir-euq deuq-aq, Beqlir-anr jawr-eu Sorbaqdaqlur, Tersaqlorni-anr jawr-eu Aqliqdaqgur hawr-eu Seqguqdur, Deqbeq-anr jawr-eu Gaqyur hawr-eu Tivmorseq, Aqsir mircoer-anr jawr-eu Durjir hawr-eu Daqlorbeq heudeuq mae. 5 Aqyawfmaf jeqhu ir ghae-awr, ngamaf-anr Daqlor-anr dawq luf-eu mae. 6 Daeqtseq maq dawv-euq kaqmur dzaq-eu yawbui dzeur-awr, ngamaf, Pirlirpiv-anr nae lawq-anr dziq-awr dov-ir-euq ma. Ngaq nan byanlar ngae, Daqlor-anr ir keuv-awr, aqyawfmaf naeq-aer tanqdzoer-awr, khoergar shif nan byan ni jawrnaq mr-euq ma.
Pawrluv, Daqlor-anr Maeq-euq
7 Tiqjaw-euq lafkhoer yawbae ngae nan, ngamaf kaqmur ngawqpyaeq-eu laer uiqler-euq ma. Pawrluv nishawq ngae nan dov-ir-eu laer ghae-eu mirnae, saerghanr caelar ngae keuv ni dawqmaeq maeq-euq mae. 8 Ngamaf uiqluf-eu nymr laftav tiv-anr tsirkhmq ghawqmya ni doftaq-euq mae. 9 Khoerngae, Urtiqkur laer kur-eu aqli zaqguq tiq ghaq larghovzaq-anr nuir luf-eu mae. Pawrluv dawqmaeq ghawqmyanr ni maeq-eu mirnae, khoerghaq yufkhav-awr, maq noeq ni yufkhavbyov lef-euq mae. Khoernar-aq, aqyawf, nymr smq tiv gor-eu gar nae gaka ghae-awr, aqcawq, aqyawf-anr baftur-ir ngae shir dzeur-euq mae. 10 Khoerngae, Pawrluv zafka-ir-awr, khoerghaq-euq khoertav awkhof-awr, aqyawf-anr byarcuf-awr, aqyawf maf-anr aer naeq-eu, “Nawmaf taq tsawqguv-ir, aqyawf daefluf nya siq.” 11 Khoernar-aq, par davler-awr, kaqmur ngawqpyaeq-awr dzaq-euq mae. Aqyawfmaf naeq-aer ghawqmyanr ni jasawx-awr, uqbya byalar-awr nae taef-aer dov-ir-euq mae. 12 Aqyawfmaf, aqli zaqguq khoerghaq-anr yawdaef-aer ya sheuqkhof ghae-euq mirnae, nuima uicuiv taef-aer sar-eu maq ngeur-a.
Daqlor-anr Nae Meqleqdur-anr Ir-euq
13 Pawrluv nae khaer taq-euq lof-aer, ngamaf-aq, lawq-anr dziq-awr Aqtsov-anr jeqhu irtawq-awr, aqyawf-euq mawrdo-aq, khoergar keuv ni kuirzoq ir-awr, Aqtsov-anr ngamaf naeq-aer lawq-anr bi dziqlar-eu laer noeqtsaev taq-euq ma. 14 Khoernar-aq, Aqtsov-anr aqyawf, ngamaf-anr dzoer ngae, ngamaf, aqyawf-anr lawq-anr bi dziqlar-awr, Meqdurleq meuq-anr ir-euq ma. 15 Khoergar nae lawq-anr dziq-awr, nyiq nan tiqnan Ciror irjawlanr naeq-aer dawrnaq-aer jav-eu jawrduq-anr ir keuv-euq ma. Smq nan tiqnan Saqmor irjawlanr-anr ir keuv-awr, Tawqjiqlir-anr jawrnaq mr-euq ma. Oeq nan tiqnan Meqleqdur-anr ir keuv-euq ma. 16 Aqsir mircoer-anr ghawqmyanr maqya jawr ni, Erpersu-anr maq naq-aer, maeqhu paw ir ghae ma laer Pawrluv noeqtsaev taq-euq mae. Ghaenya nar-aq, Beqdeqgordeq yawbui arnan-anr Yeqlursaqlaeq-anr jawr nya ni, aqyawf yawkawr-aer irmawf-eu mae.
Pawrluv Ghaq Bif-euq
17 Pawrluv, Meqleqdur-anr jawr luf ngae, Erpersu Kalizaq armur-euq dzoeqmawq deuq-anr kuruiq laf-euq mae. 18 Aqyawfmaf, aqyawf jawr-eu gar larkeuv ngae, Pawrluv, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae:
“Ngar, Aqsir mircoer-anr larkeuv danqbae-euq ngae nan-anr nae, nawmaf-euq ghanrcae khar jawr ngae, ngar aqjox-aer janr-euq garkawv nawmaf siqnya-eu mae. 19 Ngar nuima nanqyu ni tiqbyan tiqlof taq-awr, myavbir ghawqmya ni dovdov-aer Sanqpaq Yeqsur-euq gar mr-euq ma. Yurdav tsawrhaq, ngaq-anr yawdoer janr-eu laer jawq luf-eu mirnae, shaqzanq ghawqmya jeq-anr ya daq-euq gar khawf nawmaf siqnya-eu mae. 20 Ngar, nawmaf-anr gardanr tsoeq-eu jeq maq zaftaq ni nawmaf-anr dzawrmaeq naeq-awr, tsawrhaq dawqtawv luf-euq maeqshi khawf, tiqnymr sair tiqnymr khawf, ngar, nawmaf-anr maeqnaeq tsovnaeq-euq ma. 21 Yurdav tsawrhaq hawr-eu Heqlaqsar tsawrhaq-anr khawf, Miqyaer-euq maeqshi iqbax noeqpov-awr, aqdui-euq Sanqpaq Yeqsur Kali-anr jan-awq laer sarkir kamq-euq ma. 22 Nymq-mr muiq-eu Saflar, ngaq-anr paf-awr Yeqlursaqlaeq-anr sheuqghae naeqlaf luf-eu mae. Khoergar, ngaq-euq khoertav aqjeq keuvle-eu laer ngar maq siq. 23 Aerkhawf, ngar khar ir keuv-euq meuq-euq lafkhoer, shmrcav hawr-eu shaqzanq, ngaq-anr dawq luf-eu mae laer Yawshawr Saflar, ngaq-anr byacaev ni aer naeqlaf-euq mae. 24 Aerkhawf, heudeuq tiqjeq-iq ngaq-anr maq gheunyaelar nya-aer, ngaq-euq daefzir-anr khawf, ngar maq khanqlanr. Aqjeq mirnae aernar-aq, ngar ya caev-eu garma heukanr laqkhaq tiqcaer caevli-awr, Sanqpaq Yeqsur-anr nae za-euq guiqlanq gar pyeuf-eu, Miqyaer-euq guiqlanq yawdzanr byan-eu guiqlanq dawq-euq garkawv, sarkir ya kamq nar-aq ghaq ma.
25 “Hawsher-eq, ngar, nawmaf-euq ghanrcae cancan-aer, Miqyaer uvlanr-eu garkawv maeqnaeq-euq ma. Aqkar nar-aq, nawmaf dawqtawvluf ngaq-euq myavpyawq-anr maqpar ya mawr-a laer ngar siqnya ma. 26 Khoermirnae, tsawrhaq dawqtawv luf-euq shiq khoer ngaq-anr maq taf-aer, ngar-aq, shawrjaev ni ghae-eu ma laer iqnan ngar, nawmaf-anr sarkir kamq-eu ma. 27 Aqjeq mirnae aernar-aq, Miqyaer nuima tsaq-eu jeq dawqtawvluf ngar maq zaftaq ni nawmaf-anr maeq naeq jir-euq ma. 28 Yawshawr Saflar, nawmaf-anr armaf-euq lafkhoer nae tserdov-awr dzoeqmawq bi geuf-euq mirnae, nawmaf yawqhar yawqha yanryanr-aer daef-awr, armaf maflan-euq gharduq khawf yanr-awq. Aqyawf-euq shiq nae zeurkhof taq-euq Sanqpaq Miqyaer-euq Kalizaq armur-anr bosav-awq. 29 Ngar dov-ir dzeur-euq nar-aq, zawr ghae-eu khaqyaer deuq, nawmaf-euq ghanrcae urlar-awr, yawr yawrmaf-anr lavcawv duidui taef-a laer ngar siqnya ma. 30 Khoeruqtaf, nawmaf-euq lafkhoer tsawrhaq tiqpavnav deuq dovlar-awr, zaqlanr deuq, aqyawf maf-euq maeqnan cantae lar ni, yawtsaq yawdawr-euq dawq-anr yurpyawv taef-a. 31 Khoermirnae, nawmaf yawbeur beur-aer jawr-awq. Ngar smr khof byan ni uqcif nan’ghanr maqaer, maq naqler ni myavbir dovdov-aer, nawmaf yawqghaq navluf-anr aernoeq naeq-euq gar noeqmawr-awq.
32 “Aqyuif aqnyir deuq-or! Nymq-mr ngar, nawmaf-anr Miqyaer-euq aqlaf-euq lafkhoer hawr-eu aqyawf-euq guiqlanq yawdzanr-euq dawq-euq lafkhoer a’naeq-awr bi jawryaf ma. Guiqlanq yawdzanr-euq dawq khoer-aq, nawmaf-anr bi huiq bi manrlar nya-awr, lavshawr-euq tsawrhaq dawqtawvluf naeq-aer, nawmaf tiqkawv lof-aer jeqbir za nya-eu mae. 33 Ngar-aq, tiqghaq-iq-euq pyur, shuir maq ngeur nar-aq, dmghaq dmlmr-anr maerjuir maq juir-aq. 34 Ngar hawr-eu ngaq naeq-aer jawr-eu deuq mawf-eu jeq za ni, ngaq-euq aqlaf heu aqmyanluf mr luf-eu mae laer nawmaf siqnya-eu mae. 35 Nawmaf khawf khoerlof-aer gar yawkhav-aer mrmr-aer, ghaq baq-eu deuq-anr cawba’ni, ngar yawqjeq navluf-euq lafkhoer nawmaf-anr mrmaeq naeq-euq ma. Sanqpaq Yeqsur nae aertaq-euq dawq heudawq-anr khawf noeqkeuv-awq, ‘Bif-eu-aq, za-eu navmaqtser guiqlanq huiq dzaeq-eu mae.’ ”
36 Khoerngae, Pawrluv khoerlof-aer aerghaq-awr, pawqtsuif pawqdmq dmq-awr nae, aqyawfmaf dawqtawvluf naeq-aer guiqlanq shar-euq mae. 37 Khoernar-aq, aqyawfmaf dawqtawvluf yawkhav-aer ngoerngoer-aer, Pawrluv-euq kawqlanr-anr byarcuf-awr maeqsaw saw-euq mae. 38 Aqkar nar-aq, nawmaf, ngaq-euq myavpyawq-anr maqpar ya mawr-a laer Pawrluv nae aer-euq dawq khoerdawq-euq baqda nae, aqyawfmaf noeqshaq duidui-eu mae. Khoernar-aq, aqyawfmaf, Pawrluv-anr lawq-anr sheuqur naeq-ir-euq mae.
21
Pawrluv, Yeqlursaqlaeq-anr Le-euq
1 Khoernar-aq, heulof-aer pyeuf lar-euq mae. Aqyawf maf-anr ghawq-awr, ngamaf lawq-anr dziq-awr nae, dawrcoe ni ir-awr Korsav irjawlanr-anr ir keuv-euq ma. Nishawq ngae nan, Lordav irjawlanr-anr ir keuv-awr, khoergar nae Baqdaqlar meuq-anr ir keuv-euq ma. 2 Khoergar, Pirnir mirkhanq-anr ir-eu lawq tiq lawq povmawr-awr, dziqler-awr ir ghae-euq ma. 3 Gurbaqlur irjawlanr-anr ya mawr ngae, nanrma gakhaeq paw nae Surliv-anr ir-euq ma. Khoernar-aq, lawq khoerlawq Durlu-anr myawq ya bafka-eu mirnae, khoergar naq-euq mae. 4 Ngamaf khoergar jawr-eu zaqlanr deuq-anr povmawr-awr, khoergar shif nan byan ni jawrnaq mr-euq ma. Zaqlanr khoerdeuq Yawshawr Saflar-anr ghoeghoe-aer Pawrluv-anr Yeqlursaqlaeq-anr taq le laer aer naeq-euq mae. 5 Khoergar jawr-eu arsaq saqlar ngae nan, ngamaf ghawq-awr maeqhu paw ir ghae-euq ma. Aqyawfmaf hawr-eu aqyawf maf-euq zaqmiqzaq deuq hawr-eu zaqdeuq dawqtawvluf khawf, meuq-euq meuqdzer keuv ni ngamaf-anr sheuqha le-euq mae. Ngamaf iqmalavshav-euq lawrdzer-anr pawqtsuif pawqdmq dmq-awr guiqlanq shar-euq ma. 6 Khoernar-aq, tiqghaq tirghaq ghawqdawq ngaeq-awr, ngamaf lawq-anr dziqler-euq nar-aq, aqyawfmaf irkanr ghofler-euq mae.
7 Ngamaf, Durlu meuq-anr nae ircuf-euq garma canli-awr, Baqdawrleq meuq-anr ir keuv-euq ma. Khoergar jawr-eu aqyuif aqnyir deuq-anr dawqcawq puq-awr, aqyawfmaf naeq-aer tiq nan jawrnaq mr-euq ma. 8 Nishawq ngae nan, Pawrluv naeq-aer can luf-eu ngamaf dov-ir-awr, Gaersaqlir-anr ir keuv-euq ma. Pirlirpuv laer kur-eu guiqlanqdawq maeq-eu ghaq-euq nymr-anr urler-awr, aqyawf naeq-aer yaf-euq ma. Aqyawf-aq, cawba-eu shif ghaq-euq lafkhoer keuq-eu tiq ghaq mae. 9 Aqyawf-aq, yaerdan zaqmiq oeq ghaq jawr-awr, yawqghaq navluf miqdaf dafshawr mae.
10 Ngamaf khoergar ghawqmya nan jawrkeuvlaf ngae, Aqgaqbar laer kur-eu yaerdan tiq ghaq, Yurdav mirkhanq-anr nae oeka-euq mae. 11 Aqyawf, ngamaf jawr-eu gar oe-awr, Pawrluv-euq jofpaf yur-euq mae. Khoernar-aq, aqyawf-euq aqkuir aqlaf-anr pafcuf-awr aer-eu, “Yawshawr Saflar heulof-aer aer-eu mae, ‘Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu Yurdav tsawrhaq deuq, jofpaf heucav-euq yawsanr ghaq-anr heulof-aer paf-awr, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq aqlaf-anr bi anr-ir taef-a.’ ”
12 Dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, ngamaf hawr-eu khoergar jawr-eu deuq, Pawrluv-anr Yeqlursaqlaeq-anr taqpar le laer shar duidui-euq ma. 13 Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Aqjeq mirnae nawmaf teunav nav-aer ngoerngoer-aer ngaq-euq nuima tsawqpav-ir paq-aer janr naeqlaf-eu le? Ngar, Sanqpaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-euq gharduq aqcawq nae bi paf-eu taef-aer maq ngeur-eu, Yeqlursaqlaeq-anr ya shir-eu law-awr khawf laeqhmqdan taq-euq ma.”
14 Ngamaf, aqyawf-anr maq japyawr nya-eu mirnae, “Sanqpaq Miqyaer nuima tsaq-eu lof-aer pyeuf luf-ur!” laer aer-awr, ciqcur ni jawr-euq ma.
15 Khoergar, ghawqmya nan jawrkeuv laf-euq nar-aq, ngamaf myawq lavluiv-awr, Yeqlursaqlaeq-anr le-euq ma. 16 Gaersaqlir-anr jawr-eu zaqlanr tiqpavnav deuq, Gurbaqlur irjawlanr-anr jawr-eu Maqnaqsoq khawf sheuq-awr ngamaf naeq-aer lar-euq mae. Maqnaqsoq-aq, zaqlanr geuf-eu myanrlar-euq mae. Ngamaf, aqyawf-euq nymr-anr yafler-euq ma.
Yaqkov-anr Gha’mawr Ler-euq
17 Khoernar-aq, ngamaf, Yeqlursaqlaeq-anr le keuv ngae, aqyuif aqnyir deuq, ngamaf-anr laqkhaq caertav ni hageuf naeqlaf-euq mae. 18 Nishawq ngae nan, Pawrluv, ngamaf tiqkawv lof-aer Yaqkov-anr dzoerler-euq ma. Dzoeqmawq dawqtawvluf khawf khoergar jawr luf-eu mae. 19 Pawrluv, aqyawf maf-anr dawqcawq puq-awr, Miqyaer, aqyawf-euq guiqlanq gar-anr ghoe-awr, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq gharduq aqjox-aer mr-euq garkawv tiqjeq sair tiqjeq dzawr naeq-euq mae. 20 Aqyawfmaf ya gaq ngae, Miqyaer-anr ciqhuiq ciqmanr-eu mae. Khoernar-aq, aqyawfmaf, Pawrluv-anr heulof-aer aer naeq-euq mae:
“Maernmr-or! Yurdav tsawrhaq-euq lafkhoer Kali-anr jan lar-euq armyav tanr ghaq jawr-eu la laer nawr mawr luf-eu mae. Aqyawfmaf dawqtawvluf zanrdawq-anr nuima keuv duidui-eu mae. 21 Aerkhawf, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq ghanrcae jawr-eu Yurdav tsawrhaq dawqtawv luf-anr, Morseq-anr byaerdzae-awr, yawqha-euq zaq deuq-anr bawkhov maeqdzaq maqya yaeqnaeq-eu uqtaf, zanrsanrkhof jav-eu lof-aer maqya cantae-ar laer nawr maeq luf-eu mae laer aqyawfmaf ya gaq-euq mae. 22 Tox-aer mar-iq, aqjox-aer janr-eu paq nga? Aqjeq mirnae aernar-aq, nawr lar-euq garkawv aqyawfmaf ya siq-awr, aqyawfmaf ya dzoer-eu yawduq baw-eu mae. 23 Khoermirnae, ngamaf nae nawq-anr aer naeq-euq lof-aer janr-awq. Ngamaf jawr-eu gar kamqtaq-euq oeq ghaq jawr-eu mae. 24 Aqyawfmaf sheuq-awr, aqyawfmaf naeq-aer mawrdo shawr-eu zanr janrler-awq. Khoeruqtaf, aqyawf maf-euq gharduq pyur bif-awr uqjaev bi jaevdzae-awq. Khoerlof-aer janr nar-aq, nawq-euq garkawv ya gaq-euq lof-aer maq ngeur-eu uqtaf, nawr khawf zanrdawq-anr yawmuiq-aer daefcaw-awr cantae luf-eu law hawrngaq laer yawqghaq navluf-anr siqler taef-a. 25 Kali-anr jan lar-euq aqcawq tsawrjeuq tsawrca deuq-euq gharduq-aq, aqdui bawqdzaq tsaev-euq lof-aer, sanqbof heulof-aer bofanr ghae-euq ma. Tanqpanq aqma mawrkawr-anr lawr naeq-euq jeq, shiq hawr-eu pafsaef-euq jeqzaq taq dzaq. Banq-awr khaqmiq sheu-eu taqbi jav. Nawmaf heudeuq lan-eu tsaq mae.”
26 Khoermirnae, nishawq ngae nan, Pawrluv, tsawrhaq khoer oeq ghaq sheuq-awr, aqyawfmaf naeq-aer mawrdo shawr-eu zanr janrler-euq mae. Khoerngae, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer urler-awr, aqyawfmaf mawrdo shawr-eu zanr janrjir-eu arnan hawr-eu yawqha aqgeu ngae yamq-anr lawr naeq-eu le laer aer naeq ler-euq mae.
Pawrluv Bi nyaef-euq
27 Khoer shif nan jirlerluf ngae, Aqsir mircoer-anr nae lartaq-euq Yurdav tsawrhaq deuq, Pawrluv-anr uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer jawr luf-eu gar ya mawr ngae, aqyawfmaf, tsawrhaq armaf dawqtawv luf-anr lavluiq-awr, Pawrluv-anr nyaef-awr, 28 gur-eu, “Irsaqleqlav tsawrhaq deuq-or! Cawba le-awq! Tsawrhaq heughaq-aq, aqdui-euq tsawrjeuq tsawrca-anr khawf, zanrdawq-anr khawf, jawrduq heutsanr-anr khawf, muir ni khar ngeur-eu gar yawqghaq navluf-anr maeqmaeq-aer can luf-eu mae. Khoeruqtaf, aqyawf, Heqlaqsar tsawrhaq-anr uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer sheuqur laf-awr, yawshawr jawrduq heutsanr-anr maq shawr ni bi pyeuf-ir-euq mae.” 29 (Daqlorbeq laer kur-eu Erpersu-anr jawr-eu tiq ghaq, aqyawfmaf, Pawrluv naeq-aer meuq-euq lafkhoer can luf-eu gar ya mawr-euq mirnae, Pawrluv, aqyawf-anr uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer sheuqur laf-euq paq laer aqyawfmaf noeq-eu mae.)
30 Khoerngae, meuq meuqlanni luiqgha lar-awr, baqmaf purjeq-aer caevuiq laf-euq mae. Aqyawfmaf, Pawrluv-anr nyaef-awr, uqduq tanqnymr nymrma-anr nae gheudov ghae-awr nae tiqpov taef-aer larghov piqtaeq-euq mae. 31 Aqyawfmaf, Pawrluv-anr saef-eu laer tovluf ngae, Yeqlursaqlaeq meuq meuqlan ni luiqgha luf-eu garkawv, tanrdzoeq-anr tsafgaq ler-euq mae. 32 Tanrdzoeq guirhuq khoerghaq tiqpov taef-aer, yardzoeq heumyav ghaq hawr-eu guirzaq sheuq-awr, luiqgha luf-eu tsawrhaq armaf mafma jawr-eu gar caevghae-euq mae. Tsawrhaq khoerdeuq tanrdzoeq aqyuif hawr-eu guirzaq deuq-anr ya mawr ngae, Pawrluv-anr maq diq ni naqler-euq mae. 33 Khoerngae, tanrdzoeq dawqpae oe-awr, Pawrluv-anr nyaef-awr, shmrcav nyiq cav nae paf-awq laer dawq bif-euq mae. Aqyawf aqsurghaq pyeuf-awr, aqjeq janrluf-eu la laer tanryar dzoeqda narhaq-euq mae. 34 Tsawrhaq armaf mafma-euq lafkhoer tiqpavnav deuq, tiqghaq tiqjeq-aer aeraer-aer yawkhav-aer lawfgha luf-eu mae. Khoerlof-aer lawfgha luf-eu mirnae, pyeuf luf-eu garkawv maq siqduq nya-aer, Pawrluv-anr guirzaq-euq jawrnymr-anr sheuqghae-awq laer tanrdzoeq dawq bif-euq mae. 35 Pawrluv dawqdzm-anr le keuv ngae, tsawrhaq armaf mafma, aqyawf-anr diq-eu laer yawkhav-aer laejae-eu mirnae guirzaq deuq, aqyawf-anr baf-awr ledav-euq mae. 36 Khoerngae, tsawrhaq armaf mafma khoerdeuq maeqnan cantae cantae-aer gur-eu, “Aqyawf-anr lavsaef byov-awq.”
Pawrluv Dawqdzawr Mrmawf-eu
37 Khoernar-aq, aqyawfmaf, Pawrluv-anr guirzaq-euq jawrnymr-euq lafkhoer sheuqur lef-eu laer ghae ngae, Pawrluv, tanrdzoeq-anr narhaq-eu, “Ngar, nawq-anr dawq ngaeqcawq nya mae lor?”
Khoerngae, aqyawf aer-eu, “Nawr, Heqlaqsar-euq dawq ngaeq nya-eu le laq? 38 Nawr dzeurlaf ngae, mirkhanq-anr puiq-awr, aqcawq-anr saef-euq tsawrhaq 4,000 ghaq sheuq-awr nae bawrtsanq bawrdanr-anr caev jawr-ir-euq Irjirtuv tsawrhaq khoerghaq maq ngeur lor?”
39 Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Ngar-aq, Girlirciv mirkhanq-anr jav-eu Daqsuv-anr jawr-eu Yurdav tsawrhaq ma. Tsawrmyanr maq jav-eu meuq meuqzaq-anr daefle-euq tsawrhaq maq ngeur. Tsawrhaq heudeuq-anr dawq tiq pov bi ngaeqcawq naeqlaf-awq laer ngar, nawq-anr shar ma.” 40 Tanrdzoeq guirhuq arnmq bif naeq ngae, Pawrluv dawqdzm-anr yawf-awr, tsawrhaq khoerdeuq-anr lafdzawr dzawr naeq-euq mae. Aqyawfmaf ciqcur sav ni jawr ngae, Pawrluv, Heqbyaer dawq-anr nae aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae:
22
Pawrluv Dawqdzawr Mr-euq
1 “Aqyuif aqnyir, aqpoeq aqbawr deuq-or! Ngar, ngaq-euq garkawv nawmaf-anr jashaw-eu gar narhaq naeqlaf sher-eq.” 2 Aqyawf, Heqbyaer dawq ngaeq-eu gar aqyawfmaf ya gaq ngae, yawbae navmaqtser ciqcur ni jawr-eu gar Pawrluv heulof-aer aer naeq-euq mae,
3 “Ngar-aq, Girlirciv mirkhanq, Daqsuv-anr daefle-euq Yurdav tsawrhaq ma. Aerkhawf, meuq heumeuq-anr huiqlar-awr, Gaqmaqleqlar-euq aqkuir-euq dawqpae nuir-awr dzaw ngae, aqdui-euq aqpoeq deuq-euq zanrdawq dufyawr ni yawmuiq-aer maeq naeqlaf-euq mae. Iqnan, nawmaf dawqtawvluf Miqyaer-euq gharduq nuima keuv duidui-eu lof-aer ngar khawf keuv-euq ma. 4 Ngar, Yeqsur Garma-anr can-eu tsawrhaq-anr shir-eu gar keuv ni khaeqnaeq khavnaeq haw-euq ma. Zaqyo aqli deuq-anr khawf, zaqmiq aqbur deuq-anr khawf, nyaef-awr kuv-anr dawv-euq ma. 5 Pirma yawhuiq ghaq hawr-eu khavma armur-euq dzoeqmawq dawqtawvluf khawf, ngaq-euq garkawv sarkirkamq nya taef-a. Aqyuif aqnyir Yurdav tsawrhaq-euq gharduq, ngar sanqbof za-awr, Daqmaqsaer-anr jawr-eu aqyuif aqnyir deuq-anr shmrcav nae paf-awr, Yeqlursaqlaeq-anr sheuqkeuv laf-awr khaeqnaeq-eu laer ngar, Daqmaqsaer-anr ir-euq ma.”
Pawrluv Kali-anr Janlar-euq Garkawv
Ghkh 9:1-19; 26:12-18
6 “Ngar, ngaq-euq garma-anr can-awr Daqmaqsaer-euq meuqdzer ir keuv ngae, nanlov caelar-euq mae. Khoerngae, mq-anr nae zawr khav-eu yawshaef tiqpov taef-aer ngaq-euq tiqjawq byale-euq mae. 7 Ngar, mirtsa gacoqghae ngae, ngaq-anr heulof-aer aer-eu tersar-anr ya gaq-euq ma, ‘Sawrluv-or! Sawrluv, nawr aqjeq mirnae ngaq-anr khaeq-awr khav-eu le?’
8 Khoerngae, ngar aerkhof naeq-eu, ‘Sanqpaq-or! Nawr aqsurghaq le?’ Aqyawf, ngaq-anr aerkhof naeqlaf-eu, ‘Ngar-aq, nawr khaeq-awr khavluf-eu Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur ma.’
9 “Ngaq naeq-aer can luf-eu deuq yawshaef khoer-anr ya mawr-awr guv duidui-ir-euq khawf, ngaq-anr ngaeqcawq-eu ghaq-euq tersar-anr maqya gaq-aq.
10 Khoernar-aq, ngar heulof-aer narhaq-euq ma, ‘Sanqpaq-or! Ngar aqjeq ya janr-eu la?’
Khoerngae, Sanqpaq Yeqsur, ngaq-anr aer naeqlaf-eu, ‘Tur-awr, Daqmaqsaer-anr urler-awq. Nawq-anr bi mr-eu laer tsaq khar tsov taq-euq yawqjeq navluf khoergar nawq-anr aer naeqlaf taef-a.’ 11 Yawbya khoer-euq yawshaef-euq baqda nae, ngar myavnuiv maq mawr nya-aer pyeuf-ir-euq mir-a. Khoermirnae, ngaq naeq-aer can luf-eu khoerdeuq, ngaq-euq aqlaf-anr nyaeftaeq-awr, Daqmaqsaer-anr urler-euq ma.
12 “Khoergar, Aqnaqnir laer kur-eu tiq ghaq jawr-eu mae. Aqyawf-aq, khoergar jawr-eu Yurdav tsawrhaq dawqtawv luf-euq lafkhoer tsawrmyanr muiq-eu uqtaf, zanrdawq jav-eu lof-aer Miqyaer-anr guv-eu tsawrhaq tiq ghaq mae. 13 Aqyawf, ngar jawr-eu gar lar-awr, ngaq-euq dawqpae yawf-awr aer-eu, ‘Maernmr Sawrluv-or! Nawr mawr nya lar-awq.’ Ngar haw ghae ngae, tiqpov taef-aer aqyawf-anr mawr-euq ma. 14 Khoernar-aq, aqyawf aer-eu, ‘Nawr, Miqyaer nuima tsaq-eu jeq-anr ya siq ni hawr-eu, Tsaq-awr dawr-eu ghaq-anr ya mawr ni khawf, aqyawf-euq khaqmae-anr nae ngaeqdov lef-euq tersar-anr ya gaq ni khawf, aqdui-euq aqpoeq deuq-euq Miqyaer, nawq-anr tserdov taq-euq mae. 15 Aqjeq mirnae aernar-aq, nawq nae ya gaq ya mawr-euq deuq, tsawrhaq dawqtawv luf-euq maeqshi aqyawf-euq gharduq nawr sarkir ya kamq taef-a. 16 Nymq-mr nawr aqjeq ghae-eu dawqdawq-aer jawr-eu le? Tur-awr, bartirsaq hageuf-awr, nawq-euq iqbax tsiqshawr-awq. Sanqpaq Miqyaer-euq tsawrmyanr-anr kur-awq.’ ”
Pawrluv-anr Khaerghae-euq
17 “Khoernar-aq, ngar, Yeqlursaqlaeq-anr ghofkeuv lar-awr, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer guiqlanq sharluf ngae, mawrle-euq lafkhoer, 18 Sanqpaq Yeqsur mawrle-awr, ngaq-anr aer-eu, ‘Yeqlursaqlaeq-anr nae yawkawr-aer dov-ir-awq. Aqjeq mirnae aernar-aq, heugar jawr-eu tsawrhaq deuq, nawr, ngaq-euq garkawv sarkir kamq-eu gar maq hageuf-a.’
19 Khoerngae, ngar heulof-aer aer-euq ma: ‘Sanqpaq-or! Ngar, nawq-anr jan-eu tsawrhaq-anr kuv-euq lafkhoer nyaefur-awr, zanrdawq khawqnymr yawqnymr navluf-euq lafkhoer aqyawf maf-anr diq-euq garkawv, aqyawfmaf siqnya-eu mae. 20 Khoeruqtaf, nawq-euq gharduq shir-euq Saqteqpaq-anr aqcawq shiq lavdovnaeq ngae, ngar khawf yawf luf-awr, aqyawf shir-eu gar nuima tsaq-awr, aqyawf-anr biqsaef luf-eu tsawrhaq-euq maeqtsoeq-anr ngar lof-euq ma.’
21 Khoerngae, aqyawf, ngaq-anr aer naeqlaf-eu, ‘Nawr ir-awq. Ngar, nawq-anr garmanr kaq-eu gar jawr-eu aqcawq tsawrjeuq tsawrca jawr-eu gar khaer ghae-eu ma.’ ”
Pawrluv, Lormav Tsawrhaq Pyeuf-eu
22 Tsawrhaq armaf mafma deuq, Pawrluv dawq khoerdawq aer-eu gar narhaq keuvlaf-euq nar-aq, tersar yawkhav khav-aer gur-eu, “Teulof-aer ghae-eu tsawrhaq-aq, mirtsaq-euq khoertav nae lavbyov dzae-awq. Aqyawf daef-eu maq geux-a.” 23 Aqyawfmaf gurgur-aer, yawqha-euq maeqtsoeq laevdzae-awr, mq paw khaqlaer byav-eu mae. 24 Khoerngae, tanrdzoeq, Pawrluv-anr guirzaq-euq jawrnymr-euq lafkhoer sheuqur lef-awr, aqjeq mirnae aqcawq, aqyawf-anr khoerlof-aer aerluf-eu nga laer ya siq ni, aqyawf-anr juif-awr narhaq tser-awq laer dawq bif-euq mae. 25 Aqyawfmaf, aqyawf-anr shaqkhov arcav nae paf-awr juif-eu laer ghae ngae, Pawrluv, aqyawf-euq dawqpae yawf luf-eu yardzoeq-anr narhaq-eu, “Nawmaf, Lormav tsawrhaq-anr yarkhaq maq dar-euq minav-aer juif-eu zanr jav-eu le laq?”
26 Yardzoeq guirhuq dawq khoerdawq-anr ya gaq ngae, tanrdzoeq jawr-eu gar le-awr aer-eu, “Nawr aqjeq janr-eu law-awr khawf ya yanr-eu ngar-a. Tsawrhaq heughaq-aq, Lormav tsawrhaq nga de-eq.”
27 Khoernar-aq, tanrdzoeq, Pawrluv jawr-eu gar le-awr aer-eu, “Ngaq-anr aer naeqlaf sher-eq, nawr, Lormav tsawrhaq le lor?”
Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Ngeur ma.”
28 Tanrdzoeq guirhuq aer-eu, “Ngar pyur ghawqmya ni bif-awr nae taef-aer Lormav tsawrhaq pyeuf lar-euq ma.” Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Aerkhawf, ngar-aq, daefle ngae nae Lormav tsawrhaq ma.”
29 Khoerngae, Pawrluv-anr narhaq tser-eu laer ghae-eu deuq, aqyawf jawr-eu gar nae tiqpov taef-aer ghofdov-ir-euq mae. Pawrluv-aq, Lormav tsawrhaq law hawrngaq laer tanrdzoeq ghaq khawf ya siq-awr, aqyawf-anr paftaq-euq mirnae guv duidui-eu mae.
Pawrluv Hawr-eu Khavma Armur
30 Nishawq ngae nan, tanrdzoeq, Pawrluv-anr shmrcav puirnaeq-awr, Yurdav tsawrhaq, Pawrluv-anr iqbax aqjox-aer taq-eu nga laer siqnya mawf-eu mirnae, pirma aqyuif deuq hawr-eu khavma armur dawqtawv luf-anr dawq bif-awr bi uiqlar-euq mae. Khoernar-aq, Pawrluv-anr sheuqlef-awr, aqyawf maf-euq maeqshi bi yawf-euq mae.
23
Khavma Armur-euq Yawkaq Pyaer-euq
1 Khoerngae, Pawrluv khavma armur-anr hawtsov taq-awr aer-eu, “Aqyuif aqnyir deuq-or! Iqnan keuv ni, ngar, Miqyaer-euq maeqshi khar mr-euq jeq, zaqsiq nuisiq shawrjaev ni anr-awr daef luf-eu ma.” 2 Khoerngae, Aqnaqnir pirma yawhuiq ghaq, aqyawf-euq maeqboeq-anr taevghae-awq laer, Pawrluv-euq dawqpae yawf luf-eu tsawrhaq-anr khaer-euq mae. 3 Khoernar-aq, Pawrluv, aqyawf-anr aer naeq-eu, “Pyurdeuq ni laeftaq-euq karpyawr-or! Miqyaer, nawq-anr taev taef-a. Zanrdawq jav-eu lof-aer ngaq-anr yarkhaq dar-eu laer nawr teugar nuir luf-eu khawf, zanrdawq-anr banqler ni nawr, aqcawq-anr khaer-awr ngaq-anr bi taev-eu le lor?”
4 Khoerngae, dawqpae yawf luf-eu deuq, Pawrluv-anr aer naeq-eu, “Nawr, Miqyaer-euq pirma yawhuiq ghaq-anr yaeqbawq-aer aer-eu le laq?”
5 Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Aqyuif aqnyir deuq-or! Aqyawf, pirma yawhuiq ghaq nga laer ngar maq siqnya-aq. Aqjeq mirnae aernar-aq,
‘Nawq-euq tsawrhaq-anr uvlanr-eu deuq-anr dawqdoer taq ngaeq’ (Di 22:28)
laer boftaq-euq mae.”
6 Khoerngae, uiqlar taq-euq tsawrhaq deuq-euq lafkhoer, Paqliqsaer tiqpavnav deuq keuq-awr, tiqpavnav deuq-aq, Saqduqgaer nga laer Pawrluv ya siq ngae, tersar yawkhav-aer khavma armur-anr aer naeq-eu, “Aqyuif aqnyir deuq-or! Ngar-aq, Paqliqsaer ma. Ngaqda khawf Paqliqsaer mae. Shir-euq tsawrhaq ghofdaef lar-eu hawr-eu noeqtmq-eu jeq-euq garkawv-euq baqda nae, ngar yarkhaq dar-eu gar ya daq luf-eu ma.”
7 Aqyawf khoerlof-aer aerghaq-euq nar-aq, Paqliqsaer deuq hawr-eu Saqduqgaer deuq yawkaq tsawrpyaer pyaer-awr, uiqlar taq-euq tsawrhaq deuq pav-ir-euq mae. 8 Aqjeq mirnae aernar-aq, Saqduqgaer deuq-aq, shir-euq tsawrhaq maq ghofdaef lar-a laer aer-eu uqtaf, mqtav ghaqkhaer maq jawr-aer saflar khawf maq baw-a laer aer-eu mae. Aerkhawf, Paqliqsaer deuq-aq, heudeuq dawqtawvluf jav mae, jawr mae laer aer-eu mae. 9 Khoermirnae, aqyawfmaf lawflawf-aer yawkhav-aer pyaer-eu mae. Paqliqsaer-euq armur-euq lafkhoer zanr maeq-eu tiqpavnav deuq tsawqtur-awr tsawrpyaer pyaerpyaer-aer aer-eu, “Ngamaf-anr tsawrhaq heughaq tiqjeq-iq laeq nga laer maq mawrlar-a. Saflar maq ngeur nar-aq, mqtav ghaqkhaer, aqyawf-anr dawq ngaeqcawq le-euq ngeur nar-aq, aqdui, Miqyaer-anr guir maq deuv ni yanr kar-eur.”
10 Khoerngae, tsawrpyaer pyaer duidui-eu mae. Tsawrhaq khoerdeuq, Pawrluv-anr gheupav gheushav baw-mr laer tanrdzoeq khanqlanr-eu mae. Khoermirnae, guirzaq-anr khaer-awr, aqyawf maf-euq ghanrcae nae Pawrluv-anr ludov laq-ir-awr, guirzaq-euq jawrnymr-anr sheuqur laf-awq laer dawq bif-euq mae.
11 Nishawq nan ngae mir, Sanqpaq Yeqsur, Pawrluv-euq dawqpae yawfle-awr aer-eu, “Pawrluv-or! Nuima khaqduq ni jawr-awq. Nawr, ngaq-euq garkawv Yeqlursaqlaeq-euq lafkhoer sarkir kamq-euq lof-aer, Lormav meuq-anr khawf sarkir ya kamq taef-a.”
Pawrluv-anr Saef-eu Laer Bawq-euq
12 Uqbya byalar ngae, Yurdav tsawrhaq tiqpavnav deuq banrler-awr, Pawrluv-anr maq saef-euq khoer-aq, maq dzaq maq dawr laer kamq-awr aertsaev taq-euq mae. 13 Khoerlof-aer banrler-euq tsawrhaq-aq, 40 ghaq dzaeq-eu mae. 14 Khoernar-aq, aqyawfmaf, pirma aqyuif deuq hawr-eu dzoeqmawq deuq jawr-eu gar le-awr heulof-aer aer naeq ler-euq mae, “Ngamaf, Pawrluv-anr maq saef-euq khoer-aq, tiqjeq-iq maq dzaq laer ngamaf-euq yawkaq kamq-awr aertsaev taq-euq ma. 15 Teumirnae, nawmaf, khavma armur naeq-aer tiqkawv lof-aer tanrdzoeq jawr-eu gar le-awr, nawmaf, Pawrluv-euq garkawv yawmuiq-aer siqduq ni narhaqtser mawf-eu janrgeuf-awr, aqyawf-anr nawmaf hawr-eu khavma armur jawr-eu gar bi sheuqlef ni sharler-awq. Aerkhawf, aqyawf maq oe keuv-euq minav-aer, ngamaf, aqyawf-anr saef-eu laer laeqhmqtaq ma.”
16 Aqyawfmaf khoeqlof luf-eu garkawv, Pawrluv-euq zaqoer ya gaq-awr, aqyawf, guirzaq-euq jawrnymr-anr le keuv-awr urler-euq nar-aq, Pawrluv-anr aer naeq-euq mae. 17 Khoerngae, Pawrluv, yardzoeq tiq ghaq-anr kur laf-awr aer naeq-eu, “Aqli zaqguq heughaq tanrdzoeq-anr dzawr naeq paq-aer ghae-eu tiqjeqnav jav-eu mae. Khoermirnae, aqyawf-anr tanrdzoeq jawr-eu gar sheuqha-ir sher-eq.” 18 Khoermirnae, yardzoeq, aqli khoerghaq-anr sheuq-awr tanrdzoeq jawr-eu gar ir keuv ngae aer-eu, “Aqli zaqguq heughaq, nawq-anr dzawr naeq paq-aer ghae-eu tiqjeqnav jav-eu mirnae, nawr jawr-eu gar sheuqha-ir sher-eq laer kuv-anr nyaefur taq-euq Pawrluv khoerghaq, ngaq-anr kur-awr shar-eu mae.”
19 Khoerngae, tanrdzoeq, aqli zaqguq khoerghaq-euq aqlaf-anr tsanr-awr, gardzer paw ir-awr barzaf-anr narhaq-eu, “Nawr, ngaq-anr aqjeq dzawr naeq-eu jeq jav-eu le?”
20 Khoerngae, aqli zaqguq khoerghaq heulof-aer aer-eu mae, “Pawrluv-euq garkawv yawmuiq-aer narhaqduq mawf-eu janrgeuf-awr, nishawq nan, khavma armur jawr-eu gar nawr, Pawrluv-anr sheuqka lef ni, Yurdav tsawrhaq, nawq-anr shar-eu laer bawqdzaqtsaev taq-euq mae. 21 Teumirnae, aqyawf maf-euq shardawq-anr nawr taq narhaq. Aqjeq mirnae aernar-aq, Pawrluv-anr maq saef-euq khoer-aq, tiqjeq-iq maq dzaq maq dawr laer tsawrhaq 40 ghaq dzaeq ni kamq-awr, aertsaev taq-awr lof luf-eu mae. Nymq-mr aqyawfmaf danlar taq-awr, nawq-euq dawq-anr dawq luf-eu mae.”
22 Khoernar-aq, tanrdzoeq, aqli zaqguq khoerghaq-anr bi ghof-ir ngae dawq bif-eu, “Nawq nae ngaq-anr dzawr naeqlaf-euq garkawv heu tiqghaq-anr-iq taq aer naeq de-eq.”
Pawrluv Hawr-eu Meuqsanr Peqlir
23 Khoerngae, tanrdzoeq khoerghaq, yardzoeq nyiq ghaq-anr kur-awr heulof-aer aer naeq-euq mae, “Nymrcif naqliq ghoeq laf-anr Gaersaqlir-anr ir-eu gharduq, guirdeuv deuv-eu guirzaq 200 ghaq, manq dziq-eu guirzaq 70 ghaq hawr-eu, ganq baf-eu guirzaq 200 ghaq laeqhmq taq-awq. 24 Khoeruqtaf, Pawrluv bi dziq-eu jeqzaq khawf laeqhmq-awr, meuqsanr Peqlir jawr-eu gar yawmuiq paq-aer sheuqkeuv ha-ir-awq.”
25 Tanrdzoeq guirhuq khoerghaq, meuqsanr Peqlir-anr sanqbof heulof-aer bofanr ghae-euq mae:
26 “Gaqlawrdir Lursiv nae muiq duidui-eu meuqsanr Peqlir-anr dawqcawq puqanr lef-eu ma.
27 Tsawrhaq heughaq, Yurdav tsawrhaq nae bi nyaef-awr, aqyawf-anr saef-eu laer ghaeluf ngae, aqyawf, Lormav tsawrhaq nga laer ngar ya siq-euq mirnae, guirzaq deuq sheuq-awr aqyawf-anr kakhof laq-ir-euq ma. 28 Yurdav tsawrhaq, aqyawf-anr aqjeq-euq baqda nae iqbax taq-eu nga laer ngar siqduq mawf-eu mirnae, aqyawf-anr aqyawf maf-euq khavma armur jawr-eu gar sheuqghae-euq ma. 29 Aqyawfmaf, aqyawf-euq khoertav shir paq-aer geux-eu yawlaeq hawr-eu shmrcav paf paq-aer geux-eu yawlaeq daq-eu maq ngeur-aer, aqyawf maf-euq zanrdawq-anr taf-eu garkawv taef-aer yawlaeq daq-eu nga laer ngar povtser duq-euq ma.
30 Arnan, tsawrhaq heughaq-anr saef-eu laer Yurdav tsawrhaq laeqhmq taq-euq mae laer, aqcawq, ngaq-anr aer naeq lar-euq naeq-aer, ngar, aqyawf-anr nawr jawr-eu gar yawkawr-aer bi sheuqha le-euq ma. Aqyawf-anr yarkhaq ja’mawf-eu tsawrhaq khawf, nawq-euq maeqshi ja-ir-awq laer ngar dawq bif-euq ma. Guiqlanqhuiq luf-ur.”
31 Khoermirnae, guirzaq deuq, aqyawf maf-anr dawq bif-euq lof-aer, uqcif paw Pawrluv-anr sheuq-awr, Aqdirbaqlir meuq-anr sheuqkeuv ha-ir-euq mae. 32 Nishawq ngae nan, manq dziq-eu guirzaq deuq, aqyawf-anr maeqhu paw sheuqha-ir-awr, guirzaq nuideuq-aq, guirzaq-euq jawrnymr-anr ghofler-euq mae. 33 Manq dziq-eu guirzaq deuq, Gaersaqlir-anr ir keuv-awr, meuqsanr Peqlir-anr sanqbof khoertaf bif naeq-awr, Pawrluv khawf aqyawf-anr a’naeq-euq mae. 34 Meuqsanr Peqlir sanqbof khoertaf gui ghaq-awr Pawrluv-anr aqgeu khanq-anr jawr-eu tsawrhaq le laer narhaq-euq mae. Khoernar-aq, Pawrluv-aq, Girlirciv mirkhanq-anr jawr-eu tsawrhaq nga laer ya siq ngae, 35 aer-eu, “Nawq-anr yawlaeq daq-eu deuq oe keuv ngae, ngar, nawq-euq garkawv par narhaqduq ma.” Khoernar-aq, Pawrluv-anr Heqlor-euq guirmaf-euq dzoeqnymr-anr kalanr taq-awq laer dawq bif-euq mae.
24
Pawrluv-euq Yawlaeq Daq-eu
1 Ngaq nan dzeur-euq nar-aq, Aqnaqnir pirma yawhuiq ghaq, dzoeqmawq heumyav ghaq hawr-eu Deqlaqdurluv laer kur-eu dawq zawr ngaeq nya-eu tiq ghaq laer oeka-awr, aqyawfmaf, Pawrluv-euq yawlaeq meuqsanr Peqlir-anr daqler-euq mae. 2 Pawrluv-anr sheuqkeuvlaf ngae, Deqlaqdurluv danqbae-awr Pawrluv-euq yawlaeq heulof-aer daq-eu mae,
“Sanqpaq-or! Nawq-euq baqda nae ngamaf sarlaev ni ya jawr-awr, sanqpaq nuinoeq dov-awr, tsawrganr byan-eu mirnae, mirkhanq heukhanq nawq-euq maeqshi bawle zale luf-eu mae. 3 Teumirnae, ngamaf yawqgar navluf, yawqjawr navluf, poeq duidui-eu meuqsanr Peqlir, nawq-euq guiqlanq-anr hageuf-awr noeqmuiq luf-eu ma. 4 Aerkhawf, nawr narhaqbyae paq-aer ngar dawq ardzaeq-aer maq ngaeqdzeur ni, ghawqshaq gaq-awr ngamaf heumyav dawq ja-eu gar narhaq naeqlaf-awq laer ngar, nawq-anr shar-eu ma. 5 Aqjeq mirnae aernar-aq, tsawrhaq heughaq-aq, zawr khav-eu nyawq-ir nya-eu nargawr-anr dur-eu tiq ghaq ngar-a laer ngamaf ya mawr-euq ma. Mirtsaq-euq khoertav khar ngeur-eu gar jawr-eu Yurdav tsawrhaq dawqtawvluf, puiqlar ni janr-eu ghaq pyeuf-awr, maq tsaq-eu Naqzaqlaer baqmur-euq aqyuif khawf pyeuf luf-eu mae. 6 Khoeruqtaf, uqduq tanqnymr nymrma-anr khawf lavjawf-eu laer ghae-eu gar, ngamaf, aqyawf-anr nyaef-euq ma. Ngamaf, aqyawf-anr ngamaf-euq zanrdawq jav-eu lof-aer yarkhaq darmawf-eu law mir-a. 7 Aerkhawf, tanrdzoeq Lursiv oe-awr, ngamaf-euq aqlaf-euq lafkhoer nae aqyawf-anr yawkhav-aer lu-awr ludov-euq mae. 8 Pawrluv-anr yawlaeq daq-eu tsawrhaq deuq, nawq-euq maeqshi le-awq laer aqyawf dawq bif naeqlaf-euq mae. Nawr, aqyawf-anr yawmuiq-aer narhaqtser nar-aq, ngamaf, aqyawf-euq yawlaeq daq-eu heu yawqjeq navluf ya siqduq taef-a.” 9 Khoerngae, Yurdav tsawrhaq deuq khawf, Pawrluv-euq yawlaeq teulof-aer mae laer nuima tiqgar tsaq-eu mae.
Pawrluv Garkawv Jashaw-eu
10 Khoernar-aq, dawq ngaeq nya taef-a laer sanqpaq Peqlir, Pawrluv-anr lafdzawr dzawr naeq ngae, Pawrluv heulof-aer aer-eu mae:
“Nawr, mirkhanq heukhanq-anr yarkhaq dar-eu ghaq geuf luf-eu ghawqmya khof byan lar-euq mae laer, ngar siqnya-eu mirnae, nawq-euq maeqshi ngar laqkhaq caertav ni ngaq-euq garkawv jashawnaeq ma. 11 Ngar, Yeqlursaqlaeq-anr uqduq tanqler-euq 12 nan maq byan lar-aq siq laer nawr cawtserhaw nar-aq ya siq taef-a. 12 Uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer, zanrdawq khawqnymr-euq lafkhoer hawr-eu meuq-euq lafkhoer khawf, aqyawf maf-aq, ngar, aqcawq naeq-aer tsawrpyaer pyaer-eu hawr-eu tsawrhaq armaf mafma-anr bi luiqgha lar-eu gar khawf maq mawr-ar. 13 Nymq-mr aqyawfmaf, ngaq-euq yawlaeq daq-eu garkawv teudeuq khawf, tsawrkaq kur-awr nawq-anr maqbi dzawr naeq nya-a. 14 Aerkhawf, ngar, nawq-anr dawrcoe ni aerdov ma. Maq tsaq-eu baqmur laer aqyawfmaf kur-eu Yeqsur Garma-anr ngar cantae luf-eu ma. Khoermirnae, ngar, ngaq-euq aqpoeq deuq-euq Miqyaer-anr uqduq tanqluf-awr, zanrdawq hawr-eu Yaerdan deuq-euq sanqbof-euq lafkhoer khar boftaq-euq dawqtawv luf-anr khawf ngar jan-eu ma. 15 Aqkar, tsawrmuiq tsawrdoer dawqtawvluf ghofdaeflar taef-a laer aqyawfmaf noeqtmq-eu lof-aer, ngar khawf Miqyaer-anr ghoeghoe-aer noeqtmq luf-eu ma. 16 Khoermirnae, ngar, Miqyaer hawr-eu tsawrhaq-euq maeqshi khawf, yawlaeq tiqjeq-iq maq anr-eu zaqsiq nuisiq za ni laejae duidui luf-eu ma.
17 “Heumyav khof dzeur-ir-euq nar-aq, ngar, ngaq-euq tsawrjeuq tsawrca-euq shaqzaq-anr cawba-eu gharduq gamf naeq-eu jeq hawr-eu lawr naeq-eu jeq shaha ler-euq ma. 18 Ngar, tsawrhaq armaf mafma hawr-eu luiqgha lar-euq deuq naeq-aer jawr-eu maq ngeur-aer, ngar, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer mawrdo shawr-eu zanr janrluf-eu gar, Aqsir mircoer-anr nae oe-euq Yurdav tsawrhaq heumyav ghaq, ngaq-anr mawr-euq mae. 19 Aqyawfmaf, nawq-euq maeqshi oe-awr, ngaq-euq yawlaeq aer paq-aer ghae-eu jeq jav nar-aq daqle-eu tsaq nga. 20 Maq ngeur nar-aq, khavma armur-euq maeqshi, ngar yawfluf ngae, ngar tiqjeqnav mrlaeq-euq gar mawrtaq-euq jav nar-aq, bi aerdovlaf sher-eq. 21 Par jav-eu law-awr khawf, ngar, aqyawf maf-euq maeqshi yawf-awr, tersar yawkhav-aer heulof-aer aer-euq taef ma, ‘Shir-euq tsawrhaq ghofdaeflar taef-a laer ngar jan-eu mirnae, iqnan ngar, nawmaf-euq maeqshi yarkhaq dar-eu gar ya daq luf-eu ma.’ ”
22 Khoerngae, Yeqsur Garma-euq zanr garkawv Peqlir yawmuiq paq-aer siqnya-eu mirnae aer-eu, “Tanrdzoeq guirhuq Lursiv oe keuv ngae, ngar, nawmaf-euq garkawv heuhmq dartsaev naeq ma.” 23 Khoernar-aq, Pawrluv-anr lof-awq laer yardzoeq-anr dawq bif-euq mae. Aerkhawf, aqyawf-anr yawkhav-aer maq kalanr naeq ni, aqyawf-euq cawqdeuq larmawr-awr mawf-eu jeq cawba naeq-eu gar khawf taq lavtsoeq laer aer naeq-euq mae.
Pawrluv, Kuv-anr Bi Uryaf-euq
24 Heumyav nan dzeur-euq nar-aq, Peqlir, aqyawf-euq miqzaq Dursirleq naeq-aer lar-euq mae. Dursirleq-aq, Yurdavma mae. Khoernar-aq, Pawrluv-anr bi kurlaq-ir-awr, Kali-anr jan-eu garkawv Pawrluv ja-eu gar narhaq-euq mae. 25 Khoernar-aq, Pawrluv tsaq-awr dawr-eu garkawv, yawqha-euq nuima-anr ghaqler-eu garkawv hawr-eu, aqkar keuvle-eu yarkhaq dar-eu garkawv ja’maeq naeq ngae, Peqlir guvlar taq-awr aer-eu, “Nymq-mr pov-aq ghaq-ar. Nawr ghof-ir-awr, aqkar aryamq tsaq ngae, ngar, nawq-anr par kur ma.” 26 Pawrluv, aqyawf-anr pyur bif naeqlaf nar-aq, Pawrluv-anr pyaeq naeq taef-a laer Peqlir pyur za-eu gar noeqtmq-eu mirnae, Pawrluv-anr ghawqmya pov kurkur-aer dawqja jacawq-euq mae.
27 Nyiq khof byanlar ngae, Peqlir-euq jawrzar-anr Bawrgir Beqtur dzoeqdzaq mrlar-euq mae. Peqlir, Yurdav tsawrhaq-anr ya yurmawf-eu mirnae, Pawrluv-anr kuv-euq lafkhoer bi uryaf-euq mae.
25
Pawrluv, Gaersaq Nae Bi Darmawf-eu
1 Beqtur, mirkhanq khoerkhanq-anr larkeuv-euq smq nan byanlar ngae, Gaersaqlir-anr nae Yeqlursaqlaeq-anr le-euq mae. 2 Khoerngae, pirma yawhuiq ghaq hawr-eu Yurdav tsawrhaq-euq dzoeqmawq deuq, Pawrluv-euq garkawv aqyawf-anr daqler-awr tanqshar-euq mae. 3 Pawrluv-anr muir ni, Yeqlursaqlaeq-anr bi sheuqha lar-eu gharduq, janrtsaq naeqlaf laer Beqtur-anr shar-euq mae. Aqjeq mirnae aernar-aq, aqyawfmaf garpaer khoeqlof-awr, Pawrluv-anr saef-eu laer noeqtaq-euq mae. 4 Aerkhawf, Pawrluv-aq, Gaersaqlir-anr kalanr taq-eu tsaq mae laer Beqtur aer-awr, aqyawf ghawqmyanr maq ghae-aer khoergar ghof-ir ma laer aer naeq-euq mae. 5 Beqtur aer-eu, “Khoermirnae, nawmaf-euq lafkhoer aryaq jav-eu aqyuif geuf-eu deuq, ngaq-anr cantae lef-awr, tsawrhaq heughaq-euq yawlaeq daq-eu jeq jav nar-aq daqle-awq. Aqyawf-euq lafkhoer yawbanq aqjeq anr-eu nga laer haw taef-a.”
6 Beqtur, aqyawfmaf naeq-aer tser nan dzaeq ni jawr-awr, Gaersaqlir-anr ghof-ir-euq mae. Nishawq ngae nan, aqyawf yarkhaq dar-eu nuirmanq-anr nuir-awr, dawq bif-awr, Pawrluv-anr bi sheuqlaq-ir-euq mae. 7 Khoernar-aq, Pawrluv larkeuv ngae, Yeqlursaqlaeq-anr nae oe-euq Yurdav tsawrhaq deuq, Pawrluv-euq tiqjawq yawf-awr, Pawrluv nae yawkhav-aer mrlaeq-euq ghawqmya jeq jav-eu mae laer daq-eu mae. Aerkhawf, aqyawfmaf aer-eu lof-aer, yawduq baw ni tiqjeq-iq maq toeqmaeq nya-a.
8 Khoerngae, Pawrluv, aqyawf-euq garkawv jashawkhof naeq-eu, “Ngar-aq, Yurdav tsawrhaq-euq zanrdawq-anr khawf, uqduq tanqnymr nymrma-anr khawf, Gaersaq-anr khawf, mrbanq taq-euq tiqjeq-iq maq jav.”
9 Aerkhawf, Beqtur, Yurdav tsawrhaq-anr ya yurmawf-eu mirnae, Pawrluv-anr aer naeq-eu, “Nawr, Yeqlursaqlaeq-anr le-awr, garkawv heudeuq ngaq-euq maeqshi yarkhaq ja’mawf mir-a lor?”
10 Khoerngae, Pawrluv heulof-aer aerkhof naeq-euq mae: “Ngar, Gaersaq-euq yarkhaq dar-eu nuirmanq-euq maeqshi yawf luf-eu ma. Heugar jawr-awr ngaq-anr yarkhaqdar naeq-eu tsaq taef-a. Nawr siqduq-eu lof-aer, ngar, Yurdav tsawrhaq-anr mrbanq taq-euq tiqjeq-iq maq jav. 11 Ngar shir paq-aer geux-eu yawlaeq mrtaq-euq jav-eu lawnmr-aq, ya shir-eu law-awr khawf ngar tiqjeq-iq maq aer. Aerkhawf, aqyawfmaf, ngaq-euq yawlaeq daq-eu deuq, ngar tiqjeq-iq maq mrbanq-euq gar-aq, tsawrhaq tiqghaq-iq aqyawf maf-euq aqlaf-euq lafkhoer ngaq-anr maqbi keuv-ir nya-ar. Ngar, Gaersaq jawr-eu gar yarkhaq bi dar-ir laf laer shar ma.”
12 Khoerngae, Beqtur, khavma armur naeq-aer bawqdzaq ghaq-awr aer-eu, “Nawr, Gaersaq jawr-eu gar yarkhaq bi dar-ir laf laer shar-eu mirnae, nawr, Gaersaq jawr-eu gar ya ir taef-a.”
Pawrluv, Sanqpaq Deuq-euq Maeqshi
13 Ghawqmyanr maq ghae-aer, sanqpaq Aqgirpav hawr-eu Beqlaqnir, Beqtur-anr dawqcawq puqlar-eu laer Gaersaqlir-anr lar-euq mae. 14 Aqyawfnyaf khoergar ghawqmya nan jawrkeuvlaf ngae, Beqtur, Pawrluv-euq garkawv sanqpaq Aqgirpav-anr heulof-aer ja naeq-euq mae: “Heugar, Peqlir nae bi kalanr yaf-euq tsawrhaq tiq ghaq jawr-eu mae. 15 Ngar, Yeqlursaqlaeq-anr jawr ngae, pirma aqyuif deuq hawr-eu Yurdav tsawrhaq-euq dzoeqmawq deuq, aqyawf-euq garkawv ngaq-anr ja naeqlaf-awr, aqyawf-anr yarkhaq dartsaev-awq laer ngaq-anr shar-eu mae. 16 Ngar, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq ma, ‘Lormav-euq zanrsanrkhof-aq, yawlaeq mr-aq laer bi daq-euq ghaq ya cawv-ir ni, yawlaeq mr-aq laer daq-euq ghaq naeq-aer myavpyawq ciqdaq-awr, yawlaeq khoer-euq garkawv maqya jashaw-euq khoerkeuv ni, yarkhaq maq darnya-a.’ 17 Khoermirnae, aqyawfmaf heugar oe keuv ngae, ngar maq nyinaq ni, nishawq ngae nan nae yarkhaq dar-eu nuirmanq-anr nuir-awr, dawq bif-awr tsawrhaq heughaq-anr bi sheuqdov laq-ir-euq ma. 18 Khoerngae, aqyawf-anr yarkhaq ja’mawf-eu deuq tur-awr, aqyawf-euq yawlaeq daq-eu mae. Aerkhawf, ngaq nae noeqtaq-euq lof-aer tiqjeq-iq maq dzawrdov laf-a. 19 Aerkhawf, aqyawfmaf uqduq tanq-eu zanr-euq garkawv ja-awr, shir dzeur-euq Yeqsur laer kur-eu tiq ghaq-euq garkawv Pawrluv naeq-aer tsawrpyaer pyaer-eu mae. Aerkhawf, Pawrluv, Yeqsur heughaq-aq, daef luf-eu mae laer aer-eu mae. 20 Garkawv heudeuq-anr ngar aqjox-aer ya pyaevtser-eu la laer noeq maq dov-eu mirnae, aqyawf, Yeqlursaqlaeq-anr le-awr, garkawv heudeuq khoergar yarkhaq jalermawf mir-a laq laer ngar narhaq-euq ma. 21 Aerkhawf, Pawrluv, Awrgurtuv nae yarkhaq maqbi dar-euq khoerkeuv ni bi jawr naeqlaf laer, aqyawf shar-eu mirnae, Gaersaq jawr-eu gar maq sheuqha-ir-euq khoerkeuv ni, aqyawf-anr heugar kalanr taq-awq laer ngar dawq bif-euq ma.”
22 Khoernar-aq, Aqgirpav, Beqtur-anr aer naeq-eu, “Ngar khawf heughaq ja-eu gar narhaqmawf mir-a.”
Khoerngae, Beqtur aer-eu, “Nishawq, nawr, aqyawf ngaeq-eu gar ya gaq taef-a.” 23 Nishawq ngae nan, Aqgirpav hawr-eu Beqlaqnir, aqyawfnyaf yawshaef khanqsaer za-eu lafkhoer tanrdzoeq deuq hawr-eu meuq-euq lafkhoer jawr-eu yawhuiq yawmanr deuq naeq-aer bawqdzaq duq-anr urler-euq mae. Beqtur dawq bif ngae, Pawrluv-anr sheuqur laf-euq mae. 24 Khoerngae, Beqtur heulof-aer aer-eu mae: “Sanqpaq Aqgirpav hawr-eu heugar jawr luf-eu tsawrhaq deuq-or! Heughaq-anr hawsher-eq. Ngar, Yeqlursaqlaeq-anr jawr ngae khawf, heugar jawr ngae khawf, Yurdav tsawrhaq dawqtawvluf, ngar jawr-eu gar tanqshar lar-awr, ‘Heughaq-anr yawdaef bi daef-eu maqpar geux mae’ laer gur duidui-eu mae. 25 Aerkhawf, aqyawf shir paq-aer geux-eu yawbanq ngar maq povmawr-aq. Khoeruqtaf, Awrgurtuv jawr-eu gar yarkhaq bi dar-ir naeqlaf laer Pawrluv aqyawfghaq shar-eu mirnae, ngar, aqyawf-anr bi sheuqha-ir ma laer noeqtsaev taq-euq ma. 26 Aerkhawf, ngar, Pawrluv-euq garkawv ngaq-euq sanqpaq-anr aqjox-aer bof naeq-eu laer yawduq maq baw nya siq. Khoermirnae, aqyawf-anr yawmuiq-aer narhaqtser ghaq-awr, aqyawf-euq garkawv ngar bof naeq nya ni, nawmaf-euq maeqshi, heunav maqtser sanqpaq Aqgirpav-or! Nawq-euq maeqshi, ngar, aqyawf-anr sheuqlaf-euq ma. 27 Aqjeq mirnae aernar-aq, kuv-anr nyaefur taq-euq tsawrhaq tiqghaqnav bi ir ngae, aqcawq, aqyawf-euq yawlaeq daq-eu garkawv yawmuiq-aer maq bofanr naeq-eu-aq, tiqpawf-iq maq tsaq-a laer ngar noeq-eu ma.”
26
Pawrluv Hawr-eu Aqgirpav
1 Khoerngae, Aqgirpav, Pawrluv-anr aer naeq-eu, “Nawq-euq garkawv nawr ngaeqmawf-eu lof-aer ngaeq nya taef-a.”
Khoermirnae, Pawrluv aqlaf cawqja-awr, aqyawf-euq garkawv heulof-aer ja naeq-euq mae: 2 “Sanqpaq Aqgirpav-or! Yurdav tsawrhaq, ngaq-euq khoertav yawlaeq daq-eu garkawv dawqtawvluf, iqnan ngar, nawq-euq maeqshi ya aerkhof-eu mirnae, ngar, ngaq-euq garkawv sharnoeq-awr laqkhaqcaer mir-a. 3 Guiqlanq huiq dzaeq-eu tiqjeq-aq, nawr, Yurdav tsawrhaq-euq zanrsanrkhof hawr-eu narhaq-eu dawq deuq dawqtawv luf-anr yawmuiq-aer siqnya-eu mae. Khoermirnae, or-awr ngaq-euq dawq narhaq naeqlaf laer ngar, nawq-anr shar-eu ma.”
Pawrluv, Paqliqsaer Geufhaw-euq
4 “Ngar, yawzaq-anr ngae nae, ngaq-euq tsawrjeuq tsawrca-euq lafkhoer hawr-eu Yeqlursaqlaeq-euq lafkhoer, ngaq-euq daefjeq daefkawv aqjox-aer ghae-eu la laer Yurdav tsawrhaq dawqtawvluf siqnya-eu mae. 5 Yawbae ngae nae, aqyawfmaf, ngaq-euq garkawv siqnya-eu mirnae, ngaq-euq garkawv sarkir kamqmawf lawnmr-aq, ngar-aq, ngamaf-euq kan duidui-eu uqduq tanq-eu zanr-euq lafkhoer, Paqliqsaer laer kur-eu armur-euq lafkhoer jawrhaw-euq mae laer kamqnya taef-a. 6 Nymq-mr-aq, ngar, Miqyaer nae ngamaf-euq aqpoeq deuq-anr aer naeq taq-euq sarjax-anr noeqtmq-eu mirnae, ngar heugar yawf-awr yarkhaq dar-eu gar ya daq luf-eu ma. 7 Ngamaf-euq tsawrjeuq 12 jeuq, uqcif nan’ghanr maqaer, laejae laejae-aer Miqyaer-anr uqduq tanq-eu lafkhoer, sarjax heu-anr za ni noeqtmq luf-eu mae. Sanqpaq Aqgirpav-or! Ngar khawf khoerlof-aer noeqtmq-eu baqda nae, Yurdav tsawrhaq, ngar yawlaeq nga laer daq luf-eu mae. 8 Miqyaer-aq, shir-euq tsawrhaq-anr bi ghofdaeflar nya-eu mae laer aer-eu gar, jancoer paq-aer maq ghae-a laer nawmaf noeq-eu nya laq?”
Pawrluv, Kalizaq-anr Khaeqhaw-euq
9 “Aqdir aernar-aq, ngar, Naqzaqlaer tsawrhaq Yeqsur-euq tsawrmyanr-anr coeqler civler ni ghawqmya jeq janr paq-aer ghae taef-a laer noeqhaw-euq ma. 10 Yeqlursaqlaeq-anr khawf ngar heulof-aer mr-euq ma. Pirma aqyuif deuq nae bif-euq aryaq za-awr, tsawrshawr ghawqmya ghaq-anr nyaef-awr kuv-anr dawv-euq ma. Aqyawf maf-anr diqsaef paq-aer ghae-eu mae lor laer aqcawq narhaq ngae, ngar khawf nuima tsaq-euq ma. 11 Khoeruqtaf, zanrdawq khawqnymr yawqgar navluf-euq lafkhoer, ngar, aqyawf maf-anr ghawqmya pov khaeq-awr, aqyawfmaf yaeqbawq saerlu-aer aer ni ngar laejae-euq ma. Ngar, aqyawf maf-anr nuima paer duidui-eu mirnae, aqcawq-euq mirkhanq-anr jav-eu meuq deuq-anr keuv ni, aqyawf maf-anr khaeq-awr khavnaeq-euq ma.”
Pawrluv, Kalizaq pyeuf lar-euq
12 “Ngar khoerlof-aer khaeqluf khavluf ngae, pirma aqyuif deuq-anr nae aryaq hawr-eu arnmq za-awr, Daqmaqsaer-anr ir-euq ma. 13 Sanqpaq-or! Nanlov caelar-eu yamq-anr, ngar garpaer-anr can luf ngae, mq-anr nae nanrma tsaeq-eu navmaqtser khav-eu yawshaef, ngar hawr-eu ngaq naeq-aer can luf-eu deuq-euq tiqjawq byale-euq gar ya mawr-euq ma. 14 Ngamaf yawqghaq navluf mirtsa gacoq ghae-awr jawr ngae, Heqbyaer dawq-anr nae heulof-aer ngaeqdov lef-eu gar ngar ya gaq-euq ma, ‘Sawrluv-or! Sawrluv, nawr, ngaq-anr aqjeq mirnae khaeq-eu le? Nawr jeqzaq-anr tae-eu darcae-anr baev-eu-aq maq awq-a.’
15 Khoerngae, ngar narhaq-eu, ‘Sanqpaq-or! Nawr aqsurghaq le?’
Khoernar-aq, aqyawf heulof-aer aer-eu mae: ‘Ngar-aq, nawr khaeqluf-eu Yeqsur ma. 16 Tur-awr, nawq-euq aqkuir nae yawf-awq. Aqjeq mirnae aernar-aq, ngar, nawq-anr heu-euq gharduq bi mawr-euq ma. Nawq nae ya mawr-euq garkawv hawr-eu maeqhu paw ngar, nawq-anr panmaeq naeq-eu garkawv deuq, nawr gar mr-awr, sarkir kamq ni ngar, nawq-anr tserdov-euq ma. 17 Ngar, nawq-anr Yurdav tsawrhaq-anr nae bi buq-ir-eu uqtaf, nymq-mr ngar, nawq-anr khaer ghae-eu aqcawq tsawrjeuq tsawrca-euq aqlaf-anr nae khawf bi buq-ir ma. 18 Aqyawf maf-euq myavnuiv pannaeq-awr, yawzanr-euq lafkhoer nae yawshaef jav-eu gar bi lar-awr, naef Saqdaq-euq baoq-euq uqmov jawr-eu gar nae Miqyaer jawr-eu paw bi ghoflar-eu uqtaf, ngaq-anr jan-eu baqda nae, Miqyaer, aqyawf maf-euq iqbax pyaeq naeq-awr, muiqlar shawr lar-euq tsawrhaq naeq-aer jeqbir za ni, ngar, nawq-anr aqyawfmaf jawr-eu gar bi ir-eu ma.’ ”
Miqyaer Nae Bi Mawrle-euq Jeq
19 “Khoermirnae, sanqpaq Aqgirpav-or! Mq-euq khoertav nae bi mawrle-euq jeq-anr ngar maq narhaq geuf-aer maq ghae-aq. 20 Khoernar-aq, ngar, Daqmaqsaer-anr maeqdanq bae-awr, Yeqlursaqlaeq-anr jawr-eu deuq, Yurdav mirkhanq doe ni jawr-eu deuq hawr-eu, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr noeqpov noeqpar-awr, Miqyaer jawr-eu paw pyawrlar-eu uqtaf, nawmaf noeqpov noeqpar-euq gar geux-eu gardeuq mrmr-aer daef-awq laer maeqnaeq-ir-euq ma. 21 Heudeuq-euq baqda nae, Yurdav tsawrhaq, ngar, uqduq tanqnymr nymrma-euq lafkhoer jawr-eu gar nyaef-awr, ngaq-anr diqsaef-eu laer laejae-eu mae. 22 Aerkhawf, Miqyaer, ngaq-anr cawba naeqlaf luf-eu mirnae, iqnan keuv ni, ngar heugar yawf-awr, huiqzaq nyirzaq deuq-euq maeqshi, garkawv heudeuq sarkirkamq luf-eu ma. Ngar aerluf-eu heudeuq-aq, Yaerdan deuq hawr-eu Morseq nae aqkar pyeuf lar taef-a laer, aertaq-euq lof-aer taef-aer ngar aer-eu ma. 23 Kali-aq, ya shaq ya zanq-awr, shir-euq gar nae ghofdaef baebae lar-euq ghaq pyeuf-awr, Yurdav tsawrhaq hawr-eu aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr yawshaef-euq garkawv dzawr naeq taef-a.”
Pawrluv, Aqgirpav-anr Maeq-euq
24 Pawrluv khoerlof-aer jashawluf ngae, Beqtur tersar yawkhav-aer aer-eu, “Pawrluv-or! Nawr-aq, uq-ir-euq nga. Nawr sanqbof ardzaeq-aer dzawdzeur-awr dzawuq shaw-euq ngar-a!”
25 Aerkhawf, Pawrluv heulof-aer aerkhof naeq-euq mae: “Huiq-awr manr-eu Beqtur-or! Ngar uq-ir-euq maq ngeur. Ngar yawmuiq-aer sharnoeq-awr yawtsaq yawdawr jeq ngaeq luf-eu ma. 26 Garkawv heudeuq-anr sanqpaq Aqgirpav siqnya-eu mirnae, ngar, aqyawf-euq maeqshi nuima khaqduq ni aerpeuq-eu ma. Garkawv heudeuq barzaf-anr pyeuf lar-euq maq ngeur-eu mirnae, aqyawf maq siq maq mawr-euq tiqjeq-iq maq jav-a laer ngar yawduqbaw ma. 27 Sanqpaq Aqgirpav-or! Yaerdan deuq-euq dawq-anr nawr jan ma lor? Nawr jan-eu mae laer ngar siqnya ma.”
28 Khoerngae, sanqpaq Aqgirpav, Pawrluv-anr aerkhof naeq-eu, “Uicuiv nae maq ngeur lawnmr-aq, ngar, Kalizaq pyeuf lar ni nawq nae bi gheupyawr-euq law mir-a.”
29 Khoerngae, Pawrluv aer-eu, “Ngaq-euq nav ni jav-eu lawnmr-aq, nawr taef-aer maq ngeur-eu, iqnan ngaq-euq dawq narhaq luf-eu tsawrhaq dawqtawvluf khawf, shmrcav daq-eu heu tiq hmq maq ngeur nar-aq, ngar lof-aer pyeuf lar ni, ngar, Miqyaer-anr guiqlanqshar luf-eu ma.”
30 Aqyawf khoerlof-aer aerghaq ngae, sanqpaq Aqgirpav tur-euq mae. Khoerngae, Beqtur hawr-eu Beqlaqnir naeq-aer nuir luf-eu deuq khawf turjir-awr, 31 Aqyawfmaf dov-ir dzeur-euq nar-aq, aqyawf maf-euq yawkaq aer-eu, “Tsawrhaq heughaq beu, shir paq-aer hawr-eu shmrcav pafnaeq paq-aer geux-eu tiqjeq-iq maq anr nga-eq.”
32 Khoerngae, Aqgirpav, Beqtur-anr aer naeq-eu, “Tsawrhaq heughaq, Gaersaq jawr-eu gar yarkhaq bi dar-ir naeqlaf laer maq shartaq-euq lawnmr-aq, aqyawf-anr pyaeq naeq nya-eu ngar-a.”
27
Lormav-anr Le-eu Laer Dov-ir-euq
1 Ngamaf-anr lawq-anr bi dziq-awr, Irdaqliq mirkhanq-anr bi ir ma laer noeqtsaev ghaq-euq nar-aq, Pawrluv hawr-eu kuv-anr ur-eu nuideuq-anr, Awrgurtuv guirzaq tiq mur-anr taf-eu, Yurluv laer kur-eu yardzoeq-euq aqlaf-anr a’naeq-euq mae. 2 Khoernar-aq, Aqsir mircoer-euq iqmalavshav lawrdzer cawcaw-aer jav-eu meuq deuq-anr ir-eu laer ngamaf, Aqdaqmurdir meuq-anr jawr-eu tsawrhaq-euq lawq-anr davler-euq ma. Maqgeqdawrniv mirkhanq-anr jav-eu Tersaqlorni-anr jawr-eu Aqliqdaqgur khawf, ngamaf naeq-aer tiqkawv lof-aer ir-euq ma.
3 Nishawq ngae nan, ngamaf, Sirdoq meuq-anr naq-ir-euq ma. Yardzoeq guirhuq Yurluv-aq, Pawrluv-anr ghawqshaq gaq-eu mirnae, aqyawf-euq cawq jawr-eu gar le-awr, khoerdeuq nae bi ngaeqghae ni pyaeq naeq-euq mae. 4 Ngamaf khoergar nae lawq-anr dziq-awr dov-ir ngae, jaqlaer baw-eu arpyawq maq tsaq-eu mirnae, Gurbaqlur irjawlanr-anr ghoe-awr, jaqlaer maq zaw-eu paw nae ir ghae-euq ma. 5 Khoernar-aq, Girlirciv mirkhanq hawr-eu Paqburlir mirkhanq-euq lafov paw jav-eu iqmalavshav-anr irpav ghae-awr, Lurgir mirkhanq-anr jav-eu Muqlar meuq-anr ir keuv-euq ma. 6 Khoergar, yardzoeq khoerghaq, Aqleqsaqdur meuq-euq lawq, Irdaqliq mirkhanq-anr ir-eu laer ghae-eu lawq tiq lawq-anr povmawr-awr, ngamaf-anr bi urler naeqlaf-euq mae.
7 Ngamaf ghawqmya nan byan ni, arlawv lawv-aer ir ghae-awr, maqghaq maqnav-aer Gaqnir meuq-euq dawqpae ir keuv-euq ma. Jaqlaer baw-eu arpyawq maq tsaq-eu mirnae, ngamaf maeqhu paw maq ir nya-aer, Gaqlaqdeq irjawlanr-anr ghoe-awr, jaqlaer maq zaw-eu Saqmoqneq meuq paw nae ir ghae-euq ma. 8 Ngamaf lawrbanr cawcaw-aer ir-awr, maqghaq maqnav-aer Laqsaer meuq-euq dawqpae jav-eu Zawr muiq-eu Naqduq laer kur-eu tsanr-anr le keuv-euq ma.
Pawrluv Aer-eu Gar Maq Narhaq-eu
9 Irdov-euq ghawqmyanr ni keuvlar-awr, Dzardzaq sheuq-eu Arnan khawf dzeur-euq mirnae, lawq dov-ir-eu-aq, guvkhar za-eu mae. Khoermirnae, Pawrluv, aqyawf maf-anr maeqbawq bif-eu laer, 10 aer-eu, “Cawqdeuq-or! Yanr-awq. Ngar haw ngae heupov dov-ir-eu-aq, tawqluf-eu myawq hawr-eu lawq yawkhav-aer cawv-ir-eu taef-aer maq ngeur-aer, aqdui-euq daefzir khawf ya smq-ir taef-a laer ngaq-anr mawrlar nya.” 11 Aerkhawf, yardzoeq-aq, Pawrluv-euq dawq-anr navmaqtser, lawq dzoeqsanr hawr-eu lawq-euq yawsanr ghaq-euq dawq-anr narhaq dzaeq-eu mae. 12 Khoeruqtaf, tsanqgav yamq-anr naqduq heutsanr naq-eu maq muiq-eu mirnae, heugar nae dov-ir-awr, ghaenya nar-aq, Pirnir meuq-anr ir keuv-awr, tsanqgav yamq khoergar jawrnaq mr-ir-eu gar, tsawrhaq myaq ni tiqpav nuima tsaq-eu mae. Pirnir meuq-aq, Gaqlaqdeq irjawlanr-anr jav-eu lawq naqduq mae. Naqduq khoer-aq, nanrma gakhaeq laftav paw hawr-eu nanrma gakhaeq lafov paw pyawr-eu mae.
Jaqlaer Laerma Bawlar-euq
13 Khoerngae, lafov paw nae bawlaf-eu jaqlaer shuqshuq-aer bawluf-eu mirnae, aqyawfmaf nae noeqtmq taq-euq lof-aer pyeuf lar-euq nga laer aqyawfmaf noeq-eu mae. Khoernar-aq, lawq-euq kuvseuq gheudav-awr, iqmalavshav-anr dov-ir ngae, Gaqlaqdeq irjawlanr-euq dawqpae nae ir-euq ma. 14 Aerkhawf, ghawqmyanr maq ghae-aer, nanrma dovkhaeq laftav paw-euq jaqlaer laer kur-eu jaqlaer laerma, danrtav paw nae yawkhav-aer bawlef-euq mae. 15 Jaqlaer laerma khoer lawq-anr bawtsanqlef ngae, lawq maq daqcoer-eu mirnae, ngamaf jaqlaer khar bawpyawr-eu paw ir ghae-euq ma. 16 Khoernar-aq, Gaqlawrdeq laer kur-eu irjawlanr lanrzaq-anr ghoe-awr, ngamaf jaqlaer maq bawzaw-eu paw ir luf ngae, lawq lawqzaq maqbi cawv-ir ni maqghaq maqnav-aer lawq lawqma-euq khoertav gheudav taq-euq ma. 17 Lawq lawqma maqya pav-ir ni, aqyawfmaf arcav yur-awr tiqjawq yawmuiq-aer ganrdzanq-euq mae. Khoerngae, lawq, iqmalavshav-euq lafkhoer jav-eu kharshuif puqlu-anr tanqtsov-ir-eu law maq siq laer aqyawfmaf khanqlanr-eu mirnae, lawq gheupyawr-eu saqpar khoer pyaeqaw-awr, lawq-anr jaqlaer nae bi baw ghae-euq mae. 18 Jaqlaer laerma khoer maq naqler ni baw duidui-eu mirnae, nishawq ngae nan, aqyawfmaf tawqluf-eu myawqdeuq bafdzae-euq mae. 19 Smq nan keuvlar ngae, lawq-euq mrmyawq keuka deuq khawf, ngamaf-euq aqlaf nae biqdzae-euq ma. 20 Ghawqmya nan byan ni nanrma hawr-eu aqguir-anr maqya mawr-euq uqtaf, jaqlaer laerma khawf baw duidui luf-eu mirnae, ngamaf ya buq-ir taef-a laer tiqpawf-iq maq noeqtmq-aq.
21 Aerkhawf, aqyawfmaf tiqjeq-iq maq dzaq-aer jawr-eu ghawqmya nan keuvlar ngae, Pawrluv, aqyawf maf-euq ghanrcae yawf-awr heulof-aer aer naeq-euq mae:
“Cawqdeuq-or! Nawmaf, ngaq-euq dawq narhaq-awr, Gaqlaqdeq irjawlanr-anr nae maq dovle-euq lawnmr-aq, smq-ir cawv-ir-eu heu-anr maqya daq-ar. 22 Nymq-mr nawmaf nuisar za-awq laer ngar, nawmaf-anr ghaq bif-eu ma. Lawq heulawq cawv-ir-eu maq ngeur nar-aq, nawmaf tiqghaq-iq daefzir maqya smq-ar. 23 Aqjeq mirnae aernar-aq, ngaq-anr uvlanr-awr, ngar uqduq tanqluf-eu Miqyaer-euq mqtav ghaqkhaer, mircif ngaq-euq dawqpae yawfle-awr, 24 aer-eu, ‘Pawrluv-or! Taq guv. Nawr, Gaersaq-euq maeqshi ya yawf taef-a. Nawq naeq-aer lawq-anr dziqluf-eu tsawrhaq yawqghaq navluf khawf, Miqyaer, nawq-anr taq naeq jir-euq mae.’ 25 Khoermirnae, cawq deuq-or! Nawmaf nuima noeqsar-awq. Ngaq-anr aer naeqlaf-euq lof-aer pyeuf lar taef-a laer ngar, Miqyaer-anr jan ma. 26 Aerkhawf, aqdui maf-euq lawq heulawq-aq, irjawlanr tiq tsanr-anr ya tanqtsov taef-a.”
27 Khoernar-aq, 14 nan ngae mir, ngamaf-euq lawq Aqdivtif iqmalavshav-anr buluf-eu ma. Saerghanr caelarmawf ngae, mirtsaq tiq tsanr nav-anr paele-euq jeq mir-a laer lawq-euq lafkhoer gar mr-eu deuq noeq-eu mae. 28 Khoernar-aq, ircuf-anr dzahaw ngae, 20 lmr naf-eu mae. Tiqkhaeq le ghae-awr par dzahaw ngae, 15 lmr naf-eu mae. 29 Lawq, khaqlo-anr tanqtov-ir-eu law maq siq laer aqyawfmaf guv-eu mirnae, lawq-euq dawqdanq paw shmr kuvseuq oeq seuq pyaeqka-awr, uqbya yawkawr-aer byalar ni guiqlanq shar-eu mae. 30 Khoerngae, lawq-euq lafkhoer gar mr-eu deuq, lawq-anr byaerdzae-awr caev-eu laer ghae-eu mae. Lawq-euq uqduq paw shmr kuvseuq pyaeqka-eu janrgeuf-awr, lawq lawqzaq ircuf-euq lafkhoer pyaeqka luf-eu mae. 31 Khoerngae, Pawrluv, yardzoeq hawr-eu guirzaq deuq-anr aer naeq-eu, “Tsawrhaq teudeuq lawq-euq lafkhoer maq jawr nar-aq, nawmaf maq buq-ir nya-ar.” 32 Khoerngae, guirzaq deuq nae lawq lawqzaq-euq arcav deuvtsaev-awr bi bubyov ghae-euq mae.
33 Uqbya byalarluf ngae, Pawrluv, aqyawfmaf yawqghaq navluf-anr hawq dzaq-awq laer ghaq bif-eu lafkhoer heulof-aer aer naeq-euq mae:
“Nawmaf, tiqjeq-iq maq dzaq maq dawr-aer dawq-awr dzanqluf-eu, iqnan 14 nan byan lar-euq mae. 34 Khoermirnae, nawmaf ghaq anrkhof lar ni dzaq-awr dawr-awq laer ngar, nawmaf-anr ghaq bif-eu ma. Aqjeq mirnae aernar-aq, nawmaf tiqghaq-iq-euq tsaerkanr tiq kanr taef-aer khawf maqya teq-ir-ar.” 35 Pawrluv khoerlof-aer aerghaq-euq nar-aq, kaqmur yur-awr, dawqtawv luf-euq maeqshi Miqyaer-anr jaceuq-awr, ngawqpyaeq-awr aqyawf dzaq-euq mae. 36 Khoernar-aq, aqyawfmaf yawqghaq navluf nuima ghaq anrlar-awr dzaq-euq mae. 37 Ngamaf naeq-aer lawq heulawq-anr dziqluf-eu tsawrhaq dawqtawvluf 276 ghaq byan-eu ma. 38 Aqyawfmaf dzaqdaev ghaq-awr, lawq pyarlar ni, caer iqmalavshav-anr bafpuf ghae-euq mae.
Lawq Cawv-ir-euq
39 Uqbya byalar ngae, mirtsaq khoer aqgeu tsanr nga laer aqyawfmaf maq siqnya-a. Aerkhawf, kharshuif jav-eu lanrghof-anr ya mawr ngae, ghaenya nar-aq, lawq, lanrghof khoertsanr-anr taeghae ma laer aqyawfmaf noeqtsaev-euq mae. 40 Khoermirnae, lawq-euq kuvseuq khoerdeuq iqmalavshav-anr puirdzae yaf-euq mae. Lawq-anr lavpyawr-eu darlav deuq-anr paftaq-euq arcav-anr khawf puir-euq mae. Khoernar-aq, lawq-euq uqduq paw saqpar gheutaw-awr, jaqlaer nae lawrdzer paw bi baw ghae-euq ma. 41 Aerkhawf, ircuf yoertsmr-eu gar lawq tanqtsov ghae-euq mae. Lawq-euq uqduq paw pyawq khoergar coeqtsmq taq-awr maq luvnya-a. Lawq-euq dawqdanq paw pyawq-anr-aq, irkhawr nae tanqpyav tanqshav jir-euq mae.
42 Khoerngae, paftaq-euq tsawrhaq deuq-aq, ircuf irdiq diqtsaev-awr caevbyov-eu baw-mr laer guirzaq deuq khanqlanr-eu mirnae, aqyawf maf-anr saef-eu laer bawqtov tovtaq-euq mae. 43 Aerkhawf, yardzoeq ghaq, Pawrluv-anr bi buq-ir mawf-eu mirnae, khoerlof-aer maqbi janr ni lavtsoeq-euq mae. Khoerngae, yardzoeq dawq bif-awr, irdiq diqnya-eu deuq-aq, aqcawq-euq jeqhu ircuf-anr tsawqpuf-awr lawrdzer irdiq bi diqdov ghae-awr, 44 nuideuq-aq, terbyaf-anr nae maq ngeur nar-aq, lawq-euq lafkhoer jav-eu keuka-anr nae lawrdzer irdov ghae-euq mae. Khoermirnae, yawqghaq navluf buq-ir-awr lawrdzer tsaevdov jir-euq ma.
28
Maqleqdaq-anr Jawr Ngae pyeuf lar-euq
1 Ngamaf buq-ir ghaq-euq mirtsa, irjawlanr khoer Maqleqdaq laer kur-eu law hawrngaq laer ya siq-euq ma. 2 Irjawlanr-anr jawr-eu tsawrhaq, ngamaf-anr ghawqshaq zawr gaq naeqlaf-euq mae. Khoerngae, uqyaer yaer-awr, yawgav gav-eu mirnae, aqyawfmaf miqdzaq bawdof-awr, ngamaf, yawqghaq navluf-anr yawmuiq-aer hageuf naeqlaf-euq mae. 3 Aerkhawf, Pawrluv miqdzaq kawqpyar tiq dzanq ya laf-awr bafdof ngae, yawlanr lanr-eu mirnae, dof zawr khav-eu arlawr tiq mawr dovle-awr, Pawrluv-euq aqlaf-anr lanrtaeq taq-euq mae. 4 Khoergar jawr-eu tsawrhaq deuq, arlawr khoermawr, Pawrluv-euq aqlaf-anr gagheu luf-eu gar ya mawr ngae, aqyawf maf-euq yawkaq ja-eu, “Tsawrhaq teughaq-aq, aqdirma-aer aqcawq-anr saef-eu tsawrhaq ngar-a. Aqyawf, iqmalavshav-anr nae ya buq-ir-euq khawf, dawr-awr tsaq-eu jeq aqyawf-anr maqbi daef-ir-eu ghae-eu nga.” 5 Khoerngae, Pawrluv, arlawr khoermawr miqdzaq-euq lafkhoer juifpuiv ghae-awr, aqyawf-anr-aq tiqjeq-iq maq ghaelar-aq. 6 Aerkhawf, aqyawf-anr puqlar-eu maq ngeur nar-aq, tiqpov taef-aer coqdzae-awr shir taef-a laer aqyawfmaf noeqnoeq-aer hawluf-eu mae. Aqyawfmaf ghawqmyanr ni hawhaw-aer jawr-eu khawf, Pawrluv-anr tiqjeq-iq maq pyeuf lar-euq mirnae, aqyawfmaf noeqpar lar-awr, ‘Tsawrhaq heughaq-aq, miqyaer tiq ghaq nga’ laer aer-eu mae.
7 Khoertsanr-euq dawqpae, Buqbaqlir laer kur-eu irjawlanr-euq aqyuif ghaq-euq daeyar ghawqmya ni jav-eu mae. Aqyawf, ngamaf-anr yawmuiq-aer hageuf naeqlaf-awr, smq nan byan ni yawmuiq-aer bi dzaq bi dawr naeqlaf-euq mae. 8 Khoerngae, Buqbaqlir-euq aqda pyaqpyaq-aer uqmav uqner yoer-eu mirnae yufluf-eu mae. Pawrluv urler-awr, aqyawf-anr guiqlanq sharnaeq-euq mae. Khoernar-aq, aqyawf-euq khoertav aqlaf bafdav-awr, nargawr lavtaq naeq-euq mae. 9 Khoerlof-aer pyeuf lar ghaq-euq nar-aq, irjawlanr-anr jawr-eu nar-eu tsawrhaq nuideuq khawf lar-awr, nargawr taqler jir-euq mae. 10 Aqyawfmaf, ngamaf-anr yawkhav-aer taqhuiq taqmanr naeqlaf-euq mae. Ngamaf lawq-anr dziq-awr dov-ir-eu laer ghae ngae, ngamaf mawf-eu jeq lawq-euq lafkhoer dawvanr naeqlaf-euq mae.
Lormav Meuq-anr Lekeuv-euq
11 Bala smr siq dzeur-ir-awr, ngamaf, Aqleqsaqdur meuq-euq lawq-anr dziq-awr dov-ir-euq ma. Lawq khoerlawq-anr, “Zaqdzm Maernmr” laer kur-eu arbar nae tsaqtsov taq-euq mae. Lawq khoerlawq-aq, tsanqgav yamq-anr irjawlanr khoerlanr-anr naq-euq mae. 12 Ngamaf, Surlaqgur-anr ir keuv-awr, khoergar smq nan byan ni jawrnaq mr-euq ma. 13 Khoergar nae par dov-ir-awr, garghof gardiv-aer le-awr nae, Leqjiqoq-anr le keuv-euq ma. Tiq nan dzeur-ir-euq nar-aq, lafov paw-euq jaqlaer bawlaf-euq mirnae, nishawq ngae nan, ngamaf, Puqterorli-anr ir keuv-euq ma. 14 Khoergar, aqyuif aqnyir deuq-anr tanqpuq-awr, aqyawfmaf naeq-aer shif nan jawr naeqlaf-awq laer shar-eu mae. Khoernar-aq, ngamaf, Lormav meuq-anr le-euq ma. 15 Khoergar jawr-eu aqyuif aqnyir deuq, ngamaf larluf-eu mae laer ya gaq-euq mirnae, Aqpir laer kur-eu laev-anr hawr-eu daqyan Yafduq Smqnymr laer kur-eu tsanr-anr keuv ni oe-awr, ngamaf-anr hageuf laqle-euq mae. Pawrluv, aqyawf maf-anr ya mawr ngae, Miqyaer-anr jaceuq-awr, nuima ghaq anrlar-euq mae. 16 Khoernar-aq, ngamaf, Lormav meuq-anr le keuv ngae, yardzoeq ghaq, aqyawf nae paftaq-euq tsawrhaq deuq, lofpir-eu guirzaq aqyuif ghaq-anr a’naeq-euq mae. Aerkhawf, Pawrluv-anr-aq, aqyawf-anr lof-eu guirzaq tiq ghaq bi haw-awr aqyawxyawf bi jawr-euq mae.
Pawrluv, Lormav Meuq-anr Maeq-euq
17 Khoerngae, heulof-aer pyeuf lar-euq mae. Smq nan dzeur-euq nar-aq, Pawrluv khoergar jawr-eu Yurdav tsawrhaq-anr sheuqghae-eu deuq-anr kuruiq-euq mae. Aqyawfmaf uiqlar ngae, Pawrluv, aqyawf maf-anr heulof-aer aer naeq-euq mae:
“Aqyuif aqnyir deuq-or! Ngar, aqdui-euq tsawrjeuq tsawrca hawr-eu aqdui-euq aqpoeq deuq-euq zanrsanrkhof-anr tiqjeq-iq maq mrbanq-euq khawf, Yeqlursaqlaeq-euq lafkhoer ngaq-anr nyaef-awr, Lormav tsawrhaq-euq aqlaf-euq lafkhoer bi anr-ir-euq mir-a. 18 Lormav tsawrhaq, ngaq-anr yawmuiq-aer narhaqtser ghaq ngae, ngaq-euq lafkhoer shir paq-aer geux-eu yawlaeq maq mawr-euq mirnae, ngaq-anr pyaeq naeq mawf-eu mae. 19 Aerkhawf, Yurdav tsawrhaq nuikhanr maq shir-aer jabanq-eu mae. Ngaq-anr katir lar-eu mirnae, Gaersaq jawr-eu gar yarkhaq bi dar-ir naeqlaf laer shar-euq ma. Ngar khoerlof-aer shar-eu-aq, ngaq-euq tsawrjeuq tsawrca-euq yawlaeq tiqjeqpaq daq-eu laer maq ngeur. 20 Khoermirnae, nawmaf-anr mawr-awr dawqja ya jacawq ni, ngar, nawmaf-anr kur-euq ma. Aqjeq mirnae aernar-aq, Irsaqleqlav tsawrjeuq tsawrca noeqtmq luf-eu jeq-euq baqda nae, shmrcav heu nae bi paftawf taq-euq ma.”
21 Khoerngae, aqyawfmaf, aqyawf-anr heulof-aer aer-eu mae:
“Ngamaf, Yurdav mirkhanq-anr nae nawq-euq garkawv bofanr laf-euq sanqbof maq za-aq. Aqyuif aqnyir deuq khawf, heugar lar-awr nawq-euq garkawv yawdoer jeq tiqghaq-iq maq tsaf maq dzawr naeq lar-aq. 22 Aerkhawf, yawqgar navluf jawr-eu tsawrhaq, armur heumur-anr jadoer luf-eu mae laer ngamaf siqnya ma. Khoermirnae, nawr aqjox-aer noeq-eu le laer ngamaf gaqmawf mir-a.”
23 Khoernar-aq, aqyawfmaf, Pawrluv naeq-aer nanpax pax-euq mae. Khoernan keuvlar ngae, tsawrhaq ghawqmya ni Pawrluv jawr-eu gar uiqlar-euq mae. Pawrluv uqshawq paw nae uqcif pawdzer keuv ni, Miqyaer uvlanr-eu garkawv, aqyawf maf-anr sarkir kamqnaeq-awr, aqyawfmaf, Yeqsur-anr taf-eu paw pyawrlar ni, Morseq-euq zanrdawq hawr-eu Yaerdan deuq-euq sanqbof-anr ghoeghoe-aer, yawmuiq paq-aer dufyawr ni ja’maeq naeq-euq mae. 24 Aqyawf ngaeq-eu gar tiqpavnav deuq pyawrlar-awr, tiqpavnav deuq maq jan-a. 25 Aqyawfmaf tiqghaq tirghaq maq tsaq maq dzoerler-aer, Pawrluv, aqyawf maf-anr dawq heudawq aer naeq ghaq ngae ghawq-ir-euq mae: “Yawshawr Saflar nae yaerdan Irsaqyar-anr ghoe-awr, aqdui-euq aqpoeq deuq-anr aer naeq-euq dawq heudawq-aq, tsaq duidui-eu mae.
26 Aqyawf heulof-aer aer-eu mae:
‘Nawr, tsawrjeuq heujeuq jawr-eu gar ir-awr heulof-aer aer naeq-awq:
“Nawmaf narhaq-awr ya gaq-euq khawf maq ghovshaw nya-aer,
Haw-awr ya mawr-euq khawf maq siqnya-a.
27 Aqjeq mirnae aernar-aq, tsawrjeuq heujeuq-euq nuima ghanr-ir-awr,
Naqbawr naqbar bar-ir-awr, myavnuiv mivtaeq taq-euq mae.
Khoerlof-aer maq ghae lawnmr-aq,
Aqyawfmaf, ngar jawr-eu paw pyawrlar taef-a.
Ngar, aqyawf maf-anr bi taqler ma.
Khoerngae, aqyawf maf-euq myavnuiv mawrlar-awr, naqbawr coerlar taef-a.
Nuima khawf ghovshaw nyalar taef-a.” ’ (Isy 6:9-10)
28 “Khoermirnae, nawmaf heulof-aer siqnya-awq. Miqyaer kakhof-eu garkawv heu, aqcawq tsawrjeuq tsawrca-anr keuv-ir ngae, aqyawfmaf lawnmr-aq narhaq taef-a.” 29 Pawrluv khoerlof-aer aerghaq ngae, Yurdav tsawrhaq deuq dov-ir-awr, aqyawf maf-euq yawkaq pyaer duidui-eu mae.
30 Khoernar-aq, Pawrluv, aqyawf nae ngaqtaq-euq nymr-anr nyiq khof byan ni jawr-awr, aqyawf jawr-eu gar khar lar-eu tsawrhaq dawqtawv luf-anr hageuf-euq mae. 31 Aqyawf nuima khaqduq ni anr-eu lafkhoer, Miqyaer uvlanr-eu garkawv dawqmaeq maeq-awr, Sanqpaq Yeqsur Kali-euq garkawv maeqnaeq tsovnaeq-euq mae. Aqyawf khoerlof-aer maeq-eu gar tiqghaq-iq maq lavtsoeq-a.
a 4:15 Khavma armur Armur heumur-euq lafkhoer tsawrhaq heudeuq keuq-eu mae: pirma aqyuif deuq, dzoeqmawq deuq hawr-eu zanr maeq-eu deuq.
b 9:36 Daqbirtav Daqbirtav hawr-eu Dawkar-euq dawqtsuif-aq, khaqtsaev laer aermawf-eu mae.
c 10:9 Nymrmq Nymrmq heu-aq, tsawrhaq jawr nya-eu sarlaev ni janrtaq-euq mae.
d 17:18 Erpirgurlu armaf Erpirgurlu laer kur-eu ghaq nae bae-euq mae. Maq mawr lar-eu jeq-aq maq jav-eu mirnae, mawr lar-eu jeq-anr dawqpaeq taq-awr laqkhaq khar caerlar-eu lof-aer daef-awq laer maeq-eu mae.
e 17:18 Saqtovif Zernoq laer kur-eu ghaq nae bae-euq, laqkhaq caer-awr ghawqshaq-aer ghae-eu nuidur nuilov-anr lavbyov-awr, sharnoeq sharsawx-awr, tsaq-eu jeq taef-aer noeqtsaev-eu nuinoeq nuisawx hawr-eu nuikhanr nuitsaev nae taef-aer daef laer maeq-eu mae.